- 1/4
- Następne
Nie będzie przesadą stwierdzenie, że stare odmiany jabłoni przeżywają w ostatnich latach prawdziwy renesans. Czy to tęsknota do smaków zapamiętanych z dzieciństwa, czy też popularyzowanie ekologicznej uprawy warzyw i owoców na własny użytek a może znużenie plastikowym smakiem jabłek oferowanych przez sklepy wielkopowierzchniowe – dość, że coraz chętniej uprawiamy odmiany, które pozostawały w zapomnieniu przez długi czas. Ich zróżnicowanie jest naprawdę olbrzymie, ponieważ w czasach kiedy były popularne dostęp do środków ochrony roślin był znacznie ograniczony, a i skuteczność tych istniejących pozostawała wiele do życzenia. Techniki uprawiania także nie były tak zaawansowane jak obecnie a o powstaniu nowej odmiany często decydował jedynie przypadek. Czynniki te sprawiły, że konkretna odmiana posiadała zwykle jedną, dwie cechy szczególnie korzystne kosztem pozostałych. Tak więc odmiany odporne na mróz czy szkodniki nie dawały tak bogatego plonu jak te wrażliwe. Większość odmian owocowała również obficie tylko co drugi sezon a owoce nie nadawały się do transportu. Szczepienie zrazów na podkładkach o dużej sile wzrostu przyczyniało się do znacznych rozmiarów osiąganych przez drzewa i sprawiało, że w przydomowym ogrodzie sadzono ich zwykle tylko kilka sztuk. Zresztą takie stare, okazałe jabłonie do tej pory znaleźć można w niejednym ogródku.
Wraz z rozwojem wiedzy i upowszechnieniem masowej produkcji owoców wyhodowano nowe odmiany o korzystniejszej kombinacji cech. W przyrodzie jednak nic nie dzieje się bez przyczyny i okupione zostało to znacznym pogorszeniem się intensywności smaku miąższu. W zamian uzyskano odmiany owocujące corocznie, dające wyrównany plon, dobrze znoszące transport i długotrwałe przechowywanie. Używanie karłowych podkładek oraz popularyzacja odmian wrzecionowych skróciło żywotność drzew i trwałość całych nasadzeń sadowniczych. Na szczęście dla miłośników dobrej jakości owoców zachowanie tych starych – być może nie tak doskonałych, ale jednak niepowtarzalnych – odmian jabłoni stało się punktem honoru. Skutkiem ich starań oraz zainteresowania działkowców i plantatorów w szkółkach roślin obecnie bez problemu można nabyć wiele od dawna nie widzianych sadzonek jabłoni. Warto je posadzić nie tylko ze względu na sentyment – przyczyniamy się także do zachowania bioróżnorodności roślin sadowniczych i puli genetycznej. Kto wie, które cechy odmianowe warte będą zachowania w tak szybko zmieniającym się środowisku jak obecnie?
Popularne, szczególnie smaczne i cenne odmiany starych jabłoni:
'Ananas Berżenicki' - pierwsze drzewko tej odmiany zostało wyhodowane z siewki znalezionej w Berżenikach (Wileńszczyzna).
Owoce: duże z grubą, błyszczącą skórką, jasnożółte z różowym rumieńcem. Smak słodki, winny. Miąższ kruchy. Odmiana deserowa, do krótkiego przechowywania.
Drzewo: silnie rosnące, owocujące każdego roku. Odporne na parcha jabłoni i mączniaka. Wytrzymałe na mróz. Odmiana letnia.
'Antonówka Zwykła' – odmiana pochodząca z Białorusi.
Owoce: duże, zwykle lekko spłaszczone, o żółtozielonej skórce. Miąższ soczysty, kwaśny. Owocuje co drugi rok. Doskonała na przetwory, głównie soki.
Drzewo: silnie rosnące o szerokiej, kulistej koronie. odporne na choroby i wytrzymałe na mróz. Odmiana jesienna.
Jabłoń Antonówka
'Boiken' – odmiana pochodzenia niemieckiego, opisana w 1828 roku.
Owoce: średnie, kuliste o żółtozielonej skórce z czerwonym rumieńcem. Miąższ kwaśny. Nadają się do długiego przechowywania. Idealne na przetwory i do ciast.
Drzewo: średniej wielkości o luźnej, niskiej koronie. Wcześnie wchodzą w okres owocowania, średnio wytrzymałe na mróz. Odmiana późnozimowa.
'Charłamowskie' – stara odmiana pochodząca z Rosji
Owoce: średnie z cienką skórką, jasnożółte z czerwonym rumieńcem, kuliste lub lekko spłaszczone. Miąższ soczysty, lekko kwaśny. Odmiana z przeznaczeniem na przetwory, owoce nie nadają się do przechowywania.
Drzewo: O dużej, rozłożystej koronie i zwisającymi gałęziami, o umiarkowanej sile wzrostu. Obfite owocowanie występuje co drugi rok. Bardzo wytrzymała na mróz. Odmiana letnia
'Grafsztynek Inflancki' – pochodzi prawdopodobnie z Łotwy.
Owoce: średnie o cienkiej skórce, żółtozielone z czerwonym rumieńcem kuliste lub lekko wydłużone. Miąższ soczysty o malinowym posmaku. Owoce do krótkiego przechowywania.
Drzewo: Owocuje corocznie, wytrzymałe na mróz i odporne na choroby, silnie rosnące. Odmiana letnia. czytaj dalej...
