- 1/5
- Następne
Burak ćwikłowy jest jednym z podstawowych warzyw wykorzystywanych w polskim przemyśle spożywczym. Jeśli spełnimy podstawowe wymagania tego warzywa, jego uprawa da wysokie plony nawet w przydomowym ogrodzie.
Opis
Burak ćwikłowy (Beta vulgaris) w warunkach polskich jest warzywem dwuletnim. W pierwszym roku wykształca jadalny korzeń spichrzowy, który przybiera kształt kulisty, kulistospłaszczony lub wydłużony. Powstaje on z górnego odcinka korzenia palowego oraz podliścieniowej części łodygi. Ma intensywnie czerwony kolor dzięki obecności barwnika – betaniny. Zawiera też dużą ilość błonnika oraz sole mineralne – wapń, fosfor, magnez i żelazo. Stanowi źródło prowitaminy A, witamin C i – w nieco mniejszym stopniu – B2, a także karotenu. Z korzenia wyrastają liście o długich, czerwonych ogonkach, ułożone skrętolegle. Blaszki liściowe mają kolor zielony, fioletowy bądź brązowoczerwony. Pędy kwiatostanowe, wybijające w drugim roku uprawy, są ulistnione i zakończone wiechą złożoną z kłosków. Owocostan w postaci kłębka zawiera 2-5 nasion.
Odmiany
1) Odmiany o korzeniach spłaszczonych
- ʻEgipskiʼ – plenna odmiana polecana zarówno do uprawy na wczesny zbiór pęczkowy, jak i do przechowywania;
- ʻPatrykʼ – odmiana średnio późna, odporna na mączniaka prawdziwego i chwościka buraka. Polecana do przetwórstwa, nadaje się do średnio długiego przechowywania;
2) Odmiany o korzeniach kulistych
- ʻAstar F1ʼ – wczesna odmiana o niskiej skłonności do wybijania w pędy kwiatostanowe. Polecana do bezpośredniego spożycia, zwłaszcza na zbiór pęczkowy;
- ʻBikoresʼ – uprawia się ją głównie do bezpośredniego spożycia i przetwórstwa na soki, barszcze i barwniki;
- ʻChrobryʼ – odmiana o średniej plenności, przeznaczona do bezpośredniego spożycia. Dobrze się przechowuje;
- ʻCzerwona Kulaʼ – cechuje się wysoką plennością i krótkim okresem wegetacyjnym. Uprawia się ją głównie na potrzeby przemysłu;
- ʻOkrągły Ciemnoczerwonyʼ – ceniony ze względu na dużą wartość przechowalniczą;
- ʻPolglob F1ʼ – wczesna odmiana o wysokiej plenności i niewielkiej tendencji do pośpiechowatości. Uprawiana głównie w celach przemysłowych, nadaje się do długiego przechowywania;
- ʻRegalaʼ – odmiana polecana do zbioru wczesnego. Dobrze się przechowuje.
3) Odmiany o korzeniach wydłużonych
- ʻNortonʼ – charakteryzuje się wysoką plennością i odpornością na pękanie korzeni. Ma zastosowanie w przetwórstwie;
- ʻRywalʼ – wczesna odmiana, polecana do bezpośredniego spożycia i przetwórstwa na soki. Nadaje się do przechowywania.
Uprawa buraków ćwikłowych
Wymagania
Burak ćwikłowy wymaga słonecznego stanowiska i gleby o wysokiej zawartości próchnicy i wapnia. Do uprawy tego warzywa doskonale nadają się mady, lessy, czarnoziemy i gliny. Podłoże powinno mieć odczyn 6,0-7,5 pH – na glebach kwaśnych burak ćwikłowy nie plonuje. Nasiona kiełkują w 8°C, a optymalna temperatura do prawidłowego wzrostu wynosi 15°-18°C. Młode buraki są bardzo wrażliwe na przymrozki, dlatego z siewem należy poczekać przynajmniej do drugiej połowy kwietnia. Długotrwałe spadki temperatury poniżej 10°C prowadzą do jarowizacji. Burak ćwikłowy dobrze znosi krótkotrwałą suszę, ale w okresie wschodów i rozrostu korzeni spichrzowych wymaga wilgotności gleby na poziomie 60-70%.
Uprawa gleby
Buraka ćwikłowego siejemy w drugim roku po oborniku, na glebach żyznych – w trzecim. Efektywna uprawa wymaga przeprowadzenia głębokiej orki przedzimowej, a wiosną włókowania, kultywatorowania i bronowania pola. Buraki można wysiewać po wszystkich warzywach z wyjątkiem innych korzeniowych oraz szpinaku, który należy do tej samej rodziny botanicznej. Po przedplonach należy zastosować płytką orkę i bronowanie.
Siew
Nasiona buraka ćwikłowego zaprawiamy przeciw chorobom i mikroorganizmom, wykorzystując np. Zaprawę Nasienną T 75 DS/WS w dawce 5 g/kg nasion.
Najwcześniej – w kwietniu – wysiewa się buraki przeznaczone na zbiór pęczkowy, do spożycia razem z liśćmi jako botwina. czytaj dalej...
