Brudnica mniszka - szkodnik drzew. Objawy i zwalczanie

Jesteś tutaj:

Brudnica mniszka - szkodnik drzew. Objawy i zwalczanie

3,4/5 (167 ocen)

Brudnica mniszka należy do szkodników polifagicznych szeroko rozprzestrzenionych w Polsce, zwłaszcza na terenach nizinnych. Gąsienice tego gatunku wyrządzają największe zniszczenia w drzewostanach iglastych – aby wyobrazić sobie możliwe straty, wystarczy wiedzieć, że pojedyncza larwa jest w stanie zjeść do 1000 igieł świerkowych. Jeśli chcemy uchronić ogród przed inwazją szkodników, należy odpowiednio wcześnie ocenić ich liczebność i wybrać optymalny sposób zwalczania.


Opis


Brudnica mniszka (Lymantria monacha) to motyl z rodziny brudnicowatych. Samce różnią się od samic wielkością i budową czułków – u osobników męskich są one dłuższe i grzebykowate, u żeńskich zaś nitkowate. Rozpiętość skrzydeł samców jest równa 3,5-4,5 cm, u samic natomiast może wynosić do 5,5 cm. Ubarwienie wygląda podobnie u obu płci. Pospolicie spotka się motyle białe, ale niekiedy można zaobserwować osobniki o szarych lub brunatno-czarnych skrzydłach. Na ich przedniej parze zawsze występują wąskie, poprzeczne pasy w formie zygzaków, tylna natomiast jest zazwyczaj ubarwiona jednolicie, z rzędem niewielkich plamek na obrzeżach.

Larwy brudnicy mniszki tuż po wylęgu mierzą ok. 3 mm, są czarne i gęsto owłosione. W wyniku kolejnych wylinek zmieniają kolor na jasno- lub ciemnobrązowy. Dorosła gąsienica ma po bokach ciała niebieskie brodawki, z których wyrastają kępki długich, czarnych włosków. Wzdłuż części grzbietowej jej odwłoka ciągnie się jaśniejszy pas. Przed przepoczwarzeniem się larwa osiąga do 3,5 cm długości. Poczwarka ma ciemnobrązowy kolor i jest owłosiona, a jej długość wynosi ok. 2 cm.


Szkodliwość


Brudnica mniszka żeruje na wielu gatunkach drzew iglastych i liściastych. Preferuje jednak iglaki, zwłaszcza różne gatunki świerków, jodeł, modrzewi i sosen – szczególnie sosnę górską i wejmutkę. Właśnie na tych drzewach powstają zazwyczaj ogniska gradacyjne, stąd wymóg ich szczególnej ochrony. Szkodniki napadają najczęściej okazy starsze niż 20 lat.

Dorosłe motyle są całkowicie niegroźne, ale ich larwy zjadają ulistnienie drzew. W początkowym stadium rozwoju niszczą wierzchołki igieł jednorocznych, a w miarę wzrostu rozszerzają żerowanie na igły dwuletnie. Na tym etapie mogą doprowadzić do gołożeru. Młode gąsienice często uszkadzają również pąki, a nawet wierzchołki młodych pędów. Ich działalność prowadzi do znacznego pogorszenia kondycji drzew. Największe zdolności regeneracji aparatu asymilacyjnego wykazują modrzew i sosna, dlatego też przedstawiciele tych gatunków rzadko obumierają w wyniku inwazji brudnicy mniszki. Znacznie gorzej ze stratami ulistnienia radzą sobie jodły oraz świerki, które po kilku pojawach szkodnika zazwyczaj usychają.

Brudnica mniszka - motyl

Brudnica mniszka - motyl


Rozwój


Zimującym stadium brudnicy mniszki są jaja, które samice składają w zagłębieniach kory. Każdy osobnik żeński może znieść ich 200-250, po kilkadziesiąt sztuk w jednym złożu. Jaja mają średnicę ok. 1 mm, są okrągłe i różowe, a później zmieniają kolor na szarobrązowy.

Na przełomie kwietnia i maja następuje wylęg larw. Termin ten może ulec opóźnieniu podczas chłodnej wiosny, ponieważ gąsienice rozpoczynają aktywność w temperaturze 10-15°C. Pierwsze 7 dni po wylęgu spędzają nieruchomo w skupiskach, tzw. lusterkach – wtedy najłatwiej je znaleźć i zniszczyć. Po upływie tego czasu wędrują w górę korony i rozpoczynają żerowanie. Dzięki umiejętności snucia oprzędów larwy przemieszczają się z jednego drzewa na drugie. Jeśli zatem mamy w ogrodzie kilka iglaków posadzonych obok siebie, masowa inwazja jest kwestią czasu.

W zależności od warunków pogodowych, od wylęgu gąsienic do wylotu motyli może minąć od jednego do trzech miesięcy. Poczwarki znajdują się zazwyczaj w zagłębieniach kory bądź w okółkach. Po przepoczwarzeniu motyle spędzają dnie siedząc na korze drzew – swoje kryjówki opuszczają jedynie nocami. Roją się od lipca do końca sierpnia, a później giną. W ciągu roku występuje jedno pokolenie szkodnika. czytaj dalej...

Koniecznie zobacz