Komonica zwyczajna - opis, występowanie, uprawa i zastosowanie

Jesteś tutaj:

Komonica zwyczajna - opis, występowanie, uprawa i zastosowanie

3,4/5 (169 ocen)

Komonica zwyczajna (Lotus corniculatus) nazywana też pospolitą lub rożkową, to wieloletnia, trwała roślina z rodziny motylkowych, często uprawiana jako roślina pastewna. W naturze najchętniej zasiedla słoneczne łąki, przydroża, rowy, wzgórza i widne, leśne polany, wybierając gleby lekkie, przepuszczalne, umiarkowanie wilgotne i posiadające zasadowy odczyn pH. Komonica zwyczajna jest jednak rośliną bardzo wytrzymałą i tolerancyjną w stosunku do warunków siedliskowych, dlatego może również rosnąć na innych typach podłoża (min. na glebach ciężkich, wilgotnych, zbitych, ubogich w składniki pokarmowe lub posiadających kwaśny odczyn pH). Komonica jest też gatunkiem bardzo odpornym na niskie temperatury (wytrzymuje mrozy do – 25 °C) i dobrze znosi krótkotrwałe susze. Nie jest także wrażliwa na częste deptanie oraz na niskie przygryzanie przez zwierzęta. W sprzyjających warunkach często pozostaje rośliną zimozieloną. Dobrze znosi wielokrotne koszenie i szybko odrasta po ścięciu. Jako typowa roślina światłolubna, komonica musi być jednak uprawiana wyłącznie na stanowiskach słonecznych.  


Zastosowanie


W naszym kraju komonica zwyczajna nie jest szczególnie popularną rośliną uprawną, mimo iż posiada duże wartości użytkowe. Najczęściej uprawiana jest jako roślina pastewna, przeznaczana na paszę w postaci zielonki lub siana, dorównującego wartością i smakowitością lucernie. Jej młode liście i pędy są bogatym źródłem białka, soli mineralnych (głównie wapni i magnezu), witamin oraz karotenu, dlatego mogą stanowić wartościowy pokarm dla większości zwierząt hodowlanych. Na wczesnym etapie rozwoju komonica jest znakomitą rośliną paszową, jednak z chwilą zawiązania kwiatów, w jej pędach wzrasta ilość substancji ciężkostrawnych i toksycznych (saponiny, kwas pruski, glikozydy cyjanogenne), dlatego roślina staje się gorzka i niesmaczna. W tym czasie nie wolno jej podawać zwierzętom w postaci zielonki, gdyż świeże rośliny mogą powodować zatrucia. Kwitnącą można natomiast ścinać i przeznaczać na siano, gdyż podczas suszenia kwiaty tracą goryczkę i większość substancji toksycznych.

Komonica zwyczajna jest polecana do uprawy na pastwiskach, trwałych użytkach zielonych lub łąkach kośnych i może być uprawiana w siewie czystym (na nasiona lub na paszę), jako wsiewka w rośliny zbożowe lub z innymi roślinami w mieszankach łąkowych. Ze względu na dużą wytrzymałość i tolerancję na różne warunki siedliskowe, komonica zwyczajna może być uprawiana na stanowiskach, na których nie zawsze poradziłyby sobie bardziej popularne gatunki użytkowe takie jak np. lucerna czy koniczyna czerwona. Ze względu na swoje duże zdolności przystosowawcze, komonica zwyczajna jest też wykorzystywana jako roślina przeciwerozyjna (poprawia strukturę gleby), zapobiegająca niszczeniu gleb niestabilnych i zubożałych, występujących głównie na wieloletnich nieużytkach, zboczach lub nasypach. Jako gatunek należący do rodziny motylkowych, komonica za pomocą bakterii brodawkowych obecnych na jej korzeniach wiąże z powietrza azot i wzbogaca podłoże w ten pierwiastek, co jest szczególnie pożądane na glebach wyjałowionych.

Komonica zwyczajna

Komonica zwyczajna


Uprawa na paszę


Pod uprawę komonicy zwyczajnej przeznaczonej na paszę, najlepiej nadają się stanowiska po roślinach okopowych, uprawianych w pierwszym roku po oborniku, natomiast pod komonicę przeznaczoną na nasiona, lepiej sprawdzają się gleby po roślinach zbożowych, uprawianych w trzecim roku po oborniku. Komonica musi być też zawsze uprawiana na stanowiskach słonecznych, gdyż nie znosi zacienienia. Nie może być też wysiewna na terenach wilgotnych i podmokłych. Przygotowanie podłoża pod jej uprawę polega głównie na głębokiej orce jesiennej, zasileniu podłoża nawozami mineralnymi (ok. 50 – 80 gk/ha P2O5 i 80 – 120 K2O) oraz zbronowaniu i wyrównaniu pola przed wiosennym siewem (nasiona są bardzo drobne). Jeśli gleba w miejscu przyszłej uprawy jest zbyt kwaśna, jesienią w roku poprzedzającym wysiew nasion, warto ją zwapnować, dostosowując dawkę nawozu wapiennego do odczynu gleby.

Nasiona komonicy wysiewa się na przygotowane stanowisko wczesną wiosną (k. IV), stosując siew w rzędy oddalone od siebie o 15 – 20 cm, w ilości ok. 10 – 20 kg. nasion na 1ha. Nasiona powinny być umieszczone bardzo płytko i przykryte jedynie cieniutką warstwą podłoża (na głębokości ok. 0,5 – 1 cm.). W kolejnych latach użytkowania, uprawę nawozi się pogłównie wiosną, stosując podobną ilość nawozów fosforowo-potasowych co na początku uprawy, a następnie wykonując bronowanie. W czasie wegetacji należy też pamiętać o niszczeniu skorupy na powierzchni ziemi oraz o odchwaszczaniu roślin. W siewie czystym z komosy uzyskuje się w pierwszym roku uprawy ok. 1 – 2 pokosy, natomiast w kolejnych latach użytkowania ok. 2 – 3 pokosy. Zwykle z 1ha. uprawy uzyskuje się od 15 do 50 t. zielonej masy. Zielonka łatwo traci wodę i dobrze się zasusza, dając ok. 3 – 8 t. siana. Wielkość zbiorów jest mocno zróżnicowana i w dużej mierze zależy od pogody i warunków uprawy. Okres użytkowania komonicy wynosi ok. 3 – 4 lata. czytaj dalej...

Koniecznie zobacz