- 1/2
- Następne
Należąca do rodziny wiechlinowatych wiechlina roczna (Poa annua) to jeden z najbardziej pospolitych i uniwersalnych chwastów jednorocznych, jarych bądź ozimych. Gatunek jest dość zmienny w wyglądzie i bardzo inwazyjny. Z dużą łatwością dostosowuje się do różnych warunków siedliskowych, dlatego występuje powszechnie nie tylko w całej Polsce, ale też w wielu innych krajach świata (w ostatnim czasie zasiedla nawet obszary antarktyczne). Wiechlinę roczną, nazywaną też wykliną roczną, trawą roczną lub pajęczą i najczęściej spotyka się w uprawach truskawek, roślin okopowych, warzyw i ziół. Równie często można ją też znaleźć na stanowiskach naturalnych (min.: nieużytki, rowy przydrożne, łąki, pastwiska, drogi, leśne polany).
Szkodliwość
Podobnie jak w przypadku wielu innych chwastów, największa szkodliwość wiechliny rocznej polega na jej dużej konkurencyjności w stosunku do roślin uprawnych. Ponieważ gatunek rośnie bardzo szybko, mocno się krzewi i sprawnie rozmnaża (w sprzyjających warunkach w jednym roku może dać nawet kilka pokoleń), w trakcie wegetacji zużywa duże ilości wody i składników odżywczych. W ten sposób ogranicza ilość substancji pokarmowych dostępnych w glebie, przez co szybko zaczyna ich brakować roślinom użytkowym. Nie bez znaczenia jest również długi okres wegetacyjny wiechliny, gdyż gatunek może rozwijać się i kwitnąć niemal przez cały rok (z wyjątkiem okresów najzimniejszych). Warto również pamiętać, że wiechlina roczna jest także żywicielem szkodliwego grzyba (mączniaka prawdziwego), atakującego trawy i zboża, dlatego przyczynia się do rozprzestrzeniania wywołanej przez niego choroby. Wiechlina roczna jest chwastem bardzo tolerancyjnym w stosunku do podłoża, ale najchętniej zasiedla gleby umiarkowanie wilgotne, żyzne, próchnicze i zasobne w azot.
Opis
Wiechlina roczna to niska trawa kępkowa, dorastająca do wysokości ok. 10-30 cm. Zwykle jest gatunkiem rocznym, ale w sprzyjających warunkach może zimować i stać się rośliną dwuletnią, a nawet wieloletnią. Wiechlina roczna mimo swoich niewielkich rozmiarów, tworzy bardzo gęsty, wiązkowy, szeroki, choć niezbyt głęboki system korzeniowy oraz rozwija bardzo liczne, cienkie, wąskie, gładkie, płaskie, intensywnie zielone, pozbawione uszek liście o lekko pofałdowanych brzegach i dwóch wyraźnych bruzdach, biegnących przez środek blaszki liściowej (pierwszy liść jest natomiast delikatny, cienki, gładki, płaski i krótki z wyraźnie zarysowanym nerwem głównym). Dolna część liści posiada języczki krótsze i tępo zakończone, natomiast języczki górnych liści są dłuższe i bardziej owalne. Pochwy liściowe gładkie i delikatnie spłaszczone. Rozwijające się pomiędzy liśćmi źdźbła są gładkie i na całej długości podzielone kolankami. W miejscu kolanek mogą się lekko załamywać i wznosić do góry lub niemal całkowicie leżeć na ziemi. W sprzyjających warunkach źdźbła mają też zdolność do samodzielnego ukorzeniania się.
Wiechlina roczna kwitnie niemal przez cały rok, tworząc luźne, jednostronne, wiechowate kwiatostany złożone z cienkich gałązek, zakończonych małymi, zielonymi lub lekko fioletowymi kłoskami oraz nielicznymi, drobnymi kwiatami, okrytymi owłosionymi plewkami. Dojrzewające nasiona (ziarniaki) są brunatne, trójkanciaste i okryte plewkami pozbawionymi ości. Jedna roślina może ich wytworzyć od 100 do 1000. Nasiona roznoszone są głównie przez wiatr i mają zdolność kiełkowania natychmiast po wypadnięciu z kłosków, dlatego w jednym roku wiechlina roczna może dać nawet kilka pokoleń (najwięcej młodych roślin pojawia się jednak późną wiosną V-VI). Dzięki tak sprawnemu mechanizmowi rozmnażania, wiechlina roczna rozrasta się bardzo szybko i w krótkim czasie zadarnia sporą powierzchnię. Jeśli roślin jest dużo, mogą tworzyć poduchowate kępy.
Wiechlina roczna (wikipedia.org, Rasbak, CC BY-SA 3.0)
Profilaktyka
Inwazyjność wiechliny rocznej jest bardzo wysoka, dlatego roślina pozostawiona bez kontroli może całkowicie zachwaścić uprawę i zdominować gatunek uprawny. Walka z tym chwastem jest dość trudna i żmudna, gdyż jeśli nawet usuniemy go z uprawy, w niedługim czasie może ponownie pojawić się na tym samym stanowisku, ponieważ jego nasiona zostaną przyniesione z wiatrem z pobliskiej okolicy. Mimo to warto wiechlinę roczną systematycznie niszczyć, gdyż jej obecność może wpłynąć na obniżenie plonów. Jeśli inwazja chwastów nie jest duża, a obszar uprawy jest stosunkowo niewielki, wiechlinę możemy usuwać ręcznie lub mechanicznie, starając się robić to na tyle często, aby nie dopuścić do zakwitnięcia traw i rozsiania się nasion. Przy okazji należy też oczyścić z chwastów pobocza, ścieżki i rowy otaczające zagony uprawne, dzięki czemu możliwość ponownego rozsiewania się wiechliny będzie ograniczona. Nadmiernemu rozwojowi chwastów może też w pewnym stopniu zapobiec wysiew dobrej jakości materiału siewnego, pozyskanego z pewnego źródła (nie skażonego nasionami chwastów). Czasami nasiona wiechliny rocznej można spotkać w mieszankach trawnikowych, jednak tworzenie trawników z jej udziałem jest dość ryzykowne. Gatunek rośnie wprawdzie bardzo szybko, ale też łatwo może wymknąć się spod kontroli. czytaj dalej...
