- 1/6
- Następne
Dęby to drzewa, rzadziej wysokie krzewy, zaliczane do rodzaju skupiającego kilkaset gatunków. W Polsce najważniejszym, a zarazem rodzimym gatunkiem jest dąb szypułkowy (Quercus robur). Poza dębem szypułkowym do rodzimych gatunków rodzaju zaliczymy także dąb bezszypułkowy (Quercus petraea) oraz dąb omszony (Quercus pubescens). Ten ostatni niezwykle rzadki, którego naturalne stanowisko występowania zachowało się w rezerwacie przyrody w Bielinku w gminie Cedynia.
Dąb szypułkowy, należący do rodziny bukowatych jest potężnym drzewem, dlatego nie nadaje się do uprawy w niewielkich ogrodach, a jedynie w parkach, na osiedlach, otwartym krajobrazie. Szkółkarze oferują wiele odmian dębu szypułkowego, wśród których, dostępne są formy, charakteryzujące się mniejszymi rozmiarami. Tylko w przypadku takich odmian, można pokusić się o uprawę dębu w ogrodzie.
Dąb szypułkowy najpotężniejszym drzewem w Polsce
Dąb szypułkowy jest monumentalnym drzewem, występującym niemalże w całej Europie, powszechnie spotykanym w Polsce o dużym znaczeniu użytkowym, a także estetycznym. Najwyższe dęby szypułkowe osiągają do ponad 40 m wysokości, choć częściej ich wysokość nie przekracza 30 m. Okazy przekraczające 40 m wysokości, znajdują się w Białowieskim Parku Narodowym. Średnica pnia dębu szypułkowego może dochodzić nawet do ponad 3 m. Taką średnicą pnia, charakteryzuje się sędziwy ‘Chrześcijanin’, którego wiek szacuje się na ponad 600 lat. Najgrubszym pniem w Polsce może poszczycić się ‘Chrobry’.
Najstarszym dębem w Polsce jest ‘Bolesław’, a jego wiek szacuje się na ponad 800 lat. Wiek dębu szypułkowego może przekroczyć nawet 1000 lat.
Potężne dęby na otwartej przestrzeni (rosnące jako soliter) charakteryzują się bardzo rozłożystą koroną z grubymi konarami oraz krótkim pniem. W zwartym drzewostanie (np. w lesie) nie są już tak rozłożyste.
Głęboki, palowy system korzeniowy z dobrze rozbudowanym systemem korzeni bocznych, zapewnia stabilność. Dąb doskonale opiera się nawet bardzo silnym wiatrom.
Liście są dekoracyjne, wielokrotnie klapowane, późno się rozwijają i większość liści utrzymuje się na drzewie do późnej jesieni, a część z nich pozostaje na drzewie także w okresie zimy. Jesienią przebarwiają się na żółto, a następnie brązowieją.
Dąb szypułkowy zaliczany jest do gatunków jednopiennych, a więc na jednej roślinie pojawiają się kwiaty męskie i żeńskie.
Owoce dębu to orzechy zwane żołędziami. Są one osadzone po kilka na długich szypułkach. Żołędzie osiągają maksymalnie do około 3 cm długości i częściowo osadzone są w miseczce. Niedojrzałe żołędzie są zielone, a gdy dojrzeją brązowe. Dąb szypułkowy owocuje dopiero po kilkudziesięciu latach.
Dąb szypułkowy w zmiennych odmianach
Szkółki roślin ozdobnych oferują liczne odmiany Quercus robur. Zazwyczaj różnią się one wysokością, pokrojem, a także kształtem i barwą liści.
Ze względu na ciekawy pokrój, warto zwrócić uwagę na odmianę ‘Fastigiata’. Odmiana osiąga zaledwie do kilkunastu metrów wysokości przy niewielkiej szerokości korony. Pędy skierowane w górę, a korona zwarta. ‘Fastigiata’ jest odmianą, którą można wykorzystać w ogrodzie. Nadaje się do miejsc wyeksponowanych, podkreślających jej ładny pokrój. Kolumnowym pokrojem charakteryzuje się także odmiana ‘Selfast’, osiągająca do kilkunastu metrów wysokości , ciekawa także ze względu na wąskie liście. Odmiana ‘Siedlec’ osiąga do około 15 m wysokości i także charakteryzuje się kolumnową koroną.
Odmiana ‘Antoni Mędrzycki’ jest ciekawą, polską odmianą o rozłożystej koronie, osiągającą do kilkunastu metrów wysokości, która charakteryzuje się węższymi, słabo klapowanymi liśćmi. Ze względu na ciekawe liście, warto wspomnieć o odmianie ‘Irtha’. Jej liście są silnie powycinane, poskręcane z żółtymi plamkami, a roślina osiąga do kilku metrów wysokości. Strzępiastymi liśćmi charakteryzuje się także ‘Pectinata’ (osiąga około 15 m wysokości), ‘Posnania’ (korona rozłożysta, liście silnie powycinane, przekraczające nawet 20 cm długości).
Odmiana ‘Concordia’ charakteryzuje się ładną koroną, niewielką wysokością (około 10 m), a także żółtymi liśćmi. Warto zaznaczyć, że na żółto zabarwione są młode liście, natomiast z czasem bardziej zielonożółte. ‘Argenteomarginata’ posiada liście z białokremowym obrzeżem, natomiast odmiana ‘Atropurpurea’ bardziej purpurowe, latem zieleniejące. czytaj dalej...
