- 1/3
- Następne
Choroby atakujące rośliny uprawne to zmora każdego posiadacza ogrodu. Często zdarza się, że mimo najlepszej opieki patogeny atakują nasze rośliny, a my zastanawiamy się jak temu zaradzić i jak pozbyć się uciążliwego problemu. Ponieważ jednak nasze ogrody nie są zupełnie odizolowane od środowiska zewnętrznego, a jednocześnie nie stanowią jego integralnej części (nie mogą w nim zadziałać prawa natury), nie możemy całkowicie uchronić rosnących w nich roślin przed zachorowaniem. Mimo to istnieje kilka sposobów na zapobieganie ich masowemu występowaniu.
Szara pleśń
W ogrodach najczęstszą przyczyną kłopotów z roślinami są powszechnie występujące choroby grzybowe, których przedstawicielem jest dość często spotykana i stosunkowo uniwersalna szara pleśń. W odpowiednich warunkach choroba rozprzestrzenia się bardzo szybko i może atakować wiele gatunków roślin, a czasem nawet owoce i warzywa, umieszczone w przechowalniach. Przyczyną choroby są grzyby z klasy workowców, które w odpowiednich warunkach łatwo się namnażają i za pomocą licznych zarodników, skutecznie rozsiewają, zakażając kolejne rośliny. Chorobie sprzyja wysoka temperatura, duża wilgotność powietrza, zraszanie liści przy podlewaniu oraz znaczne zagęszczenie roślin, dlatego najczęściej atakuje ona uprawy pod osłonami oraz zbyt gęsto posadzone warzywa i krzewy owocowe. Grzyb nie tylko skutecznie się rozprzestrzenia w okresie wegetacyjnym, ale także dobrze zimuje np. w pozostawionych na grządce częściach roślin (np. w liściach), na ściankach drewnianych skrzynek, a nawet na resztkach organicznych, pozostających w podłożu.
Objawy
Szara pleśń jest chorobą stosunkowo łatwą do rozpoznania, ale dość trudną do zwalczenia. O jej wystąpieniu świadczą pojawiające się na różnych częściach rośliny (np. liściach, łodygach, owocach) początkowo wodniste później ciemne plamy i przebarwienia, pokrywające się z czasem szarym, mocno pylącym nalotem. Zaatakowana tkanka dość szybko zaczyna brązowieć i gnić, a silnie porażona roślina może nawet całkowicie uschnąć (np. truskawka).
Profilaktyka
Przed szarą pleśnią, podobnie jak przed innymi chorobami grzybowymi, nie uda się nam całkowicie obronić, ale dzięki profilaktyce, możemy ograniczyć jej występowanie. Przede wszystkim do uprawy wybierajmy odmiany warzyw i owoców odpornych na chorobę. Wysiewając nasiona oraz sadząc rozsadę, pamiętajmy o zachowaniu odpowiednich odległości pomiędzy roślinami (zbytnie zagęszczenie sprzyja chorobie). Rośliny uprawiane pod osłonami podlewajmy bezpośrednio na podłoże, unikając moczenia liści i owoców. Szklarnie i tunele często wietrzmy (dzięki temu obniży się w nich poziom wilgotności), a roślinom zapewnijmy dostatecznie dużą ilość światła (zaciemnienie sprzyja chorobie). Pamiętajmy też o odkażaniu drewnianych pojemników, służących np. do zbioru i przechowywania owoców lub warzyw oraz usuwajmy i niszczmy wszelkie pozostałości po chorych roślinach. Przy zbieraniu owoców lub warzyw, starajmy się unikać uszkodzenia skórki, gdyż właśnie tą drogą patogen chętnie wnika do ich wnętrza. Warto również pamiętać o zmianowaniu upraw. Sadzenie truskawek w miejscu, gdzie w poprzednim roku została zlikwidowana chora plantacja, z pewnością zakończy się porażeniem młodych roślin przez formę przetrwalnikową patogenu, zimującego w gruncie.
Atakowane rośliny
Szara pleśń nie jest chorobą dotyczącą tylko jednego, wybranego gatunku, gdyż można ją spotkać na wielu różnych roślinach. Najczęściej występuje w uprawach malin i truskawek, ale równie często atakuje paprykę, pomidory, fasolę, ogórki, kapustę, sałatę, winorośl oraz rośliny ozdobne np.: róże, goździki, dalie, zatrwiany, pierwiosnki, lawendy, piwonie, złocienie, tawułki, aksamitki, rośliny iglaste (np. cyprysiki, tuje) i wiele innych.
Metody zwalczania
Zwalczanie szarej pleśni na roślinach jest dość trudne i często wymaga zastosowania kilku zabiegów ochrony. Jeśli choroba pojawiła się na uprawach owoców lub warzyw (np. malin, truskawek, ogórków), a jej objawy nie są jeszcze zbyt silne, warto zacząć od zastosowania środka ekologicznego, wykonanego na bazie wyciągów roślinnych. Przeciwgrzybowo działają między innymi wywary, napary i wyciągi z aksamitki, cebuli, czosnku, pokrzywy, rumianku czy wrotyczu. Można też poszukać gotowych preparatów ekologicznych jak np. Bioczos BR (na bazie wyciągu z czosnku), Biosept 33 SL ( z wyciągiem z grejpfruta) czy środka zawierającego pożyteczne mikroorganizmy Polyversum WP.
Jeśli jednak choroba zdążyła się już mocno rozprzestrzenić lub zaatakowała rośliny ozdobne, pozostają nam preparaty chemiczne, przeznaczone do jej zwalczania (np. Rovral Aquaflo 500 SC, Teldor SC 500,Amistar Opti 480 SC, Gwarant 500 SC, Switch 62,5 WG, Folpan 80WG).
Bez względu na rodzaj środka, opryski należy powtarzać kilkakrotnie (2-3 razy), w zalecanych przez producenta terminach (często już w fazie kwitnienia) i odstępach czasu, a zabieg wykonywać w dni bezdeszczowe oraz w niezbyt gorące i słoneczne.
Autor: Katarzyna Józefowicz
Źródła:
- „Działkowiec” 06/09 „Czy można zapobiegać szarej pleśni” str. 62/63 prof. M. Grabowski
- „Działkowiec” 06/07 „Szara pleśń” str. 66 prof. M. Grabowski
- „Działkowiec” 01/08 „Ochrona roślin” wydanie specjalne
