Powojnik (Clematis, Klematis) - uprawa i pielęgnacja

Jesteś tutaj:

Powojnik (Clematis, Klematis) - uprawa i pielęgnacja

3,4/5 (212 ocen)

Powojnik (Clematis) to wieloletnie pnącze w formie krzewu lub półkrzewu, należące do rodziny jaskrowatych. Rośnie w umiarkowanym i ciepłym klimacie na terenie całego świata. Nazwa clematis nawiązuje do greckiego słowa klema, oznaczającego pnącze. Rodzaj obejmuje wiele gatunków częściowo zdrewniałych roślin pnących, ścielących się oraz bylin. Clematis cechuje zazwyczaj sezonowe ulistnienie, jedynie niektóre okazy są zimotrwałe. Kwiaty roślin są najczęściej pojedyncze, czasem półpełne i pełne oraz o różnorodnych kolorach. Starannie dobrane gatunki powojnika w jednym ogrodzie sprawią, że wyjątkowością swoich kwiatów będą cieszyły przez wiele miesięcy, ponieważ poszczególne rośliny rozkwitają w różnych porach roku.


Gatunki wcześnie kwitnące


Powojniki zimozielone

Clematis z tej grupy pochodzą z krajów o ciepłym klimacie i dlatego są tylko częściowo zimotrwałe (do -5°C). W Polsce uprawiane są głównie w oranżeriach lub w ogrodach zimowych. Kwitną przez całą zimę. Powojniki zimozielone to m.in. C. armandii i C. forsteri.

C. armandii – o kremowobiałych, pachnących wanilią kwiatach, które zawiązują się wczesną wiosną. Roślina ma duże, skórzaste i trójlistkowe liście o długości do 15 cm. Jest dość niewielkim powojnikiem, bo osiąga wysokość około 9 m i rozrasta się na 4,5 m. W odmianie Apple Blossom roślina ma bladoróżowe kwiaty i młode liście w kolorze brązowym, a w odmianie Snowdrift – kwiaty są czysto białe i rozkwitają zanim pojawią się liście, początkowo w miedzianym odcieniu.

C. forsteri – ta dwupienna roślina dorasta do wysokości 3,5 m oraz osiąga szerokość 2,4 m. Wczesnym latem wydaje jasnozielonkawożółte kwiaty o cytrynowym aromacie, a jej liście są jasnozielone i składają się z trzech klapowanych listków o długości do 5 cm.

Powojniki z grupy Alpina

Powojniki Alpina są niższe i mocniejsze od roślin zimozielonych. Rozkwitają w drugiej połowie wiosny, tworząc delikatne kwiaty o długości 4−5 cm, zbudowane z zaostrzonych na szczycie płatków. Wewnątrz kielicha znajdują się prątniczki, zazwyczaj w innym kolorze niż barwa całego kwiatu. Z czasem kwiaty zmieniają się w puszyste główki nasienne. Dorosły okaz powojnika osiąga wysokość w granicach 1,8−2,7 m oraz szerokość 1,5 m. Gatunkiem rodzicielskim tej grupy jest powojnik alpejski (C. alpina), którego naturalnymi warunkami są góry Europy i Azji.

Powojnik montana

Powojnik Montana

Powojniki z grupy Montana

Clematis Montana zakwita późną wiosną licznymi i olbrzymimi kwiatami. Kwitnienie trwa jedynie 3−4 tygodnie, a nagie gałązki przekwitłych roślin nie wyglądają efektownie. Gatunkiem rodzicielskim tej grupy jest powojnik górski (C. montana), który pochodzi z Himalajów. W naszym kraju uprawiany jest bardzo rzadko. Kwiaty tej rośliny są wonne i mają średnicę 5−9 cm oraz cztery działki okwiatu. Liście o długości około 25 cm są trójlistkowe. Najbujniejsze odmiany dorastają do 9 m wysokości i rozrastają się na szerokość 3 m.

Powojniki niskie

Powojniki niskie kwitną od połowy wiosny do połowy lata. Ze względu na pochodzenie dzielą się na dwie grupy: nowozelandzką (np. C. marmoraria – o liściach kształtem podobnych do natki pietruszki i kremowobiałych kwiatach w kształcie wzniesionych kubeczków) i amerykańską (np. C. addisonii – rozkwita fioletowopurpurowymi na zewnątrz i kremowymi wewnątrz dzwonkowatymi kwiatami). Są karłowatymi powojnikami, ponieważ najniższe sięgają jedynie do kostek, a najwyższe mają wysokość 60 cm. Te rośliny są wrażliwe na mróz, dlatego w okresie zimowym muszą być schowane, np. do szklarni.

Powojnik (Clematis)

Powojnik (Clematis)

Wczesne odmiany wielkokwiatowe


Powojniki wcześnie kwitnące

Odznaczają się dużymi efektownymi kwiatami w kolorze białym, czerwonym, purpurowym, fioletowym, żółtym i niebieskim, które kwitną od późnej wiosny do połowy lata, a następnie dodatkowo późnym latem lub wczesną jesienią. Liście powojników z tej grupy są trójlistkowe i zawsze umieszczone naprzeciwlegle. Ich maksymalna wysokość to 1,5 m, a szerokość waha się od 0,5 m do 1,8 m. Odmiany powojników wielkokwiatowych wcześnie kwitnących to np. Arctic Queen (kwiaty pełne i białe), Generał Sikorski (o kwiatach złożonych z niebieskich i falistych działek okwiatu oraz złocistych pylników), Niobe (sześć ciemnoczerwonych działek okwiatu wraz ze złocistymi pręcikami). Te gatunki są najbardziej narażone na uwiąd.

Powojnik (Clematis, Klematis) montana alba

Powojnik (Clematis, Klematis) montana alba

Różne odmiany wielkokwiatowe, drobnokwiatowe gatunki późno kwitnące i typy zielne


Powojniki wielkokwiatowe późno kwitnące

Te Clematis cechują się silnym wzrostem i kwitną od późnego lata do wczesnej jesieni. Posiadają płaskie lub talerzykowate kwiaty o średnicy 5−15 cm, które są bezwonne. Liście mają zazwyczaj trójlistkowe, czasem pięciolistkowe. Szerokość jaką mogą osiągnąć to 1−2,4 m i uzależniona jest od podpory oraz sposobu prowadzenia pędu. Wysokość osiągana przez dorosłe okazy to od 1,8 do 6 m. Do odmian tej grupy należą: John Paul II (duże alabastrowobiałe kwiaty z jasnoróżową pręgą i ciemnoczerwonymi pręcikami), Pink Fantasy (duże, intensywnie różowe kwiaty i purpurowe pylniki), Warszawka Nike (intensywnie purpurowofioletowe kwiaty złożone z sześciu działek okwiatu i żółtych pręcików). czytaj dalej...

Koniecznie zobacz