Pysznogłówka - wymagania, rozmnażanie oraz zastosowanie

Jesteś tutaj:

Pysznogłówka - wymagania, rozmnażanie oraz zastosowanie

3,6/5 (257 ocen)

Kwitnące byliny są jednymi z najważniejszych roślin tworzących ozdobne kompozycje rabatowe. Wśród nich jest wiele interesujących gatunków, z których na uwagę zasługuje modna w ostatnim czasie pysznogłówka (Monarda). Rodzaj obejmuje ok. 15 gatunków roślin zaliczanych do rodziny jasnotowatych, ale największe znaczenie uprawowe ma przede wszystkim pochodząca z Ameryki Północnej pysznogłówka ogrodowa (Monarda hybrida) będąca międzygatunkowym mieszańcem ozdobnym.

 

Pysznogłówka ogrodowa

 

Pysznogłówka ogrodowa jest krótkowieczną i dość ekspansywną byliną, o sztywnych, wysokich i owłosionych pędach kwiatostanowych (ok. 90-150 cm. wys.) oraz szerokich, zielonych, lancetowatych liściach o zaostrzonym końcu, piłkowanych brzegach i wyraźnie zaznaczonych nerwach. Pomimo iż jej liście są bardzo ładne, największą ozdobą rośliny są kwiaty. Ich niespotykany i oryginalny kształt oraz mocna, czerwono-różowa barwa (choć u odmian bywa także biała, fioletowa i różowa) wyróżnia je spośród innych kwiatów na rabacie. Z daleka główkowate kwiatostany wyglądają jak jaskrawe pióropusze, w rzeczywistości są jednak zbudowane z piętrowo ułożonych kwiatostanów, otoczonych barwnymi podsadkami. Pysznogłówka ogrodowa jest cenną byliną letnią, gdyż zakwita w późną wiosną (VI) i kwitnie nieprzerwanie aż do końca sierpnia.

 

Gatunki i odmiany

 

Ze względu na swoje niespotykane walory dekoracyjne pysznogłówka ogrodowa doczekała się szeregu odmian ozdobnych, różniących się głównie kolorem kwiatów oraz wysokością. Wśród nich znajdują się między innymi rośliny kwitnące na czerwono („Cambridge Scarlet”, „Red Shades”, „Mrs. Perry”), różowo („Croftway Pink”, „Petit Delight”, „Pink Supreme”), fioletowo („Scorpion”, „Prarienacht”) oraz biało („Schneewittchen”). Niektóre z nich dorastają do ok. 1-1,5 („Mrs. Perry”, „Schneewittchen” ) inne natomiast osiągają zaledwie ok. 40-60 cm. („Fireball”, „Petite Delight”).

Oprócz pysznogłówki ogrodowej w uprawie spotyka się również jej bliską krewną, pysznogłówkę szkarłatną nazywaną równieżdwoistą (Monarda didyma). Ma ona podobną wysokość jak ogrodowy mieszaniec, ale jest od niego nieco bardziej ekspansywna, a jej liście po potarciu wydzielają mocny, cytrynowy aromat przypominający zapach bergamotki. Zwykle kwiatypysznogłówki szkarłatnejmają intensywnie czerwony kolor („Goldmelisse”, „Gardenview Scarlet”), ale spotyka się też odmiany kwitnące na różowo („Pink Lace”, „Pink Supreme”) lub fioletowo („Blaustrumpf”).

 

Wymagania i uprawa

 

Uprawa pysznogłówki nie jest trudna, gdyż roślina nie posiada szczególnie wysokich wymagań. Rośnie na każdej typowej glebie ogrodowej, chociaż preferuje podłoża żyzne i wilgotne. Najpiękniej kwitnie na stanowisku słonecznym, choć względnie dobrze zniesie również półcień. Jest odporna na niskie temperatury, dlatego nie wymaga zimowego okrycia. Jest natomiast dość żarłoczna (wymaga systematycznego nawożenia dobrze rozłożonym kompostem lub wieloskładnikowymi nawozami dla roślin kwitnących) oraz ze względu na płytki system korzeniowy, mało wytrzymała na suszę (w suche lata wymaga dodatkowego nawadniania). Dobrym pomysłem na zatrzymanie w jej pobliżu wilgoci w glebie jest ściółkowanie podłoża, dodatkowo zapobiegające rozwojowi chwastów.

 

Rozmnażanie

 

Pysznogłówki rozmnażają się łatwo i to zarówno przez podział roślin, sadzonki wierzchołkowe jak i wysiew nasion. Podział kęp przeprowadza się wiosną lub jesienią, wybierając dorodne, dobrze rozrośnięte okazy. Wysiew nasion natomiast należy zaplanować na wiosnę (II-III), umieszczając skrzynki z nasionami w ciepłym inspekcie. Po przejściu wiosennych przymrozków, młode rośliny od razu wysadza się na miejsce stałe. Pysznogłówki można też uzyskać z sadzonek wierzchołkowych, pobieranych z pędów wczesną wiosną. 

 

Choroby i szkodniki

 

Uroda pysznogłówek bywa czasem zagrożona przez występujące na nich choroby lub szkodniki. Do najczęstszych problemów w uprawie należą choroby grzybowe (przede wszystkim mączniak) oraz szkodniki (min.: tarczyk zielony).

 

Zastosowanie

 

Pysznogłówki są wspaniałymi roślinami rabatowymi, idealnie nadającymi się do kompozycji z innymi bylinami ogrodowymi oraz roślinami jednorocznymi. Niższe odmiany pięknie uzupełniają kompozycję z przodu rabaty, wyższe stanowią ładne zestawienie z wysokimi kwiatami letnimi. Doskonałym towarzystwem mogą być dla nich między innymi kontrastowo ubarwione rudbekie, interesujące jeżówki, fioletowy, różowy lub niebieski przetacznik kłosowy, kolorowe floksy, urocze dzielżany oraz złocienie, krwawniki, kocimiętki i ostróżki. Pysznogłówki znakomicie rosną też w pobliżu oczek wodnych. Ich miododajne kwiaty przyciągają owady zapylające w tym głównie pszczoły, trzmiele i motyle. Pysznogłówki nadają się również na kwiat cięty. Wartościowe są także ich aromatyczne liście, po ususzeniu wykorzystywane do przyrządzania herbatek o właściwościach antyseptycznych i przeciwzapalnych oraz do tworzenia zapachowych mieszanek potpourri.

 

Autor: Katarzyna Józefowicz

Koniecznie zobacz