- 1/2
- Następne
Nostrzyk biały (Melilotus albus) to dość pospolity gatunek dwuletniej lub jednorocznej rośliny użytkowej, należącej do rodziny bobowatych. W stanie dzikim można ją spotkać na obszarze niemal całego świata, gdyż występuje zarówno w Europie jak i Afryce Północnej, Ameryce, Azji, Australii i Nowej Zelandii. W Polsce nostrzyk biały najczęściej spotykany jest na obszarach niżu. Roślina nie ma szczególnych wymagań glebowych i może rosnąć na większości typowych gleb o ile nie są zbyt mokre i nadmiernie kwaśne. Szczególnie często pojawia się też na glebach bogatych w wapń. Nostrzyk w naturze zasiedla głównie stanowiska ruderalne, ugory, nasypy, żwirowiska, przydroża i rowy.
Zastosowanie
W Polsce nostrzyk biały jest nie tylko rośliną dziką, ale również uprawną. Szczególnie ceniony jest w gospodarstwach pszczelarskich, gdyż należy do grupy najbardziej wartościowych roślin miododajnych. Na potrzeby pszczelarstwa uprawia się głównie jego formy jednoroczne. Na odpowiednio uprawianych glebach, wydajność miodowa nostrzyka białego może wynosić od 400 do 600 kg./ha, natomiast na stanowiskach naturalnych ok. 200 kg./ha. Jako pożytek pszczelarski nostrzyk biały może być uprawiany w siewie czystym lub w mieszance z miododajną facelią. Nostrzyk biały często bywa też wykorzystywany jako roślina przeznaczona do przyorania na zielony nawóz, gdyż podobnie jak w przypadku większości gatunków należących do rodziny bobowatych, jego korzenie mogą wzbogacać podłoże w związki azotu. Czasami nostrzyk biały bywa także wykorzystywany jako roślina pastewna, jednak jego wartość paszowa nie jest zbyt duża. Wprawdzie roślina daje znaczne liści suchej masy (zbiory mogą sięgać ok. 20 – 40 t./ha), ale w swoich tkankach zawiera składniki chemiczne obniżające jej wartość paszową.
Do szkodliwych substancji chemicznych znajdujących się w zielu nostrzyka należą przede wszystkim związki kumarynowe (min.: kumaryna, kwas kumarowy), olejki eteryczne (melilotol) i glikozydy. Substancje te nadają roślinie szczególny aromat, dlatego nostrzyk nie jest zbyt chętnie zjadany przez zwierzęta hodowlane. Zawartość szkodliwych substancji zwiększa się w pędach od chwili zawiązania przez nostrzyka kwiatów, dlatego na paszę lub kiszonkę należy przeznaczyć jedynie młode pędy. Ziele zbierane w czasie kwitnienia lub po zawiązaniu nasion nie nadaje się do karmienia zwierząt (szczególnie w postaci siana), gdyż stężenie substancji toksycznych w wysuszonych lub kiszonych roślinach bardzo wzrasta. Zielonka z takich roślin traci też na smakowości ze względu na dużą ilość zdrewniałych, twardych pędów. Nostrzyka białego (szczególnie strąków i nasion) nie wolno również podawać zwierzętom w połączeniu z tomką wonną, gdyż taka mieszanka paszowa może spowodować u karmionych zwierząt poważne zatrucia, objawiające się min.: zaburzeniami trawienia, ogólnym osłabieniem i krwotokami, a w większych dawkach doprowadzić nawet do śmierci zwierząt. Najbardziej wrażliwe na zatrucia są konie, owce (które jednocześnie najchętniej spożywają ziele nostrzyka) i bydło oraz zwierzęta bardzo młode.
Sposoby uprawy
Uprawa nostrzyka białego nie jest trudna, gdyż rośliny mają małe wymagania glebowe i są odporne na niekorzystne warunki pogodowe. Nostrzyk rozpoczyna wegetację wczesną wiosną, dlatego nasiona należy wysiewać jak najwcześniej. Jeśli temperatury w czasie siewu są jeszcze zbyt niskie, nasiona mogą poczekać w glebie na lepsze warunki pogodowe. Do kiełkowania potrzebują jednak sporo wilgoci, dlatego z siewem nie należy zwlekać. Nostrzyk przeznaczony na paszę wysiewa się w rzędy oddalone od siebie o ok. 30 cm., wykorzystując na 1 ha. ok. 25-30 kg. nasion (głębokość siewu ok. 1 – 2 cm.). Z nostrzyka uprawianego w siewie czystym w pierwszym roku uzyskuje się jeden pokos zielonki, w drugim natomiast ok. 2 – 3 pokosów. Roślinę można jednak również wysiewać rzutowo lub w mieszankach z facelią (szczególnie na pożytki pszczele, gdzie facelia zakwita w pierwszym roku uprawy, a nostrzyk w drugim) bądź niektórymi trawami np. kupkówką, stokłosa bezostną. Jeśli planujemy uprawiać nostrzyk biały na nasiona, należy zwiększyć rozstaw między rzędami do ok. 40 cm., a ilość wysiewanych nasion zmniejszyć do ok. 6 – 8 k./ha. W pierwszym roku z takiej uprawy uzyskuje się jeden pokos zielonki, w drugim natomiast zbiera się nasiona. Nostrzyk zakwita latem (VI-VII), a plon nasion zwykle wynosi ok. 300 – 600 kg.
Nostrzyk biały
Uprawa
Przygotowanie podłoża pod uprawę nostrzyka nie jest zbyt trudne. Jesienią stanowisko należy zaorać, a wiosną zbronować, co pozwoli zniszczyć kiełkujące chwasty (rośliny w pierwszym okresie rozwoju są bardzo wrażliwe na zachwaszczenie). Słabsze podłoża warto również zasilić niewielkimi dawkami nawozów mineralnych, podając ok. 30–45 kg P2O5 i 40–60 kg K2O, bez dodatku azotu. Jeśli nostrzyk ma być uprawiany na glebach kwaśnych, należy je wcześniej zwapnować. czytaj dalej...
