Gatunek

Wymagania uprawowe

Właściwości

Zastosowanie

Bazylia pospolita (Ocimum)

Jednoroczna roślina ciepłolubna, wymaga stanowisk słonecznych, osłoniętych od wiatru, żyznej, próchniczej i zasobnej gleby, o pH obojętnym lub lekko kwaśnym. Nie lubi zalewania.

Znana głównie ze swoich właściwości poprawiających trawienie. Zapobiega też wzdęciom i ułatwia przyswajanie pokarmów. Liście bywają pomocne przy ukąszeniach owadów np. komarów.

W świeżej postaci doskonały dodatek do sałatek, ryb, zup, potraw z fasoli i grochu oraz podstawowy składnik pesto. Suszona jest składnikiem ziół prowansalskich i doskonale nadaje się do mięs, pizzy oraz spaghetti

Tymianek pospolity

(Thymus vulgaris)

Roślina wieloletnia, mogąca przezimować w gruncie, ale oczekuje okrycia. Wymaga stanowisk słonecznych, osłoniętych oraz żyznej, próchniczej i przepuszczalnej gleby o odczynie obojętnym lub lekko kwaśnym. Nie lubi nadmiaru wody i znosi lekkie przesuszenie.  

Jest znakomitym środkiem bakteriobójczym, wykrztuśnym, przeciwzapalnym oraz wspomagającym trawienie. Preparaty z niego stosuje się przy stanach zapalnych górnych dróg oddechowych oraz zewnętrznie do pukania jamy ustnej i gardła oraz jako składnik płukanek do włosów

Bardzo intensywnie pachnące i wyraziste zioło, zarówno świeże jak i suszone jest znakomitym dodatkiem do pieczeni, sosów, zup i ryb oraz potraw kuchni francuskiej, a także pasztetów, potraw z fasoli i grochu. W postaci suszonej składnik ziół prowansalskich.

Oreganoczyli Lebiodka pospolita (Origanum vulgare

Roślina wieloletnia, wymaga stanowiska słonecznego i osłoniętego od wiatru.

Preferuje gleby zasadowe, zasobne oraz lekkie. Nie lubi nadmiaru wody.

Działa przeciwbiegunkowo, wykrztuśnie, przeciwskurczowo, odkażająco i odtruwająco. Stosowany przy chorobach wrzodowych żołądka i dwunastnicy, do płukania jamy ustnej i gardła oraz do odkażania i gojenia trudnych ran.

Chętnie stosowana przyprawa w daniach kuchni włoskiej oraz do przyprawiania makaronów, warzyw, sosów, pizzy, pieczeni, omletów oraz serów.

Melisa lekarska, (Melissa officinalis)

Roślina wieloletnia, która wymaga stanowisk widnych, ale nie bezpośrednio nasłonecznionych. Może rosnąć również w półcieniu. Oczekuje gleby świeżej, żyznej, próchniczej zasadowym oraz lekko wilgotnej, o pH obojętnym lub lekko nie lubi gleb kwaśnych.

Znana przede wszystkim z właściwości uspokajających, stosowana jest w łagodzeniu bólów głowy przy kłopotach trawiennych oraz wzdęciach, łagodzi stany zapalne po ugryzieniach owadów. Ma również działanie przeciwzapalne i przeciwbakteryjne.

Posiada świeży, lekko cytrynowy aromat, dodawana jest więc chętnie do napojów chłodzących, soków oraz sałatek. Neutralizuje nieco zapach ryb oraz dobrze komponuje się z potrawami z drobiu.

Szałwia lekarska (Salvia officinalis

Roślina wieloletnia, dobrze rośnie zarówno w słońcu jak i lekkim półcieniu, oczekuje jednak stanowisk ciepłych i osłoniętych od wiatru.

Wymaga gleby zasobnej, bogatej w związki azotowe, o pH obojętnym do lekko zasadowego, nie lubi nadmiaru wody w glebie.

Posiada silne właściwości przeciwzapalne i antyseptyczne. Stosowana do płukania jamy ustnej i gardła, przy zapaleniu spojówek oraz wewnętrznie przy nadmiernej potliwości, kłopotach trawiennych. Należy używać zioła z umiarem, gdyż zawiera związki, które w dużych dawkach mogą być toksyczne. Stosowania zioła powinny unikać kobiety w ciąży.

Roślina posiada silny aromat i lekko goryczkowaty smak, dlatego należy stosować ją z umiarem, głównie do potraw mięsnych, zup, omletów, sosów, ryb, warzyw i sera.

Mięta pieprzowa

(Mentha piperita)

Wieloletnie zioło, oczekujące stanowiska słonecznego oraz żyznej, próchniczej, ale dość lekkiej gleby. Należy do roślin bardzo ekspansywnych i łatwo rozmnażających się za pomocą podziemnych kłączy. Zwykle jest mrozoodporna.

To bardzo popularne zioło, stosowane w zaburzeniach układu trawienia oraz chorobach wątroby i woreczka żółciowego. Działa też odświeżająco i odkażająco, stosowana do płukania jamy ustnej i gardła.

Zarówno suszone jak i świeże liście mięty dodaje się do pieczeni mięsnych, sosów oraz pierogów. Bywa też składnikiem sałatek oraz mieszanek przyprawowych do ryby. Świeże liście są aromatycznym dodatkiem do chłodnych napojów lub herbaty.

Rozmaryn lekarski

(Rosmarinus officinalis)

Oczekuje stanowisk osłoniętych, ciepłych i słonecznych, oraz przepuszczalnej, żyznej i próchniczej gleby. Nie lubi nadmiaru wody. Nie jest też w pełni mrozoodporny, dlatego wskazane jest okrywanie roślin przed zimą.

Posiada właściwości odkażające i pobudzające. Znakomicie nadaje się do płukania jamy ustnej i gardła przy chorobach górnych dróg oddechowych. Pomocny również przy zaburzeniach trawiennych.

Bardzo aromatyczna roślina, więc należy stosować ją z umiarem. Zwykle przyprawia się zielem mięsa, potrawy z makaronu i sosy. Chętnie stosowana do dań kuchni meksykańskiej

Lawenda(Lavandula)

Oczekuje stanowiska osłoniętego, ciepłego i bezwzględnie słonecznego. Lubi gleby żyzne, próchnicze i lekkie, o zasadowym odczynie. Lepiej zniesie chwilową suszę niż nadmierną wilgotność. W naszym kraju zimę przetrzymuje jedynie lawenda wąskolistna i to pod okryciem, pozostałe są możliwe tylko do uprawy doniczkowej.

Ma działanie uspokajające oraz odkażające. Stosuje się do płukania gardła i jamy ustnej przy nieżytach górnych dróg oddechowych oraz jako dodatek do płukanek na włosy. Posiada też właściwości odstraszające owady (mole).

Jest dość wszechstronnym, aromatycznym zielem przyprawowym, stosowanym do dań z grilla, mięs, sałatek, ryb, a nawet ciast i deserów. Podstawowe zioło kuchni śródziemnomorskiej. Z jej udziałem przyrządza się też relaksacyjne herbatki.