- 1/3
- Następne
Walka z chorobami grzybowymi należy do zadań uciążliwych i czasochłonnych. Pracy tej nie wolno jednak zaniedbać. Patogen wywołujący parcha jabłoni jest w Polsce bardzo rozpowszechniony, dlatego jednym z podstawowych elementów pielęgnacji sadów jabłoniowych jest profilaktyka i zwalczanie tej właśnie choroby.
Czynnik chorobotwórczy i jego szkodliwość
Grzyb Venturia inaequalis bytujący na liściach jabłoni zaburza jej gospodarkę wodną, w wyniku czego porażone drzewo szybko traci liście, słabo rośnie i jest podatne na przemarzanie. Dotknięte chorobą owoce przedwcześnie opadają i nie nadają się do przechowywania. W ten sposób parch może poważnie go zmniejszyć plon lub całkiem go zniszczyć.
Rozwój
Cykl rozwojowy grzyba ma dwa stadia – saprofityczne oraz pasożytnicze. Pierwsze z nich rozpoczyna się w okresie gubienia liści i trwa do wiosennego rozsiewania zarodników. Patogen zimuje w opadłych liściach, przyjmując formę otoczni – drobnych, czarnych kuleczek, niemal niedostrzegalnych gołym okiem. Wiosną wykształcają się w nich worki wypełnione zarodnikami. Na przełomie marca i kwietnia, podczas opadów, zarodniki uwalniają się z otoczni i razem z deszczem pokonują znaczne odległości, sięgające nawet 1,5 km. Wysiew zarodników trwa do połowy czerwca, a nawet początku lipca, przybierając na intensywności podczas deszczu. Jest to okres zakażeń pierwotnych – grzyb wchodzi wtedy w stadium pasożytnicze. Do wykiełkowania zarodniki potrzebują wody, dlatego infekcja następuje, gdy nadziemne części drzew są mokre na skutek deszczu bądź mgły albo pokryte rosą. Grzyb poraża zazwyczaj skórkę owoców i liści, rzadziej kwiaty, a sporadycznie pędy. Choroba rozprzestrzenia się najintensywniej w fazie zielonego i różowego pąka, podczas kwitnienia oraz w czasie wzrostu związków owocowych. Jeśli na liściach powstaną zarodniki konidialne, późnym latem może dojść do infekcji wtórnych, w wyniku których porażeniu ulegają dojrzewające owoce.
Objawy parcha jabłoni (wikipedia.org, Shuhrataxmedov, CC BY-SA 3.0)
Odmiany jabłoni odporne na parcha
- ‘Ariwa’
- ‘Free Redstar’
- ‘Freedom’
- ‘Gold Milenium’
- ‘Goldstar’
- ‘Melfree’
- ‘Rajka’
- ‘Sawa’
- ‘Topaz’
Odmiany jabłoni podatne na parcha
- ‘Alva’
- ‘Cortland’
- ‘Elstar’
- ‘Gala’
- ‘Geneva Early’
- ‘Gloster’
- ‘Honeygold’
- ‘Jerseymac’
- ‘Jonagold’
- ‘Ligol’
- ‘Lobo’
Objawy
Pierwsze oznaki porażenia są widoczne po upływie 2-3 tygodni od infekcji. Najwcześniej chorobę można wykryć w zagęszczonych miejscach korony i u jej wierzchołka, gdzie zazwyczaj nie docierają opryski. Liście zarażonych jabłoni pokrywają okrągłe, oliwkowozielone, a potem brunatne plamy z aksamitnym nalotem. Na nich powstają zarodniki konidialne. Zmiany chorobowe stopniowo obejmują całe liście, które zasychają i opadają już w lipcu. Kwiaty nie wykazują na ogół oznak porażenia, ale zawiązki owoców już tak – pokrywają się szarymi lub brunatnymi plamami i pękają. Na dojrzewających jabłkach pojawiają się brązowo-szare, okrągłe kropki, przypominające strupy – stąd dawne polskie nazwy parcha: „struposz jabłoniowy” i „czarny grzybek”. Powierzchnia plam jest popękana, a z czasem pęknięcia rozszerzają się i sięgają w głąb jabłek. Owoce ulegają deformacjom i wcześnie opadają. Nie nadają się do przechowywania, ponieważ szybko się marszczą i są atakowane przez inne patogeny.
Parch jabłoni (wikipedia.org, Jan Homann, public domain)
Opryski
Wyróżnia się trzy rodzaje oprysków przeciw parchowi jabłoni: zapobiegawcze, interwencyjne – przeprowadzane po zakażeniu w celu zniszczenia grzybni – oraz wyniszczające, służące likwidacji zarodników konidialnych.
Program zapobiegania parchowi jabłoni obejmuje wczesnowiosenne opryski preparatami miedziowymi:
- Miedzian Extra 350 SC/50 WP
- Champion 50 WP
- Copper Max 50 WP
- Cuproflow 375 SC
- Cuproxat 345 SC
- Funguran OH/A Plus/ Forte 50 WP
- Kocide 101 WP
- Kocide 2000 35 WG
- Mag 50 WP
- Neoram 37,5 WG
- Nordox 75 WG
Preparaty te stosujemy w okresie pękania pąków, w kwietniu. Na powierzchni pokrytej środkiem ochronnym zarodniki nie wykiełkują, dlatego opryski zapobiegawcze należy przeprowadzać przed zapowiadanym deszczem. Zabiegi powtarzamy co tydzień, a nawet częściej, jeśli wiosna jest bardzo wilgotna. Do infekcji dochodzi najszybciej, jeśli podczas opadów panują wysokie temperatury z przedziału 16-24°C. Środki miedziowe są fitotoksyczne, dlatego ich stosowanie należy przerwać najpóźniej na początku fazy zielonego pąka. czytaj dalej...
