- 1/6
- Następne
Aktinidia należy do rodziny aktinidiowatych i liczy 36 gatunków. Nazwa wywodzi się od greckiego słowa ‘actis’, które oznacza ‘promień’. Prawdopodobnie chodzi o promieniście rozmieszczone znamiona słupka kwiatu żeńskiego. Do najszerzej rozpowszechnionych należy aktinidia ostrolistna, pstrolistna i chińska. Jest długowiecznym, wieloletnim pnączem, którego pędy wiją się prawoskrętnie wokół różnego rodzaju podpór. Spotykana w różnych strefach klimatycznych m.in. w Himalajach, Nowej Zelandii, wyspie Jawa i półwyspie sachalińskim. Jest szczególnie dekoracyjna w okresie od wiosny do jesieni - w zimie traci liście.
Stanowi doskonałą roślinę do osłaniania altan, pergoli i niezbyt atrakcyjnych ścian budynków. Kwiaty białe, delikatnie pachnące, niewielkich rozmiarów, pojawiają się na początku maja. Owoce stanowią jagody, wyglądem zbliżone do owoców agrestu o długości ok. 3 cm. Po przekrojeniu są dosyć podobne do owoców kiwi (rysunek czarnych nasion na tle zielonego miąższu). Posiadają niezwykle cenione właściwości lecznicze, dietetyczne i odżywcze.
Zakup roślin
Aktinidie najczęściej sprzedawane są pojemnikach z 2-4 podpartymi pędami. Owoce możemy uzyskać tylko pod warunkiem posiadania egzemplarza o kwiatach męskich i drugiego o kwiatach żeńskich. W sprzedaży dostępne są również rośliny określane jako samopylne. W praktyce warto posadzić kilka egzemplarzy o kwiatach żeńskich plus jeden o kwiatach męskich, którego zadaniem będzie zapylenie pozostałych.
Aktinidia ostrolistna
Stanowisko
Aktinidie są roślinami długowiecznymi, dlatego wybór odpowiedniego stanowiska powinien być dokładnie przemyślany. Stosunkowo dobrze udają się na stanowiskach ciepłych, niezbyt wietrznych, jak również niezbyt mocno nasłonecznionych. W uprawie amatorskiej aktinidię sadzi się najczęściej przy ścianach budynków od strony wschodniej lub południowej w rozstawie od 3,5 do 4,5 m.
W przypadku większych upraw, sadzi się ją przy rusztowaniach z drutu lub innego materiału w szpalerach w rozstawie rzędowej ok. 2 m.
Sadzenie
Do sadzenia wybieramy dobrze wyrośnięte, zdrowe rośliny mające ok. 2-3 lata, zwracając szczególną uwagę na osobniki męskie i żeńskie. Do sadzenia przystępujemy wiosną lub jesienią.
Na wybranej ścianie należy zamontować rusztowanie z drutu lub siatki. Następnie wykupujemy dołek o szerokości i wysokości ok. 60 cm. Wykopaną ziemię należy wymieszać z nawozami przeznaczonymi dla roślin jagodowych. Następnie zasypujemy dołek, nie ugniatając zbytnio ziemi i obficie podlewamy.
Pędy skracamy i przywiązujemy do wcześniej zamontowanego rusztowania.
Aktinidia chińska
Uprawa
Aktinidia ostrolistna i pstrolistna bardzo dobrze udaje się na glebach przepuszczalnych, żyznych o lekko kwaśnym odczynie. W przypadku gorszych gleb, wcześniej stosujemy nawożenie. W pierwszym roku po posadzeniu stosujemy podstawowe nawożenie fosforem i potasem. Od drugiego roku dodatkowo dokładamy nawożenie azotowe w dawce 30g pod jedną roślinę (100 g saletry amonowej). Podaną dawkę należy podzielić na 3-4 równe części i stosować przez cały okres wiosenny. W kolejnych latach uprawy dawkę nawozów stopniowo zwiększamy.
Z uwagi na płytki system korzeniowy, warto zastosować ściółkowanie z kory, kompostu lub torfu. Zapobiegnie to uszkodzeniom mrozowym oraz zbytniemu wysuszeniu. Generalnie aktinidia preferuje glebę stale wilgotną, jednakże nie podmokłą.
Cięcie
W pierwszym roku po posadzeniu (początek marca), skracamy wszystkie pędy i przywiązujemy je do podpory. W drugim roku po posadzeniu, wczesną wiosną skracamy starsze pędy do długości ok. 50-60 cm, zaś młode skracamy powyżej 5 oczka. Po dojściu rośliny do owocowania przycinanie rośliny ograniczamy do niezbędnego minimum, wycinając co 2-3 lata stare pędy pionowe i poziome, zastępując je nowymi.
Aktinidia ostrolistna
Choroby i szkodniki
Aktinidia jest stosunkowo mało wrażliwa na wszelkiego rodzaju choroby i szkodniki. Zdarza się, że liście zaczynają żółknąć. Główną przyczyną tego zjawiska jest nadmiar wapnia lub niedobór żelaza. W tym przypadku do wody, którą podlewany roślinę należy dodać roztwór chelatowych związków żelaza.
Aktinidia pstrolistna (Actinidia colomicta)
Powszechnie uważana jest za zasługującą na największą uwagę. Zdarza się, że dorasta nawet do 10-15 m, jednakże najczęściej osiąga 2-3 m. Posiada rozgałęziony, brunatny pień i wijące się pędy. Liście o długości 7-14 cm, szerokości 4-11 cm, skrętoległe, odwrotnie jajowate lub eliptyczne. Kwiaty barwy białej, o dosyć przyjemnym zapachu. Słodkie i soczyste owoce pojawiają się na początku września. Ich średnia masa wynosi od 2 do 4 g. czytaj dalej...
