Bieluń dziędzierzawa - opis, szkodliwość i zwalczanie

Jesteś tutaj:

Bieluń dziędzierzawa - opis, szkodliwość i zwalczanie

3,6/5 (401 ocen)

Należący do rodziny psiankowatych bieluń dziędzierzawa (Datura stramonium) to roślina dość charakterystyczna. Jej ojczyzną są tereny leżące na obszarze Meksyku, jednak obecnie można ją spotkać również na terenie Azji, Europy oraz Ameryki Północnej (w Polsce dość pospolita). Bieluń dziędzierzawa ze względu na swoje szczególne właściwości i oryginalny wygląd, doczekał się wielu nazw zwyczajowych jak np. bieluń jadowity, cygańskie ziele, diabelskie lub czarcie ziele, jabłko cierniste, tondera, czarowne ziele, ogórek zombiego, ostropieprz, pindyrynda czy trąby anielskie. Większość z funkcjonujących nazw odnosi się do konkretnych cech rośliny i jest związana między innymi z jej silnymi właściwościami trującymi, wyglądem kolczastych owocostanów oraz szczególną budową kwiatów.


Siedlisko


Bieluń dziędzierzawa zasiedla przede wszystkim stanowiska ruderalne, pobocza, łąki, ugory i rumowiska, ale czasem bywa też spotykany w uprawach i w pobliżu pryzm kompostowych. Zachwaszcza głównie ogrody, zagony truskawek, uprawy maku i rośliny okopowe. Bieluń nie jest jednak chwastem wyjątkowo pospolitym, chociaż dobrze znosi panujące w Polsce warunki klimatyczne i łatwo się rozmnaża. Preferuje gleby wilgotne, zasobne w składniki pokarmowe, próchnicze, żyzne i bogate w azot. Jako gatunek wybitnie azotolubny, jest często traktowany jako roślina wskaźnikowa, sugerująca występowanie gleb o podwyższonej zawartości azotu.


Szkodliwość


Obecność bielunia dziędzierzawy w uprawach nie jest powszechna, jednak kiedy roślina pojawi się już w ogrodzie, szybko może stać się uciążliwym chwastem, stanowiącym poważną konkurencję dla gatunków użytkowych. Bieluń nie tylko bowiem pobiera z podłoża duże ilości wody i składników pokarmowych, ale też rozwija okazałe liście, które w krótkim czasie mogą zagłuszyć delikatniejsze gatunki uprawne. Bieluń jest też groźnym chwastem użytków zielonych, gdyż jego silne właściwości trujące, mogą stanowić poważne zagrożenie dla pasących się na łące zwierząt hodowlanych.


Opis


Bieluń dziędzierzawa to jednoroczna roślina jara, która w zależności od warunków siedliskowych może dorastać od 30 cm. do ponad 100 cm. wysokości. Tworzy długi, mocny, gruby korzeń palowy z licznymi korzeniami bocznymi oraz sztywną, gładką, wzniesioną i rozgałęziającą się widlasto łodygę. Liście bielunia są duże, zielone, jajowate, mocno powcinane zatokowo i połączone z łodyga sztywnym ogonkiem liściowym. Blaszka liściowa jest gładka i silnie unerwiona (czasami pokryta na nerwach delikatnym meszkiem). Od czerwca do października roślina rozwija okazałe, bardzo atrakcyjne, pojedyncze, lejkowate kwiaty, najczęściej w białym lub delikatnie fioletowym kolorze. Korona kielicha jest u podstawy wąska i rurkowata, u szczytu natomiast szeroka, pofałdowana na brzegach i ozdobiona ostrymi, długimi, trójkątnymi ząbkami (stąd popularna nazwa zwyczajowa „anielskie trąby”).

Kwiaty wyrastają na krótkich szypułkach z rozwidlenia łodygi i są zapylane przez ćmy (najmocniej otwierają się wieczorem, natomiast nocą i w dni pochmurne lekko się zwijają). Po zapyleniu przekształcają się w bardzo charakterystyczne, jajowate, pękate, czterokomorowe owocostany, których gruba, zielona skórka pokryta jest licznymi, długimi, ostrymi kolcami (przypominają owoce kasztanowca). W każdym owocostanie znajdują się czarne, nerkowate, spłaszczone i lekko pomarszczone nasiona, które po dojrzeniu, wysypują się z pękających torebek. Jedna roślina może w sezonie wydać od 500 do nawet 5 tyś. nasion, a każde z nich może zachować zdolność kiełkowania nawet przez ponad 15 lat. Z rozsianych przez dziędzierzawę nasion, późną wiosną rozwijają się pierwsze siewki. Początkowo nie przypominają dorosłych egzemplarzy, gdyż ich liście są całobrzegie, lancetowate i ostro zakończone, a cała roślina pokryta jest delikatnymi włoskami oraz jasnym nalotem. Siewki wydzielają też dość charakterystyczną, odurzającą, mocną i nieprzyjemną woń, która w słabszym stopniu wydzielana jest również przez rośliny dorosłe.

Bieluń dziędzierzawa

Bieluń dziędzierzawa


Zwalczanie mechaniczne


Zwalczanie bielunia w uprawach ogrodniczych nie jest łatwe, gdyż roślina szybko się rozsiewa, szybko rośnie i głęboko się korzeni. Z tego względu należy jak najszybciej usunąć ją z zagonów (jeszcze przed wydaniem nasion), pamiętając o zabezpieczeniu rąk rękawicami ochronnymi oraz unikaniu dotykania skóry oraz twarzy podczas pracy (gdyż toksyczny sok mógłby spowodować poważne podrażnienie skóry oraz błon śluzowych). Kiedy jednak ręczne usuwanie chwastu nie wystarcza, trzeba skorzystać z chemicznych środków ochrony roślin. czytaj dalej...

Koniecznie zobacz