Topola szara - wymagania, zastosowanie i rozmnażanie

Jesteś tutaj:

Topola szara - wymagania, zastosowanie i rozmnażanie

3,3/5 (20 ocen)

Krajobraz pozbawiony drzew byłby dość monotonny i przygnębiający. Majestatyczne, okazałe i wysokie drzewa spełniają w środowisku niezwykle ważną rolę. Ich korony dają schronienie wielu gatunkom ptaków, korzenie zapobiegają erozji podłoża, a rozłożyste konary dają latem sporo pożądanego cienia. Z tego względu warto poświęcić drzewom więcej uwagi, a w miarę możliwości wprowadzić je również do swojego ogrodu.

 

Topola szara

 

Wśród wielu gatunków drzew rosnących w naszym kraju, na uwagę zasługuje między innymi topola szara (Populus canescens). Ten mało popularny, a interesujący mieszaniec, pochodzi z naturalnego skrzyżowania topoli osiki (Populus tremula) i topoli białej (Populus alba). Drzewo jest dość powszechne i można je spotkać niemal w całej Europie oraz na terenach Azji zachodniej. Z reguły rośnie w pobliżu gatunków rodzicielskich, gdyż posiada podobne wymagania siedliskowe.

 

Cechy mieszańcowe

 

Topola szara posiada wiele cech wspólnych łączących ją z gatunkami matecznymi, a przy tym dość zmienną formę, dlatego właściwe jej rozpoznanie sprawia czasami pewne problemy. Kora pokrywająca pień topoli szarej, jak nazwa wskazuje, jest z reguły szara, w przeciwieństwie do srebrzystego pnia topoli białej i zielonkawego topoli osiki.Nieco inne są również liście. Wprawdzie owłosione i klapowane, jak u obu rodzicielskich gatunków, ale ich klapy są delikatniejsze niż u topoli białej, a włoski pokrywające spód niezbyt gęste, delikatne, nieregularne i szarawe, przez co bardziej podobne do liści topoli osiki. Wszystkie te cechy mogą być jednak nieco przesunięte zarówno w stronę topoli osiki jak i topoli białej, dlatego pomyłki w identyfikacji gatunku bywają częste.

 

Opis

 

Jedną z cech, która odróżnia topolę szara od pozostałych dwóch gatunków, jest bardzo szybki i intensywny wzrost. Drzewo nie tylko szybko rośnie, ale też osiąga dość znaczne rozmiary (20-40 m. wys. oraz ok. 2 m. średnicy pnia), dlatego nadaje się do sadzenia jedynie na dużych przestrzeniach. Dodatkowym utrudnieniem w uprawie topoli szarej są jej mocno rozrastające się korzenie i tendencja do tworzenia odrostów korzeniowych, szczególnie wyraźna po przycięciu drzewa. Z tego względu należy sadzić drzewo z dala od zabudowań (nawet w odległości równej dwukrotnej docelowej wysokości drzewa), w przeciwnym razie jego korzenie mogłyby uszkodzić fundamenty i ściany budynków. Pokrój drzewa jest z reguły stożkowaty lub jajowaty i stosunkowo wąski. Topola szara to drzewo rozdzielnopłciowe i dwupienne, które posiada zarówno osobniki męskie jak i żeńskie. Pierwsze z nich zakwitają nieco wcześniej, zwykle w połowie marca, drugie natomiast na początku kiwania. Kotkowate kwiaty męskie są dłuższe i grubsze niż żeńskie i posiadają czerwonawy odcień. Kwiaty żeńskie są również kotkowate, ale dość smukłe, krótkie i żółtawe. Po zapyleniu kwiaty przekształcają sie w puszyste, watowate owocostany, które dojrzewają w maju i rozsiewają swoje nasiona przy pomocy wiatru.

 

Wymagania i uprawa

 

Topola szara nie jest drzewem trudnym w uprawie, jednak jej wymagania w stosunku do wilgotności podłoża są dość wysokie, dlatego nie w każdym miejscu będzie dobrze rosła. W naturze chętnie zasiedla stanowiska podmokłe i łęgi, położone w pobliżu rzek lub jezior oraz miejsca słoneczne lub jedynie lekko zacienione. W stosunku do podłoża jest natomiast bardzo tolerancyjna i urośnie na większości typowych gleb ogrodowych, a nawet na słabszych piaskach. Jest też odporna na mróz i względnie dobrze znosi wiatry oraz zanieczyszczenia miejskie.

 

Rozmnażanie

 

Topolę szarą można skutecznie rozmnażać za pomocą odrostów korzeniowych oraz sadzonek zdrewnianych, pobranych zimą lub półzdrewniałych, pozyskanych pod koniec lata.

 

Choroby i szkodniki

 

Topola szara mimo swoich imponujących rozmiarów nie jest rośliną wolną od zagrożeń. Najczęściej mogą ją atakować rozmaite choroby grzybowe (np. rdze, zgorzel kory), bakteryjne (rak bakteryjny) oraz szkodniki (np. mszyce, rynnice, rzemliki, białki). Zwykle jednak zajmują one rośliny osłabione lub rosnące na nieodpowiednich stanowiskach (np. z byt suchych lub zbyt ciemnych).

 

Zastosowanie

 

Topole były kiedyś drzewami niezwykle chętnie sadzonymi na terenach zieleni miejskiej, jednak po wielu latach, kiedy ich rozmiary stały się zaskakująco duże, zaczęły być drzewami kłopotliwymi i niezbyt mile widzianymi w miastach. Niemniej, jeśli topole szare zostaną posadzone z rozwagą i uwzględnieniem ich naturalnych cech gatunkowych, mogą być pięknymi drzewami krajobrazowymi w nasadzeniach parkowych, a nawet w dużych, rozległych ogrodach. Ich korzenie dobrze stabilizują podłoże, dlatego drzewa sprawdzają się w miejscach, gdzie grunt wymaga umocnienia. Użyteczność drewna tego gatunku jest jednak niewielka. Nie ma ono dużej wartości w przemyśle meblarskim i budowlanym, gdyż jest miękkie, wilgotne i nietrwałe. Niekiedy wykorzystuje się je natomiast do produkcji opakowań, oklein meblowych, papieru lub materiału opałowego.

 

Autor: Katarzyna Józefowicz

Koniecznie zobacz