Paprotka zwyczajna (Polypodium vulgare) należy do rodziny paprotkowatych i występuje powszechnie w Ameryce Północnej, Azji i Europie. W Polsce jej siedliskiem naturalnym są szczeliny skalne, świetliste lasy, niże oraz góry (Tatry i Sudety). Paprotka zwyczajna jest objęta ścisła ochroną gatunkową, jednak dzięki pracy hodowców powstały liczne odmiany uprawne tej rośliny. Z uwagi na dość niskie wymagania glebowe i środowiskowe paprotka zwyczajna zalicza się do gatunków popularnych i często uprawianych w ogrodach oraz w domach. Dorasta najwyżej do 30 cm i ma sztywne, często wijące się liście, które są pojedynczopierzaste, mocno powycinane, skórzaste i zimotrwałe. Występują na nich dość duże, okrągłe zarodniki w kolorze rdzawożółtym.

 

 

Paprotka zwyczajna rosnąca w gruncie wymaga gleby żyznej, próchniczej i przepuszczalnej o odczynie lekko kwaśnym, natomiast do okazów doniczkowych należy stosować kwaśny substrat próchniczy. Naturalnym siedliskiem paprotki są szczeliny skalne i inne obszary górskie, dlatego powinniśmy ją sadzić na podobnych stanowiskach. Ta wdzięczna roślina nadaje się przede wszystkim do ogródków skalnych i szczelin w murkach, chociaż równie dobrze będzie wyglądała na rabacie kwiatowej, jeśli zostanie umieszczona na podwyższeniu. Gdziekolwiek ją posadzimy ważne jest, żeby nie była narażona na palące promienie słońca. Paprocie zazwyczaj występują w poszyciu lasu, gdzie dociera ograniczona ilość światła, dlatego też egzemplarze pielęgnowane w domu czy ogrodzie najlepiej czują się w półcieniu.

 

 

Wiele gatunków paprotek wymaga częstego podlewania, jednak paprotka zwyczajna preferuje podłoże lekko wilgotne. Jeżeli roślina ma zostać posadzona w  doniczce, na dnie pojemnika warto wysypać żwirek, żeby nie zalegała w nim woda. Zamiast częstego podlewania lepiej zdecydować się na systematyczne zraszanie. Paprotka bardzo lubi wilgotne powietrze, dobrym pomysłem jest zatem umieszczenie w pomieszczeniu specjalnych nawilżaczy powietrza.

 

Jeżeli chodzi o nawożenie, to nie jest ono konieczne, wystarczy podsypywać roślinę  kompostem. Okazy rozwijające się w doniczkach można nawozić od początku wiosny do jesieni płynnym nawozem przeznaczonym do paprotek. Preparat należy dawkować według zaleceń producenta i uważać, żeby nie przenawozić roślin.

 

Co roku na wiosnę paprotki uprawiane w doniczkach powinno się przesadzać do pojemników o jeden rozmiar większych niż poprzednie. Ponieważ przedstawiciele tego gatunku dobrze znoszą przesadzanie, zabieg ten na pewno im nie zaszkodzi. Okazy rosnące w gruncie wymagają natomiast ściółkowania – jest to konieczne ze względu na płytkie systemy korzeniowe roślin. Złe warunki atmosferyczne mogłyby wpłynąć niekorzystnie na ich kondycję, a w efekcie pojawiłoby się ryzyko usychania.. Ziemię wokół paprotek należy więc obsypać suchymi liśćmi, korą i gałązkami roślin iglastych.

 

Paprotki zwyczajne nie są raczej atakowane przez szkodniki. Problemy uprawowe, które zazwyczaj towarzyszą ich pielęgnacji, są związane z przelewaniem roślin lub niewłaściwym stosowaniem nawozu.

 

 

Gatunek ten rozmnaża się przez podział kłącza. Najlepszą porą na taki zabieg jest wiosna – łatwo dokonać go podczas przesadzania. Kłącza należy delikatnie rozerwać, nie używając jednak przy tym noża. W sposób naturalny paprotka  rozmnaża się przez zarodniki, jednak aby do tego doszło, temperatura  podłoża musi wynieść 25ºC.

 

 

Paprotki zwyczajne można sadzić w ogrodzie w kępach i komponować je z innymi gatunkami paprotek, które mają podobne wymagania glebowe, np. z wietlicą samiczą albo z podrzeniem żebrowcem. Prezentowana roślina nadaje się w zasadzie do każdego rodzaju nasadzeń, przede wszystkim do ogrodów skalnych i  na skarpy.

 

Paprotka zwyczajna ma również właściwości lecznicze. Jej kłącza są wykorzystywane do wyrobu ziołowych leków wykrztuśnych, które wspomagają leczenie stanów zapalnych górnych dróg oddechowych. Wykazują ponadto właściwości przeczyszczające. Najlepiej zbierać je jesienią i suszyć na słońcu, przedtem należy jednak usunąć zielone części roślin.

 

 

Autor: Aneta Malinowska