Bylica piołun (Artemisia absinthium) należąca do rodziny astrowatych to jedna z najbardziej rozpowszechnionych bylic spotykanych na terenie naszego kraju. Nie jest szczególnie ozdobna, dlatego w ogrodach uprawia się ją rzadko, jednak jej walory smakowe i właściwości lecznicze zasługują na szczególne zainteresowanie.
Opis
Bylica piołun, znana również pod nazwami: piołun, wermut, absynt czy psia ruta, to dość duża bylina. Z korzenia palowego i zielonego kłącza rozwija luźną rozetę zielonych, pierzastych liści, w całości pokrytych szarawym kutnerem. Latem z rozety wybija rozgałęziony i sztywny pęd kwiatowy (wys. ok. 1-1,2 m), na szczycie którego rozwijają się małe, żółte, koszyczkowate kwiaty, zebrane w niewielkie, boczne grona, które tworzą luźne, wiechowate kwiatostany.
Bylica piołun rozmnaża się wyjątkowo szybko, zarówno za pomocą nasion, jak i przez rozrastające się na boki kłącza. Roślina nie ma szczególnych wymagań siedliskowych, gdyż może wybić nawet na jałowych piaskach. Zasadniczo oczekuje jednak stanowisk dostatecznie ciepłych i słonecznych. Jeśli postanowimy uprawiać ją w ogrodzie i zapewnimy jej stosunkowo dobrą glebę, wygląd jej liści, kwiatów oraz całej rozety z pewnością okaże się ładniejszy niż w naturze. Bylica piołun jest doskonałą rośliną do ogródków ziołowych oraz do ogrodów o charakterze naturalistycznym.
Właściwości lecznicze
Psia ruta to jednak nie tylko pospolite ziele, zasiedlające nieużytki i bezdroża, ale także roślina lecznicza, której właściwości znano i ceniono już w tysiące lat temu (np. w starożytnym Egipcie). Swój ostry zapach i gorzki smak zawdzięcza zawartym w tkankach olejkom eterycznym (takim jak m.in. tujon i azulen), kwasom organicznym (np. kwasowi bursztynowemu i jabłkowemu), goryczom i garbnikom. Substancje te dość silnie oddziałują na układ pokarmowy: wspomagają wydzielanie soków żołądkowych, wzmagają apetyt, łagodzą objawy niestrawności i zwiększają wydzielanie żółci (co bywa wykorzystywane w leczeniu chorób dróg żółciowych, np. kamicy żółciowej). Mają też działanie odkażające i odrobaczywiające, co okazuje się bardzo przydatne w leczeniu zakażeń pasożytami (np. owsikami, glistami, wszami, świerzbowcem) oraz stanów zapalnych skóry, wywołanych ukąszeniami owadów (np. komarów).
Niestety bylica piołun posiada też mroczne oblicze, gdyż nadużywana lub stosowana zbyt długo może prowadzić do uszkodzeń przewodu pokarmowego, wymiotów oraz zaburzeń ze strony układu nerwowego. Ziela nie wolno także podawać kobietom w ciąży.
Zbiór i zastosowanie
Bylicę piołun powinno się zbierać w dni bezdeszczowe, pozyskując liście tylko z młodych roślin. Zebrane ziele należy rozłożyć pojedynczą warstwą na suchym papierze i umieścić w ciemnym, suchym, ciepłym i przewiewnym miejscu. Do celów leczniczych można też zbierać i suszyć całe kwiatostany, które po wysuszeniu wykrusza się z twardej łodygi.
Piołun najczęściej stosuje się w postaci naparu, który przygotowuje się z 1 łyżeczki rozdrobnionego ziela i szklanki wrzącej wody (czas parzenia wynosi ok. 20 min). Preparat należy przyjmować 3 razy dziennie w ilości ok. 1 łyżki (w celu pobudzenia trawienia i poprawy apetytu) do ¼ szklanki (w leczeniu niestrawności). Kuracja nie powinna trwać dłużej niż 3 lub maksymalnie 4 tygodnie.
Surowiec przyprawowy
Bylicy piołun nie stosuje się jednak wyłącznie w celach leczniczych. Jej aromat wzmacnia smak niektórych potraw i napojów, dlatego wykorzystuje się ją również jako szczególnego rodzaju przyprawę ziołową. Największe zastosowanie ma w aromatyzowaniu napojów alkoholowych, np. wódek smakowych, gorzkich likierów, nalewek i wermutów (stąd zwyczajowe nazwy: wermut i absynt). Niewielką ilością ziół można również doprawiać omlety, gęsi, kaczki lub pieczenie z baraniny czy wieprzowiny. Przyprawę należy jednak stosować z dużym umiarem, gdyż jej silny aromat oraz gorzkawy posmak w większej ilości mogłyby zepsuć smak całego dania.
Tymianek pospolity (Thymus vulgaris L.) nazywany też macierzanką tymiankiem, tymianem, tymiankiem właściwym lub tymiankiem ogrodowym, jest jedną z najpopularniejszyc...
Rodzina selerowatych (dawniej baldaszkowatych), to bardzo liczna rodzina botaniczna, obejmująca aż ponad 3700 gatunków roślin. Wśród nich znajdują się zarówno...
Rodzina bodziszkowatych kojarzy się zwykle z delikatnymi bodziszkami i uroczymi pelargoniami, ale należą do niej również rośliny mniej atrakcyjne, traktowane...
Gwiazdnica pospolita (Stellaria media) to niezwykle popularna i powszechnie występująca niemal na całym świecie jednoroczna roślina jara lub ozima (w...
Ten najbardziej mrozoodporny z ligustrów podczas łagodnych zim nie traci liści. Skromne wymagania siedliskowe, duża wytrzymałość na niesprzyjające warunki pogodowe...