- 1/4
- Następne
Świerki to duże drzewa iglaste należące do rodziny sosnowatych. Rodzaj obejmuje ponad 30 gatunków, z których kilka spotykanych jest również na terenie naszego kraju. Należy do nich między innymi pochodzący z terenów Ameryki Północnej świerk biały nazywany też kanadyjskim (Picea glauca).
Opis
W naturze świerk biały dorasta do ok. 20-30 m. i ma postać drzewa o wąskiej, stożkowatej koronie. Jego pień i grubsze gałęzie pokrywa cienka, brązowa, łuszcząca się płatami kora. Na pniu gałęzie układają się w gęstych okółkach i z wiekiem zaczynają lekko przewieszać się w dół. Młode przyrosty mają bardzo jasną, niemal kremową barwę (stąd nazwa rodzajowa), co jest szczególnie widoczne u wielu atrakcyjnych odmian tego gatunku. Igły świerka białego są krótkie, lekko kłujące, matowe, zielono-niebieskie, sztywne i pokryte woskowym nalotem. Na pędzie układają się promieniście i są skierowane do przodu. Po roztarciu wydzielają intensywny, specyficzny, żywiczny aromat, który nie wszyscy uważają za przyjemny. Latem na pędach pojawiają się bardzo licznie szyszki. Są zwisające, brązowe, walcowate, niezbyt duże (ok. 7-8 cm. dł.) i mogą rozwijać się już na 10-letnich egzemplarzach.
Świerk biały - odmiana Conica
Odmiany
Świerk biały ze względu na swoje imponujące rozmiary rzadko bywa uprawiany w ogrodach jako czysty gatunek. Dużo bardziej atrakcyjne są bowiem jego liczne, czasem bardzo interesujące odmiany ozdobne, charakteryzujące się słabszym wzrostem, bardziej kompaktowym pokrojem oraz ciekawszym ubarwieniem. Do najbardziej popularnych należy z pewnością piękna, elegancka, niezbyt wysoka i niezwykle ceniona odmiana „Conica”, od której wyprowadzono kilka innych odmian. Drzewko tworzy formę bardzo regularnego, zwartego stożka i jest tak gęsto pokryte drobnymi, zielonymi igłami, że jego gałązki są praktycznie niewidoczne. Szczególnie atrakcyjnie prezentują się młode, żółto-zielone przyrosty, dobrze widoczne na tle ciemniejszych igieł. Odmiana rośnie wolno i po 10 latach uprawy osiąga ok. 1 m. wys. Ciekawa jest również odmiana „Conica Maigold”, u której kremowe przyrosty utrzymują się dość długo, a starsze igły mają jasnozieloną barwę. Inne interesujące odmiany to: „Sander's Blue” o stożkowym, regularnym pokroju, niewielkim wzroście (ok. 1-2 m. wys.) i niebieskich igłach, szczególnie mocno wybarwionych u młodych przyrostów, „Alberta Globe” – o zaokrąglonym, gęstym pokroju i karłowym wzroście ok. 0,6-1 m. wys., „Blue Wonder” odmiana dorastająca do ok. 2-3 m. wys., tworząca bardzo ładną formę gęstego stożka o niebieskich igłach, „Echiniformis” odmiana o kulistym pokroju i karłowym wzroście, osiągająca ok. 0,6 m. wys. i posiadająca krótkie, sztywne, odstające, niebieskie igły, „Alberta Globe” o kopulasto-kulistej formie i karłowym wzroście 0,5 m. wys., posiadająca bardzo gęste, krótkie, zielone igły.
Wymagania uprawowe
Świerk biały nie jest tak bardzo delikatny jak szlachetne jodły, jednak również posiada swoje wymagania uprawowe. Oczekuje dobrej jakości, głębokich, przepuszczalnych i wilgotnych podłoży, natomiast źle rośnie na glebach bardzo zbitych i ciężkich oraz na płytkich, suchych i jałowych. Rośliny na ogół są odporne na niskie temperatury, ale delikatne odmiany mogą zostać uszkadzane przed duży mróz lub silniejsze, wiosenne przymrozki. Świerki preferują także stanowiska słoneczne lub jedynie delikatnie ocienione, gdyż w cieniu bardzo źle się rozwijają, gubią igły i często chorują. Rośliny mogą być natomiast sadzone w miastach, gdyż całkiem dobrze radzą sobie z zanieczyszczonym, miejskim powietrzem.
Świerk biały, kanadyjski - igły
Cięcie
Świerk biały dobrze znosi cięcie, chociaż u wielu odmian ozdobnych jest ono zupełnie zbędne, gdyż może zniekształcać piękną, stożkową formę naturalną (np. u odm. „Conica”) Niektóre odmiany o silniejszym wzroście można natomiast przycinać, nadając im formę żywopłotu. W takim wypadku ciecie przeprowadza się wiosną (IV) lub wczesnym latem (VII).
Rozmnażanie
Świerk biały - kanadyjski jako gatunek z powodzeniem można rozmnażać za pomocą siewu nasion. Zwykle zbiera się je pod koniec lata (VIII-IX) i wysiewa zaraz po zbiorze lub przechowuje w suchym i chłodnym miejscu, a przed planowanym, wiosennym terminem siewu poddaje 1-2 miesięcznej stratyfikacji w niskich temperaturach. Rośliny można też pozyskać za pomocą ukorzeniania rocznych lub 2 letnich, wierzchołkowych odcinków pędu, pobieranych z krzewu wczesnym latem (VI-VII). Przed ich sadzonkowaniem nie usuwa się igieł z dolnej części. Odmiany zwykle pozyskuje się natomiast za pomocą szczepienia, które nie tylko gwarantuje zachowanie pożądanych cech danego egzemplarza, ale też pozwala utworzyć z roślin atrakcyjne formy pienne.
Choroby i szkodniki
Świerki białe (kanadyjskie) bywają atakowane przez przędziorki, miseczniki i mszyce (głównie ochojniki) oraz choroby grzybowe (np. górska osutka świerka).
Sadzenie świerka białego
Zastosowanie
Ze względu na rozmiary, świerki białe jako gatunek można sadzić głównie w dużych ogrodach i parkach, ale jego liczne, znacznie niższe odmiany idealnie nadają się do uprawy niemal w każdym ogrodzie. Można wykorzystywać je do zestawień z innymi krzewami iglastymi, tworzyć z nich ciekawe kompozycje rabatowe, wykorzystywać do obsadzania ścieżek i ogrodzeń oraz traktować jako nasadzenia samodzielne (szczególnie odmiany o regularnym, stożkowym pokroju). Niektóre świerki nadają się także do tworzenia formowanych żywopłotów, a odmiany karłowe pięknie prezentują się na skalnikach i wrzosowiskach. Świerki można także sadzić w ogrodach urządzonych na styl japoński i uprawiać w pojemnikach.
Autor: Katarzyna Józefowicz