Naturalny antybiotyk z własnego ogródka - uprawiamy czosnek jadalny

Jesteś tutaj:

Naturalny antybiotyk z własnego ogródka - uprawiamy czosnek jadalny

3,5/5 (42 ocen)
Trudno przecenić prozdrowotne właściwości czosnku jadalnego. Na ludzki organizm czosnek działa antybakteryjnie, antywirusowo, przeciwpasożytniczo i przeciwgrzybiczo, a posadzony w ogrodzie odstrasza szkodniki i eliminuje patogeny chorobotwórcze. Podpowiadamy, kiedy sadzić i zbierać czosnek jadalny, jak go pielęgnować i którą odmianę czosnku wybrać, by otrzymać wysoki plon.
 

Prozdrowotne działanie czosnku jadalnego

 
Czosnek jadalny, znany również pod nazwą czosnek pospolity (Allium sativum) to bylina uprawiana w cyklu rocznym lub dwuletnim. Jadalną częścią czosnku jest złożona cebula, zbudowana z kilku bądź kilkunastu ząbków. To właśnie niepozorne, małe ząbki stanowią źródło cennych dla zdrowia substancji antybiotycznych. Czosnek wyniszcza drobnoustroje chorobotwórcze i wykazuje działanie przeciwzapalne. Spożywany regularnie zwiększa naturalną odporność organizmu i przyspiesza leczenie chorób dróg oddechowych. Obniża poziom cukru we krwi, reguluje zbyt wysokie ciśnienie, redukuje poziom cholesterolu i działa przeciwmiażdżycowo oraz obniża krzepliwość krwi. Dzięki swojemu działaniu oczyszczającemu wspomaga ponadto usuwanie toksyn, usprawniając pracę wątroby i nerek. Wykazuje również właściwości żółciopędne, poprawia więc trawienie i przeciwdziała wzdęciom. Czosnek stanowi przy tym skarbnicę zbawiennych dla zdrowia przeciwutleniaczy, co czyni go ważnym składnikiem diety w profilaktyce nowotworów. Stosowany zewnętrznie wspomaga leczenie stanów zapalnych skóry, likwiduje kurzajki i przyspiesza gojenie zmian wywołanych chorobami. Jest ponadto cenioną i lubianą przyprawą. Posiada właściwości konserwujące, a jego charakterystyczny aromat i przyjemny, pikantny smak znakomicie pasują do mięsa białego i czerwonego, nabiału, wszelkiego typu marynat oraz sałatek warzywnych.
 

Jak uprawiać czosnek jadalny?

 
To panaceum na rozmaite dolegliwości można z łatwością uprawiać we własnym ogródku. Czosnek jadalny ma niskie wymagania uprawowe, jest odporny na choroby i szkodniki, a w dodatku wykazuje doskonałą odporność na mróz. Podobnie jak inne warzywa cebulowe lubi stanowiska otwarte, nasłonecznione oraz gleby próchniczne, bogate w azot, przepuszczalne i wilgotne, najlepiej o odczynie obojętnym. Dobrze udaje się także na słabszych, mniej żyznych podłożach, jeśli tylko są nawożone kompostem albo obornikiem – przefermentowanym lub wysuszonym, granulowanym. Jako roślina azotolubna czosnek jadalny przynosi wysokie plony, gdy jest uprawiany po gatunkach motylkowych, które wzbogacają glebę w ten pierwiastek. Warto sadzić go zatem po fasoli, grochu i bobie. Na przedplon nadają się także warzywa kapustne i dyniowate. Należy przy tym pamiętać, że czosnek jadalny może być uprawiany na dwa sposoby: albo z cebulek powietrznych, albo z ząbków.
 

Kiedy sadzić i zbierać czosnek jadalny?

 
Uprawę czosnku jadalnego z cebulek powietrznych i z ząbków można rozpocząć zarówno wiosną, jak i jesienią. Jeśli zależy nam na sadzeniu wiosennym, wybierzmy jak najwcześniejszy termin. Do pracy najlepiej przystąpić już w marcu, by rośliny miały dostatecznie dużo czasu na wykształcenie dużych główek. Sadzenie jesienne czosnku można zaplanować na wrzesień i październik. Ząbki sadzimy, zależnie od ich wielkości, na głębokości 3-5 cm, wciskając je w ziemię pionowo, piętką do dołu. Cebulki powietrzne traktujemy jak nasiona i umieszczamy nieco płycej. Optymalna rozstawa w uprawie czosnku jadalnego wynosi ok. 15-20 x 20-25 cm. Przy jesiennym terminie sadzenia ładnie wykształcone, dorodne główki będą gotowe do zbioru najwcześniej w lipcu. Ząbki posadzone wiosną potrzebują na plonowanie o 4-5 tygodni więcej.
 

Najlepsze odmiany czosnku jadalnego

 
Nie mniej istotny od prawidłowej techniki uprawy czosnku jest wybór dobrej odmiany. Różnią się one terminem sadzenia i zbioru, rozmiarem główek, liczbą i ułożeniem ząbków, kolorem łuski oraz walorami smakowymi. W sklepach ogrodniczych znajdziemy bogaty wybór sprawdzonych, polskich odmian, które przynoszą obfite plony w naszym klimacie. Warte uwagi odmiany jare to m.in. średnio wczesne Jarus i Jankiel o białych bądź różowo-białych, zwartych główkach średniej wielkości (30-40 g masy). Do uprawy w przydomowym ogrodzie najlepiej nadają się jednak odmiany czosnku ozimego, wcześniejsze od jarych, dorodniejsze i bardziej plenne. Popularnością wśród ogrodników-amatorów cieszy się wczesny czosnek ozimy Harnaś, który wydaje duże główki (80 g) o licznych ząbkach, okryte szarą łuską. Jest to odmiana o uniwersalnym zastosowaniu: doskonała do długotrwałego przechowywania, polecana do spożycia bezpośredniego i na przetwory. Równie wartościowy jest czosnek ozimy Arkus, który dojrzewa o tydzień później. Odmiana ta wytwarza mniejsze główki (60 g), złożone jednak z większych, regularnie uformowanych ząbków, i ma fioletowo-szarawą łuskę. Wszechstronne zastosowanie w kuchni znajduje również plenny czosnek ozimy Ornak o ponadprzeciętnie dużych (do 100 g), kształtnych główkach z białą łuską łatwą do obrania. Pamiętajmy, by kupować materiał sadzeniowy od sprawdzonych producentów. Przeznaczone do sadzenia główki powinny być opatrzone etykietami z nazwą odmiany i wyrównane pod względem wielkości. Na pojedyncze ząbki dzieli się je dopiero przed sadzeniem. Rozmiar posadzonego ząbka ma duży wpływ na wigor rośliny, a w efekcie na wysokość uzyskanego plonu.
 
Autor: Małgorzata Lasota

Koniecznie zobacz