- 1/5
- Następne
Bukszpan (Buxus), zwany także gryszpanem, jest krzewem znanym od bardzo dawna w Europie, zachodniej Azji i północnej Afryce. Uprawa bukszpanu ma tradycję sięgającą starożytności. Sadzono go głównie w ogrodach pałacowych i klasztornych. Z czasem stracił na popularności i uznany został za roślinę staromodną. Jednak szybko powrócił do ogrodów, ze względu na swoją odporność na zmienne warunki atmosferyczne oraz wszechstronność zastosowania. Z bukszpanu można tworzyć różnych kształtów topiary (formy), nadające ogrodowi oryginalności.
Uprawa
Bukszpan jest bardzo łatwy w uprawie i długowieczny. Preferuje zwięzła i zasadową glebę oraz stanowisko słoneczne lub w półcieniu, ale jest rośliną niewymagającą, dlatego rośnie w każdych warunkach. Posadzony na glebach podmokłych marnieje i jest bardziej podatny na choroby grzybowe. Jest krzewem wytrzymałym na suszę. Późną zimą warto jednak obficie go podlać, aby zapewnić mu odpowiedni zapas wody na zimę. Młode sadzonki w gorące i suche dni również wymagają podlewania. W czasie wyjątkowo mroźnych i wietrznych zim bukszpan można okryć włókniną lub zbudować zasłony wiatrochronne. Wiosną krzew można zasilić nawozem pełnoskładnikowym o niskiej zawartości fosforanów. Regularność nawożenia uwarunkowana jest od częstości przycinania. Zabieg ten wykonujemy późną wiosną i wczesną jesienią. Najczęściej popełnianymi błędami w uprawie bukszpanu są: nadmierne podlewanie, susza, zbytnie zagęszczenie krzewów, przenawożenie lub brak nawożenia, nieodpowiednie stanowisko, a przede wszystkim – brak cięcia.
Przycinanie
Bukszpan rośnie powoli, ale nieprzycinany może osiągnąć wysokość nawet 5 m. Przycinanie bukszpanu korzystnie wpływa nie tylko na jego wygląd i kształt, ale i jego wzrost oraz gęstość. Dbając o nasze krzewy, możemy zastosować cięcie dwukrotne, jednokrotne lub trzykrotne. Cięcie dwukrotne jest najkorzystniejsze. Wykonujemy je przed rozpoczęciem wegetacji, czyli na przełomie marca i kwietnia, pobudzając bukszpany do rozrastania się i zagęszczania, oraz pod koniec czerwca, przygotowując je do zimy. Cięcie jednokrotne najlepiej przeprowadzić w momencie, gdy krzew osiągnął pożądaną wysokość lub formę. Najodpowiedniejszym czasem na strzyżenie jest koniec czerwca. Na cięcie trzykrotne pozwalają sobie zapaleni miłośnicy bukszpanu, którzy w ten sposób dopieszczają swoje rośliny. Dwa cięcia wykonuje się w terminach strzyżenia dwukrotnego, trzecie w sierpniu, docinając precyzyjnie gałązki wystające poza ramę zaplanowanej figury. Bukszpany możemy formować w dowolnie wybrany sposób. Najpopularniejsze strzyżenie to cięcie proste, które bez większych trudności może wykonać każdy. W tym celu należy wyposażyć się w odpowiednie narzędzia: ostry sekator, nożyce szpalerowe, nożyce do cięcia topiarów.
Bukszpan w doniczce
Rozmnażanie
Zakup sadzonek bukszpanu jest dość kosztowny. Samodzielne uzyskanie sadzonek od dorosłego krzewu jest bardzo proste, nawet w dużej ilości, ponieważ łatwo się ukorzeniają. Rozmnażanie wykonuje się wiosną, pobierając zielne sadzonki o długości 10−15 cm ze szczytów młodych przyrostów. Następnie należy usunąć z nich dolne listki i przyciąć wierzchołek. Końcówki tak uzyskanych pędów zanurzamy w preparacie do ukorzeniania i wsadzamy do gleby ogrodowej, inspektu lub przygotowanych skrzynek z substratem torfowym. Sadzonki powinno się przykryć fizeliną i pamiętać o ich regularnym zraszaniu. Ukorzenienie trwa przeważnie 3−4 miesiące. Kiedy młode krzewy osiągną odpowiednią wielkość, przesadzamy je wiosną na miejsce stałe.
Uformowane bukszpany
Choroby i szkodniki
Jeżeli krzewy uprawiane są w nieodpowiednich warunkach, czyli na zbyt podmokłej lub zbyt suchej glebie, atakowane są przez różnego rodzaju grzyby. Niepokojącym objawem jest wygląd liści, na których pojawiają się brązowe lub czarne odbarwienia. Spryskanie lub podlanie środkiem grzybobójczym bukszpanu, a w skrajnych przypadkach usunięcie zaatakowanego egzemplarza zapobiegnie rozprzestrzenianiu się choroby na pozostałe rośliny. Krzewy mogą zostać zaatakowane także przez szkodniki, np. wzdymacza bukszpanowego (listki są poskręcane, samice żerują na spodzie liści), mszycę miodówkę bukszpanową (listki pozwijane jak główki kapusty, wybrzuszone blaszki liściowe, żerujące zielone larwy z woskowymi, białymi nićmi), pędziorka (żeruje na dolnej części liści, powodując tworzenie się drobnych, żółtych cętek, z czasem zlewających się w plamy). Krzewy można opryskiwać profilaktycznie, zanim pojawią się jakiekolwiek objawy chorobowe.
Bukszpan - krzew
Gatunki
Bukszpan drobnolistny (Buxus microphylla) Faulkner
Bukszpan drobnolistny jest krzewem zimozielonym, gęstym i wolno rosnącym, osiąga wysokość do 1−1,2 m. Liście rośliny są zielone, drobne, owalne i błyszczące. Kwitnie na kolor żółtawy. Ten gatunek odpowiedni jest na niskie żywopłoty, obwódki oraz na małe formy. Najlepiej sadzić go w miejscach zacisznych. czytaj dalej...
