Zimą, gdy słońca jest mało, a przyroda zapada w głęboki sen, w naszych mieszkaniach możemy otaczać się zielenią. Palmy mają charakterystyczny wygląd kojarzący się z wakacjami, morzem i plażą. Pasują do pomieszczeń o egzotycznym wystroju. Jedną z najprostszych w uprawie mieszkaniowych palm jest chamedora (Chamedorea) z rodziny arekowatych (Arecaceae) pochodząca z terenów Ameryki Środkowej.
Opis
Palmy są to rośliny drzewiaste o specyficznym wyglądzie, interesującym pokroju, wzroście zwykle monopodialnym (jedna główna łodyga pień zwana kłodziną) oraz liśćmi pierzastymi lub dłoniastymi zebranymi w pióropusz u szczytu kłodziny. Palmy wachlarzowate mają liście na grubych ogonkach, są okrągłe i powcinane. Z kolei palmy pierzaste mają liście złożone na długich ogonkach, z których wyrastają lancetowate listki. Do palm pierzastych zaliczamy chamedorę wytworną. Palmy są dość dużymi roślinami, dlatego potrzebna im solidna donica, np. ceramiczna, która będzie dekoracyjna i ciężka. Palma rozkłada swoje liście na boki, dlatego w plastikowych doniczkach i osłonkach będzie się przewracać. W takich doniczkach można uprawiać tylko małe/młode palmy. Warto pamiętać, że palmy w uprawie mieszkaniowej nie osiągają zwykle swojej dorosłej formy i często młodociane mogą się różnić wyglądem od tych dojrzałych spotykanych w naturze. Chamedory to palmy dwupienne, które
występują w postaci męskich i żeńskich okazów. Są karłowe i wolno rosnące.
Gatunki
•Chamedora wytworna (Chamaedorea elegans) – zwana palmą koralową, charakteryzuje się krótką kłodziną, pędy z liśćmi osiągają 80–100 cm, jest ozdobna przede wszystkim z liści, które są jasnozielone, zimozielone i wydłużone; kwiaty luźno wiechowate mają jasnożółty kolor, pojawiają się w młodym wieku. Jest to palma wyjątkowo odporna na zaniedbywanie.
•Chamaedorea ernestii – augusti – to palma do ciepłych szklarni, dobrze się też czuje w ogrodach zimowych. Tworzy odrosty. Jej kwiatostany mają kolor pomarańczowy, a liście są dwudzielne. Osiąga 2 m wysokości. Lubi dużą wilgotność powietrza i podłoże zasobniejsze w wapń.
•Chamaedorea metallica – ma pokrój krzewiasty, niską kłodzinę i liście silnie unerwione, wierzchołki są podzielone na 2 części.
•Chamaedorea seifrizii – dorasta do 3 m wysokości, tworzy kępy; wyrasta kilka dorodnych i gęstych liści odgiętych łukowato. Wytrzymuje duże nasłonecznienie.
•Chamaedorea geonomiformis – jedna z najniższych palm, osiągająca 80 cm wysokości. Bardzo wcześnie zakwita i jest łatwa w rozmnażaniu – tworzy podziemne rozłogi, które łatwo się dzieli i sadzi w kolejnych doniczkach. Jej liście są pierzaste, choć wyglądają na połączone szerokie i płaskie.
Stanowisko
Chamedora lubi raczej półcień, ale znosi miejsca cieniste (rośnie wolniej) i słoneczne (warunek – światło rozproszone). W naturze można spotkać ją w podszyciu lasów, gdzie jest niedostatek słońca i wilgoć. Dobrym miejscem dla chamedory będzie pomieszczenie z oknem wychodzącym na północ lub wschód. Chamedora preferuje wysoką wilgotność powietrza. Gdy jest za sucho, może być atakowana przez przędziorki. Najlepiej rośnie w temperaturze 16–18 st. C, zimą woli chłodniejszą temperaturę, minimalnie 13 st. C.
Uprawa i pielęgnacja
Rośliny doniczkowe tak jak gruntowe w swoim naturalnym cyklu potrzebują okresu spoczynku. Ponieważ w zimie nie rezygnujemy z ogrzewania mieszkania, rośliny pielęgnujemy inaczej niż w trakcie sezonu, nie pobudzając ich do silnego i wymuszonego wzrostu. Rośliny zimą spowalniają swój wzrost, a niewprawny opiekun może uznać roślinę za chorą, próbując ratować ją podlewaniem, przesadzaniem i nawożeniem, co w końcowym efekcie nie wychodzi najlepiej i roślina obumiera. Tak więc na zimę trzeba zapewnić warunki spoczynku – zmniejszyć ilość podlewania, nawożenia i obniżyć temperaturę.
Chamedory nie lubią częstego przesadzania. Robimy to w momencie, gdy roślina wyrośnie ze starej donicy, a korzenie mają mało miejsca i przerastają przez spodnie otwory. Przesadzać należy najlepiej wczesną wiosną. W tym celu należy roślinę obficie podlać i przygotować nową mieszankę (o odczynie lekko kwaśnym) wraz z drenażem, do którego można użyć np. keramzytu. Roślinę delikatnie wyjmuje się ze starej doniczki i usuwa nadmiar starego podłoża, tak by nie uszkodzić korzeni. Wkładając do nowej donicy z przygotowanym drenażem, należy wypełnić ziemią, dokładnie ubić i nie podlewać przez 2 kolejne dni. W tym czasie korzenie zostaną pobudzone do wrastania w podłoże w poszukiwaniu wody.
Kwitnienie występuje rzadko, ale jest możliwe w warunkach mieszkaniowych, może wystąpić w dowolnym czasie. Palmy są to rośliny ozdobne z liści, podczas kwitnienia roślina jest bardzo osłabiona, więc powinno się usuwać pędy kwiatostanowe, zwłaszcza gdy nie mamy w tym samym czasie kwitnącego osobnika przeciwnej płci, w celu zapylenia i wydania nasion. Na pierwsze kwiaty zwykle czeka się ok. 2 lat, gdy roślina osiągnie minimalnie 40 cm.
W przypadku gdy przysychają liście, należy je przyciąć sekatorem tuż przy kłodzinie. Gdy ciemnieją i zasychają końce pojedynczych listków, przycina się je nożyczkami na granicy zdrowej tkanki. Gdy zaobserwujemy brunatnienie końców, powietrze w pomieszczeniu jest za suche i rośliny należy zraszać w odległości 15 cm, najlepiej deszczówką. Zbyt suche powietrze w pomieszczeniu powoduje pojawienie się przędziorków, zaobserwować wtedy można małe pajęczynki. Chamedory lubią od czasu do czasu prysznic letnią wodą. Liście należy czyścić z kurzu, ten zamyka aparaty szparkowe i roślina ma trudności z wymianą gazową. Nie poleca się również stosowania nabłyszczaczy. Podlewanie w sezonie powinno się odbywać, gdy zauważymy, że wierzchnia warstwa ziemi jest przesuszona, zwykle 2–3 razy w tygodniu. Zimą ograniczamy podlewanie do 1 w tygodniu. Chamedory zalewane przy jednoczesnym niedoborze światła reagują gniciem korzeni. Nawożenie płynne w ciągu sezonu raz na 2 tygodnie, zimą nie nawozimy wcale.
Ogrody zimowe
Palmy można uprawiać w ogrodzie zimowym. Jest to najczęściej dobudowana część domu, składająca się z konstrukcji przeszklonej. To dodatkowe pomieszczenie w budynku, zwykle zabudowany taras, który może być ogrzewany zimą lub nie, służący jako miejsce ozdobne, wypoczynku lub do przyjmowania gości. W ostatnim czasie ogrody zimowe stały się popularne ze względu na możliwość budowy bez pozwolenia, o ile obiekt nie będzie miał więcej niż 25 mkw. (jako wolno stojący) i na działce do 500 mkw. nie znajdzie się więcej tego typu obiektów niż dwa. W przypadku dobudowy do części domu pozwolenie jest wymagane jako ingerencja w bryłę i konstrukcję budynku. Planując budowę, należy rozważyć odpowiednią stronę świata, system ogrzewania, wentylacji, odprowadzanie wody, dobór odpowiednich materiałów i roślin. Najlepiej zlecić to firmom zajmującym się tego typu budowami profesjonalnie.
Mimo że wśród roślin najchętniej uprawianych w domach i ogrodach królują te o wyrazistych kwiatach, to jednak nie brakuje gatunków i odmian, których piękno wyni...
Kaktusy należą do roślin szczególnie cenionych przez osoby zajmujące się amatorską uprawą roślin ozdobnych. Wielu miłośników zieleni, którzy średnio radzą...
Kaktus wielkanocny obecnie określany jako Hatiora gaertneri, był dotychczas bardziej znany pod nazwami schlumbergera gaertneri lub Rhipsalidopsis gaertneri. Chociaż wszystkie...
Bilbergia zwisła to roślina egzotyczna należąca do rodziny bromeliowatych. Oprócz niesamowitego wyglądu cechuje się też niezwykłą wytrzymałością oraz łatwością uprawy...
Afelandra, a ściślej mówiąc najpopularniejsza odmiana czyli afelandra czworokątna, to okazały egzotyczny kwiat, który możemy uprawiać w doniczce. Jego ojczyzną...
Glorioza Rotszylda (Gloriosa rothschildiana, G. superba rothschildiana) należy do rodziny zimowitowatych (Colchicaceae) i jest spokrewniona z ogrodowym zimowitem jesiennym (Colchicum...