- 1/5
- Następne
Por (Allium porrum) należy do rodziny czosnkowatych. Pochodzi z obszaru basenu Morza Śródziemnego. Obecnie jest jednym z najpopularniejszych warzyw, choć znany i powszechnie uprawiany był już w starożytnym Egipcie, Grecji i Rzymie. Już wtedy ceniony za smak i właściwości zdrowotne. To popularne warzywo cebulowe bywa często sadzone w ogrodach przydomowych i na działkach. W Polsce często niedoceniany, w kuchni służy głównie jako element włoszczyzny, jest dodawany do zup i surówek.
Charakterystyka
Por to roślina dwuletnia. Uprawiany jest jednak jako jednoroczna. Podczas pierwszego roku wzrostu tworzy cebulę i liście, które stanowią część jadalną. Dopiero w drugim roku spomiędzy liści wyrasta pęd kwiatostanowy, który może mieć nawet 200 cm wysokości. Na jego szczycie rozwijają się główkowate baldachy, złożone z dużej liczby drobnych kwiatów. Mogą mieć one barwę białą, różową lub fioletową. Łodyga właściwa pora jest silnie skrócona i tworzy tzw. piętkę. Częściami jadalnymi są łodyga rzekoma i cebula, którą tworzą nachodzące na siebie zgrubiałe podstawy liści. Górna część liści jest płaska i dość skórzasta i znacznie mniej smaczna niż dolna.
Warunki uprawy
Por nie jest warzywem wymagającym. Nasiona pora kiełkują już przy 2°C, a siewki zaczynają rosnąć przy 5°C. Optymalna temperatura wzrostu wynosi ok. 20°C. Por może być uprawiany niemal na każdym rodzaju gleby, jednak aby uzyskać zadowalający plon, podłoże powinno być odpowiednio żyzne. Dobrze, by miało ono odczyn lekko kwaśny lub zbliżony do obojętnego (pH 6,0–7,5). Warzywo to potrzebuje dużo światła, dlatego powinno być uprawiane na miejscu słonecznym. Ma również znaczne wymagania wodne, regularne podlewanie znacząco poprawia plon. Bardzo istotne jest nawadnianie pora w okresie kiełkowania nasion oraz w drugiej połowie wegetacji, czyli w momencie intensywnego wzrostu.
Uprawa
Por może być uprawiany z siewu bezpośrednio do gruntu lub z rozsady przygotowanej w ciepłym pomieszczeniu. Uprawa z siewu jest znacznie tańsza i prostsza, uzyskane w ten sposób rośliny są jednak mniej wyrównane i mają krótszy w porównaniu z uprawianymi z rozsady wybielony fragment. Tą metodą uprawia się głównie pory na zbiór jesienny i do przezimowania w polu. Miejsce pod wysiew nasion musi być starannie przygotowane. W naszym klimacie możemy wysiewać od początku kwietnia do połowy maja. Nasion nie należy wysiewać zbyt gęsto, gdyż będziemy zmuszeni przerwać siewki. Termin siewu jest uzależniony od odmiany pora, jaką chcemy uprawiać.
Znacznie lepsze plony uzyskamy, uprawiając go z rozsady. Rośliny będą gotowe do wysadzenia na miejsce stałe już po ok. 10–12 tygodniach. Rozsada pora nie starzeje się, więc może być sadzona z opóźnieniem, nawet po 14–16 tygodniach od siewu nasion. W przypadku odmian na zbiór letni produkcję rozsady rozpoczynamy w połowie stycznia, maksymalnie początku lutego, wysadzamy ją przez cały kwiecień. Rozsadę na zbiór jesienny przygotowujemy w chłodnym pomieszczeniu, nasiona wysiewamy od połowy marca do połowy kwietnia. 10-tygodniowe rośliny sadzimy do gruntu od końca maja do połowy czerwca. Odmiany pora do przechowywania i na zbiór po przezimowaniu wysiewamy w zimnym pomieszczeniu lub nieogrzewanym tunelu foliowym od końca kwietnia. Sadzimy od połowy czerwca do połowy lipca. Rozsadę zaleca się sadzić na głębokość 6–8 cm.
Pielęgnacja
Do najważniejszych zabiegów pielęgnacyjnych w uprawie pora należą nawożenie, nawadnianie, walka z chwastami oraz obsypywanie roślin. W przypadku siewu nasion wprost do gruntu niezbędne jest również niszczenie zaskorupienia ziemi, które uniemożliwia wschody oraz przerywanie siewek. Obecnie obsypywanie jest coraz rzadziej wykonywane, zwłaszcza jeśli uprawiamy odmiany tworzące długą łodygę rzekomą. Zabieg ten przeprowadza się minimum dwukrotnie, w sierpniu i we wrześniu. Ma on wybielić i wydłużyć łodygę pora.
