- 1/3
- Następne
Fenkuł zwyczajny (Foeniculum vulgare) zwany jest też koprem włoskim czy koprem słodkim i należy do rodziny selerowatych. Wywodzi się klimatu śródziemnomorskiego, a na terenach Pakistanu, Iranu i Afganistanu rośnie dziko. Ta aromatyczna roślina uprawiana jest od tysięcy lat nie tylko jako ozdobna bylina, ale także jako zioło przyprawowe. W starożytnej Grecji spożywano fenkuł, aby zagłuszyć głód, a w średniowieczu stosowano do odstraszania owadów. Obecnie koper włoski najczęściej stosowany jest w kuchni jako składnik potraw i przyprawa nadająca specyficzny smak. Fenkuł stanowi, będąc tłem dla innych roślin, idealną dekorację rabat, dzięki swym jasnozielonym liściom i niebanalnemu wyglądowi kwiatu.
Charakterystyka
Koper włoski jest w Polsce rośliną dwuletnią o wysokości 1,5−2,1 m i rozrastającą się do szerokości 45 cm. Wyróżnia się prostymi, nagimi i żebrowanymi łodygami, które pokrywa woskowany nalot. U dorosłych roślin łodyga jest pusta. Pędy roślinne są silnie rozgałęzione i skrętolegle ulistnione pierzastymi liśćmi o długości około 30 cm. Wraz z łodygą tworzą u podnóża rośliny jadalną, bulwiastą cebulę, która przechodzi w żółtawobiały korzeń palowy. Fenkuł kwitnie od lipca do września, tworząc mnóstwo drobnych i jaskrawożółtych kwiatów, zebranych na szczytach pędów w baldachy o średnicy 10 cm. Z kwiatów zawiązują się aromatyczne nasiona. Pierzaste liście rośliny są jasnozielone. Łodygi, liście i nasiona wydzielają silny, lekko słodki anyżowy zapach.
Fenkuł zwyczajny w odmianie Purpureum ma brązowe lub purpurowe liście i uprawiany jest jedynie ozdobnie na rabatach.
Uprawa
Roślina wymaga ciepłego i dobrze nasłonecznionego miejsca. Najlepiej rośnie w żyznej i dobrze przepuszczalnej, lekko piaszczystej glebie. W ubogiej glebie i suchym klimacie fenkuł staje się bardziej gorzki. Koper zwyczajny posadzony w sąsiedztwie kopru ogrodowego i kolendry zapyla się krzyżowo, a otrzymane egzemplarze tracą swój specyficzny zapach. Aby pobudzić nowe przyrosty, należy zebrać nasiona i przyciąć krótko część nadziemną rośliny. Fenkuł warto przesadzać co 3−4 lata, wtedy zachowuje swój dobry smak. W okresie jesieni, kiedy część nadziemna zaczyna zamierać, rozsypujemy wokół rośliny nawóz naturalny. Na zimę zabezpieczamy rośliny przed nadmierną wilgocią, która może spowodować rozwój zgnilizny lub mączniaka. Podpieranie rośliny palami zwykle nie jest konieczne.
Koper włoski - fenkuł
Rozmnażanie
Fenkuł rozmnaża się przez nasiona, które wysiewamy wczesną wiosną do doniczek lub pod szkłem. Temperatura w jakiej powinny znajdować się siewki to około 20°C. Kiełkowanie nasion trwa 7−10 dni. Przez cały czas procesu wyrastania rośliny przetrzymujemy w odpowiedniej temperaturze, aż minie niebezpieczeństwo mrozów. Gdy siewki wyrosną, przesadzamy je do gruntu. Nasiona można też wysiać późną wiosną bezpośrednio do gruntu, jednak temperatura nocą nie może spadać poniżej 5°C. Kiełkowanie w takich warunkach trwa od 14 do 20 dni. Nowe roślinki uzyskamy też rozmnażając fenkuł wegetatywnie, czyli poprzez podział dorosłych osobników wiosną. Jeżeli chcemy ograniczyć samowysiew, obcinamy kwiatostany tuż po przekwitnięciu.
Zbiór
Cebule kopru zwyczajnego możemy zbierać od lipca do listopada, w zależności od odmiany. Późną jesienią jednak rośliny narażone są na przemarzanie, dlatego odmiany późniejsze należy zebrać przed pojawieniem się znaczących spadków temperatury. Zbiór przeprowadza się po około trzech miesiącach od posadzenia, kiedy cebule osiągną średnicę minimum 10 cm. Po zbiorze można je przechowywać przez kilka tygodni w wilgotnych pomieszczeniach, np. w piwnicach czy inspektach. Świeże sztuki przechowuje się w zamkniętym pojemniku w lodówce, nawet do dwóch tygodni. Latem, jeszcze przed kwitnieniem rośliny, zrywamy liście i używamy świeżych w celach kulinarnych. Tak samo postępujemy z kwiatami, które zrywamy zaraz po ich otwarciu. Nasiona zbieramy, gdy zmienią kolor z zielonego na brązowy, i suszymy.
Nasiona kopru włoskiego
Zastosowanie
Bogata w cenne składniki pokarmowe cebula o walorach smakowych jest spożywana na całym świecie. Roślina jest cennym źródłem witaminy C, która stanowi bardzo ważny składnik diety, ponieważ należy do grupy przeciwutleniaczy – neutralizuje wolne rodniki, chroni układ krwionośny, wspomaga odporność organizmu. Jedno warzywo pokrywa dzienną dawkę zapotrzebowania na tę witaminę. Fenkuł zawiera potas, który obniża ciśnienie i chroni przed udarem i zawałem, oraz jest bogaty w witaminę B1, błonnik pokarmowy i kwas foliowy. Liście kopru i łodygi oraz kwiatostany wykorzystywane są do potraw i przetworów jako aromatyczna przyprawa o silnie anyżowym zapachu. czytaj dalej...
