- 1/3
- Następne
Kołatek domowy (Anobium punctatum syn. A. striatum, syn. A. domesticus) to niewielki chrząszcz z rodziny kołatkowatych, występujący pospolicie na terenie Europy, Ameryki Północnej, Afryki Południowej oraz Australii. Kołatek domowy jest szkodnikiem drewna, żerującym głównie w drzewie budowlanym i meblowym. W naturze można go spotkać na pniach i konarach drzew iglastych (świerka, jodły, sosny) i liściastych (buku, brzozie, dębu, jesionu, robinii rzadziej w topoli i leszczynie), jednak w naszym klimacie owad preferuje głównie drewno znajdujące się pod osłoną dachu, gdyż jego larwy są bardzo wrażliwe na działanie niskich temperatur i giną już przy -16° C.
Szkodliwość
Kołatek domowy to bardzo groźny szkodnik, powodujący duże zniszczenia w drewnianych elementach budynku takich jak belki konstrukcyjne, podłogi, ramy okienne, ściany, ościeżnice czy belki przyziemia. Najchętniej zasiedla słabo ogrzewane i stosunkowo wilgotne pomieszczenia (np. piwnice, stare, drewniane zabytki), gdyż panujące w nich warunki są najbardziej odpowiednie do jego rozwoju, rzadziej natomiast uszkadza drewniane elementy znajdujące się na poddaszach lub w ogrzewanych centralnie, ciepłych i suchych pomieszczeniach. Kołatek może rozwijać w drewnie kilka pokoleń larw, z których każda potrzebuje ok. 1-3 lat żerowania (czasem nawet do 7 - 9 lat) do czasu przekształcenia się w poczwarkę, a następnie w postać dorosłą. Przez ten czas szkodnik nieustannie drąży tunele, całkowicie niszcząc drewniane elementy i osłabiając konstrukcję budynku. Kołatek nie ogranicza się jednak wyłącznie do elementów konstrukcyjnych, gdyż z powodzeniem może również żerować w wykonanych z drewna lub wikliny przedmiotach domowego użytku takich jak meble, rzeźby, detale architektoniczne, ramy obrazów, a nawet drewniane okładziny książek (szczególnie starych). Kołatki z reguły żerują i drążą korytarze w górnej, młodej warstwie drewna, czasami jednak mogą zapuszczać się również głębiej, uszkadzając starsze warstwy drewna.
Opis
Mimo iż kołatek domowy jest tak groźnym szkodnikiem drewna, wygląda dość niepozornie. Owad dorosły jest jasno brązowym, brązowo-czerwonawym lub ciemno brunatnym chrząszczem, o bardzo niewielkich rozmiarach (2 - 5 mm. - samica jest większa od samca, i posiada krótsze czułki). Jego ciało zbudowane jest z charakterystycznego przedplecza (pod którym ukryta jest głowa z parą nitkowatych, członowanych, długich czułek), odwłoka pokrytego podłużnymi, stwardniałymi okrywami skrzydłowymi, okrywającymi dobrze rozwinięte skrzydła oraz trzech par brązowych nóg. Na powierzchni okryw widoczne są liczne, maleńkie wgłębienia, ułożone w podłużne, równe linie, tworzące rodzaj pasków.
Kołatek domowy
Rozwój
Chrząszcze latają na zewnątrz od kwietnia do sierpnia, odbywając w tym czasie liczne kopulacje. Zapłodniona samica składa ok. 30 - 60 kulistych jaj, wybierając dla nich miejsca w szczelinach i pęknięciach drewna oraz w otworach wejściowych, powstałych przy drążeniu przez larwy chodników. Larwy w zależności od panujących warunków wylęgają się z jaj po ok. 15 - 25 dniach. Wylęg odbywa się szybciej przy temperaturze powietrza wynoszącej ok. 20 - 22°C i wysokiej wilgotności powietrza (ok. 85 - 90 % - stąd idealnym miejscem do ich rozwoju są piwnice i stare, nieogrzewane budynki oraz drewniane zabytki), natomiast znacznie wolniej przy podobnej temperaturze, ale w suchym pomieszczeniu (40 - 50 % - zwykle podobne warunki panują na poddaszach, strychach i w mieszkaniach ogrzewanych CO). Biało-kremowa, pędarkowata, wygięta larwa (dł. ok. 3 mm.), posiada ciemniejszą od reszty ciała głowę, trzy pary krótkich nóg oraz parę bardzo mocnych żuwaczek, dzięki którym zaraz po wylęgnięciu się z jaja, może zacząć drążyć w drewnie korytarze. Larwy mogą odżywiać się drewnem dzięki obecności w ich układzie pokarmowym specjalnych, symbiotycznych mikroorganizmów, pomagających w rozkładaniu ciężkostrawnej celulozy. W trakcie żerowania i drążenia korytarzy, larwa pozostawia w korytarzach i w pobliżu otworu wejściowego duże ilości bardzo drobnych, pylistych trocin, które wraz z kulistym otworem (ok. 1,5 - 2 cm. średnicy) są charakterystycznym objawem żerowania tego owada. W korytarzach widoczne są również owalne, z jednej strony szpiczaste, ciemne odchody owada. czytaj dalej...
