Zgnilizna Twardzikowa - groźna choroba grzybowa. Objawy i zwalczanie

Jesteś tutaj:

Zgnilizna Twardzikowa - groźna choroba grzybowa. Objawy i zwalczanie

3,2/5 (54 ocen)

Choroby grzybowe są często spotykanym problemem w uprawach roślin użytkowych i ozdobnych, gdyż warunki panujące w okresie wegetacji, sprzyjają ich rozwojowi. Duża wilgotność powietrza i wysoka temperatura panujące wiosną i latem, pozwalają grzybom skutecznie się rozmnażać i rozwijać, a następnie przenosić na kolejne rośliny żywicielskie. Jedną z najbardziej uniwersalnych chorób grzybowych jakie można spotkać na roślinach uprawnych jest zgnilizna twardzikowa wywoływana przez grzyby z rodzaju Sclerotinia. Różne gatunki tych organizmów chorobotwórczych atakują cały szereg roślin uprawnych i to zarówno ozdobnych (np. dalie, tulipany, słoneczniki, byliny) jak i użytkowych (np. fasola, sałata, ogórki, pomidory, cebulę, czosnek, paprykę, kapustę, marchew, pietruszkę, buraki, selery, rzepak, groch, słonecznik, zioła, krzewy owocowe). Choroba może rozwijać się na roślinach w trakcie wegetacji lub na korzeniach warzyw składowanych w przechowalniach, gdzie wyrządza największe szkody.


Objawy


Najbardziej charakterystycznym objawem zgnilizny twardzikowej są duże, wodniste, ciemne, plamy gnilne, pokryte grubą, puszystą, gęstą, watowatą warstwą białego nalotu, na powierzchni którego widoczne są liczne, ciemne formy przetrwalnikowe tzw. sklerocja (bardzo mocno zbite strzępki grzybni, dające w sprzyjających warunkach możliwość rozwoju zarodników workowatych). W zależności od rodzaju grzyba, sklerocja mogą być większe lub mniejsze i mieć różny kształt oraz barwę (z reguły ciemną). Korzenie porażonych grzybem warzyw po założeniu w piwnicach bądź przechowalniach szybko zaczynają gnić i pokrywać się watowatymym, białym nalotem grzybni, wydzielając przy tym przykry, gnilny zapach.

Choroba szybko się rozprzestrzenia i atakuje kolejne korzenie, w krótkim czasie niszcząc całą partię składowanych warzyw. Jeśli zgnilizna twardzikowa zaatakuje rośliny w czasie wegetacji, gnilne plamy pokryte nalotem mogą pojawiają się nie tylko na korzeniach, ale także na liściach, pędach, owocach i kwiatach. Zwykle występują w miejscach połączeń liścia lub kwiatu z łodygą oraz na łodydze, ale mogą pojawić się również na szyjce korzeniowej, na płatkach kwiatów i na skórce owoców.


Rozwój grzyba


Pomimo iż objawy choroby są najbardziej widoczne na korzeniach warzyw składowanych w przechowalniach i na naziemnych częściach roślin w trakcie wegetacji, rozwój grzyba odbywa się głównie w glebie, dlatego zgniliznę twardzikową uznaję się za chorobę odglebową. Patogen zimuje w podłożu w postaci organów przetrwalnikowych (sklerocjów), z których wiosną, przy podwyższonej temperaturze i wilgotności powietrza, zaczynają wyrastać na długich nóżkach rodzaje miseczek (apodecjium) z workami zarodnikowymi. Po dojrzeniu zarodniki workowe rozsiewają się, zakażając nadziemne części roślin, ale  skuteczniejszą metodą rozprzestrzeniania się grzybów w uprawach są sklerocja i rozrastające się z nich strzępki grzybni. Sklerocja opadają z chorych części roślin na podłoże lub na inne roślin, gdzie dalej się rozwijają i rozrastają lub zimują.

Objawy zgnilizny twardzikowej

Objawy zgnilizny twardzikowej (wikipedia.org, Rasbak, CC BY-SA 3.0)


Profilaktyka i metody biologiczne


Walka ze zgnilizną twardzikowa jest bardzo trudna, gdyż grzyb ma dużą zdolność przemieszczania się (np. na obuwiu, narzędziach, pojemnikach, za pomocą wiatru, zakażonych części roślin), a jego organy przetrwalnikowe mogą pozostać w glebie nawet przez kilka lat (4-5 lat). Z tego względu w ochronie roślin przed chorobą bardzo ważną rolę spełnia profilaktyka oraz metody biologiczne. Aby zminimalizować ryzyko wystąpienia zgnilizny twardzikowej w uprawie, należy bardzo dokładnie uprzątać i niszczyć wszystkie resztki roślinne pozostałe po zbiorach warzyw (z których sklerocja bardzo łatwo dostają się do podłoża) oraz starannie czyścić i odkażać narzędzia oraz pojemniki wykorzystywane do pielęgnacji i zbioru roślin (np. skrzynki, wiadra, grabie, szpadle, widły). Należy również unikać nadmiernego zagęszczenia roślin w uprawie i systematycznie odchwaszczać zagony oraz tereny do nich przyległe. Zebrane warzywa przed składowaniem należy też bardzo starannie przeglądać, odrzucając wszystkie rośliny chore lub uszkodzone, które mogłyby stać się źródłem zakażania warzyw zdrowych. W przechowalniach należy także utrzymywać optymalną temperaturę i wilgotność, unikając dużych wahań, sprzyjających rozwojowi choroby (min. duża wilgotność i wysoka temperatura). Stanowiska po składowaniu chorych warzyw należy też koniecznie odkazić przed złożeniem kolejnego plonu. czytaj dalej...

Koniecznie zobacz