- 1/4
- Następne
Biedrzeniec (Pimpinella) to roślina należąca do rodziny selerowatych. Znana głównie z charakterystycznego aromatu i smaku. W Polsce w stanie dzikim można spotkać biedrzeniec mniejszy (Pimpinella saxifraga) oraz biedrzeniec wielki (Pimpinella major). Gatunki te są dość rozpowszechnionymi na terenie Europy chwastami. Znaleźć je można na łąkach, pastwiskach, górskich zboczach, przydrożach i miedzach. Najbardziej znany jest biedrzeniec anyż (Pimpinella anisum), popularnie nazywany anyżem lub anyżkiem. Smakiem i zapachem przypomina koper, lukrecję lub anyż gwiazdkowy. Tę niezwykle aromatyczną przyprawę wykorzystuje się w produkcji różnych wyrobów cukierniczych, jak również do przyprawiania dań mięsnych i warzywnych. Obecnie występuje wyłącznie w uprawie, w Polsce na niewielką skalę. Idealny do niewielkich ogrodów przydomowych i działek.
Charakterystyka
Roślina jednoroczna dorastająca do 50 cm wysokości. Tworzy rozgałęzioną, wzniesioną, pustą w środku łodygę. Liście charakteryzują się dużą zmiennością. Dolne są niemal okrągłe o ząbkowanych brzegach, górne – pierzaste i delikatne – przypominają liście kopru. W lipcu dość obficie pojawiają się drobne kwiaty zebrane w białe lub kremowe baldachy. Owoce zawiązują się w sierpniu. Zawierają olejki lotne, którym zawdzięczają przyjemny zapach. Mają gruszkowaty kształt. Dojrzałe nabierają ciemnej, zielonoszarej barwy. Nie należy ich mylić z owocami anyżu gwiazdkowego, które jak wskazuje nazwa, przypominają kształtem gwiazdki. Biedrzeniec ma dość intensywny, słodko-pikantny, przyjemny, korzenny aromat, nieco łagodniejszy niż anyż gwiazdkowy, choć do niego podobny.
Wymagania uprawowe
Biedrzeniec doskonale czuje się w pełnym słońcu, w miejscu ciepłym i osłoniętym przed silnym wiatrem. Najlepiej rośnie na glebach żyznych, bogatych w materię organiczną, przewiewnych i dobrze odsączonych. Na glebach ubogich będzie rósł bardzo słabo. Lubi podłoże o pH 6,0–6,7.
Uprawa
Anyż jest rośliną jednoroczną, uprawianą z nasion wysiewanych bezpośrednio do gruntu. Młode rośliny są bardzo delikatne i nie powinny być przesadzane. Siew przeprowadzamy wiosną, w marcu lub kwietniu. Pomiędzy rzędami pozostawiamy 20–40 cm odstępu. Nasiona dobrze kiełkują w temperaturze 20–25 °C. Wschody następują po ok. 14 dniach. Kiedy sadzonki mają 6 tygodni, przerzedzamy je tak, by rosły co 5–10 cm. Anyż wymaga stale wilgotnego podłoża, dlatego w trakcie suszy musimy zapewnić mu regularne i równomierne nawadnianie, zwłaszcza tuż przed zbiorami. Jeśli ziemię przed uprawą zmieszamy z kompostem, biedrzeniec nie będzie wymagać dodatkowego nawożenia.
Zbiór
Ścinamy całe baldachy, gdy są w pełni wykształcone, ale jeszcze zielone, zanim nasiona zaczną się osypywać. Zbiór kończymy przed pierwszymi jesiennymi mrozami. Baldachy umieszczamy w suchym miejscu i pozwalamy owocom całkowicie wyschnąć. Kiedy staną się suche i będą łatwo się kruszyć, musimy oczyścić nasiona z łusek. Suche nasiona anyżu możemy przechowywać przez kilka miesięcy w szczelnie zamkniętym pojemniku.
Zastosowanie
Anyż jest powszechnie wykorzystywany w kuchni oraz medycynie. Stosowany jako dodatek smakowy i aromatyczny w przemyśle spożywczym, perfumeryjnym i alkoholowym. Mielone nasiona i olejek anyżowy uzupełniają smak potraw mięsnych i serów. Swój aromat zawdzięcza mu wiele deserów. Jest obowiązkowym składnikiem pierników. Dodaje się go do ciast i ciasteczek, kremów, lodów i kompotów. Liście będą ciekawym uzupełnieniem sałatek. Suszone docenią też amatorzy herbaty. Wybór alkoholi na bazie anyżu jest bardzo bogaty.
Anyż ma również zastosowanie w medycynie. Stosuje się go w schorzeniach dróg oddechowych. Ma działanie wykrztuśne i rozkurczowe. Bywa pomocny w problemach z trawieniem, przy zaparciach i wzdęciach – polecany głównie u małych dzieci. Łagodzi bóle migrenowe. Pobudza laktację.
Autor: Justyna Przasnyska