- 1/2
- Następne
Niszczyk zjadliwy poraża cebulę, czosnek, hiacynty, tulipany i narcyzy. Ten niebezpieczny szkodnik jest niezwykle trudny do zwalczenia. Jedyne skuteczne metody zapobiegania jego wystąpieniu to stosowanie płodozmianu oraz odkażanie podłoża przed siewem nasion i wysadzaniem cebul.
Opis
Niszczyk zjadliwy (Ditylenchus dipsaci) jest nicieniem, występującym często na obszarach intensywnych upraw czosnku i cebuli. Jego bezbarwne, nitkowate ciało ma długość 1-1,3 mm. Samce są dłuższe od samic, a larwy wyglądają tak samo jak osobniki dorosłe. Zimują w glebie, w resztkach roślin i w nasionach.
Szkodliwość
Szkodnik ten występuje masowo, dlatego jego pojawienie się oznacza zazwyczaj utratę całego plonu cebuli. Na pole dostaje się wraz z nasionami, rozsadą lub porażonymi dymkami. Rośliny żywicielskie niszczyka zjadliwego to większość warzyw korzeniowych, cebulowych oraz liczne gatunki chwastów.
Objawy żerowania
Nicienie bytują na siewkach cebuli, doprowadzając do deformacji liści. Żerowanie rozpoczęte przed fazą dwóch liści doprowadza zazwyczaj do całkowitego obumierania młodych roślin. Ze starszych siewek zaatakowanych przez szkodniki wyrastają skarlałe cebule pozbawione korzeni. Ich poskręcane liście mają żółte przebarwienia, a u nasady szczypioru występują bączaste zgrubienia. Łuski stają się gąbczaste, a piętka pęka. Powstałe w ten sposób rany są wrotami dla patogenów, wywołujących zgniliznę. Na przekroju poprzecznym porażonych cebul widać brązowe, gnijące przebarwienia łusek.
Zapobieganie i zwalczanie
Porażonych przez nicienie cebul nie da się uratować – pozostaje nam wyrwać je i spalić. Na obszarze występowania niszczyka zjadliwego nie należy sadzić cebuli, czosnku ani innych roślin żywicielskich – szpinaku, fasoli, grochu, bobu, ziemniaka, pietruszki i selera – przez 5-8 kolejnych lat. Można uprawiać na tych terenach warzywa kapustne bądź koniczynę. Warto przez kolejne 3 lata wysiewać również aksamitki, których zapach odstrasza nicienie.
Aby uniknąć przeniesienia nicieni na pole, należy nabywać nasiona i dymki wyłącznie ze sprawdzonych źródeł. Na polskim rynku brakuje preparatów zarejestrowanych do zaprawiana nasion, cebul i ząbków czosnku przeciwko niszczykowi zjadliwemu. Dlatego też 2-6 tygodni przed planowanym siewem warto odkazić glebę środkiem Nemasol 510 SL w dawce 70 ml na 1 m2. Preparat ten nadaje się do stosowania zarówno na polu, jak i pod osłonami. Rozprowadzamy go na wilgotnym podłożu, w temperaturze wyższej niż 6°C. Okres prewencji dla pszczół wynosi 14 dni. Przed rozpoczęciem uprawy należy wykonać test rzeżuchy.
Bibliografia
1. Choroby i szkodniki roślin, red. Sieńko-Holewa I., Warszawa 2008, s. 46.
2. Kołota E., Orłowski M., Biesiada A., Warzywnictwo, Wrocław 2007, s. 335.
3. Legańska Z., Balcerzak J., Warzywnictwo, Warszawa 2000, s. 214.
4. Nawrocki J., Szkodniki warzyw cebulowych, „Działkowiec”, nr 8/2005, s. 40-41.
5. Orłowski M., Kołota E., Uprawa warzyw, Szczecin 1993, s. 86.
6. Program Ochrony Roślin Warzywnych 2014, red. Czarnocka A., Warszawa 2014, s. 139, 156, 163.
Małgorzata Długosz
