Poziewnik szorstki - opis, charakterystyka, zwalczanie i właściwości

Jesteś tutaj:

Poziewnik szorstki - opis, charakterystyka, zwalczanie i właściwości

3,5/5 (53 ocen)

Należący do rodziny jasnotowatych poziewnik szorstki (Galeopsis tetrahit) to bardzo pospolita roślina jednoroczna, spotykana powszechnie na terenie całego kraju. Gatunek preferuje głównie gleby żyzne, próchnicze, umiarkowanie wilgotne, wapienne i zasobne w składniki pokarmowe (głównie azot), ale może się również rozwijać na innych stanowiskach. Poziewnik szorstki jest gatunkiem cieniolubnym, dlatego rzadko występuje w miejscach mocno nasłonecznionych. W naturze najczęściej można go spotkać na brzegach pól, na nieużytkach, na widnych, leśnych polanach, na porębach, na stanowiskach ruderalnych i na poboczach, natomiast na terenach uprawnych pojawia się głównie w kukurydzy, zbożach (szczególnie jarych), roślinach okopowych, lnie i w sadach. Czasami zachwaszcza również miejsca składowania nawozów organicznych np. obornika. Ze względu na dużą pospolitość, poziewnik szorstki doczekał się licznych nazw zwyczajowych, z których najpopularniejszymi są: konopka, koci pysk i badyl. Poziewnik szorstki jest rośliną miododajną, chętnie odwiedzaną przez owady zapylające (min. pszczoły).


Szkodliwość


Pomimo iż poziewnik szorstki jest chwastem bardzo popularnym, zagrożenie dla upraw stanowi jedynie wtedy, gdy na danym stanowisku występuje masowo. W okresie wegetacji może stanowić konkurencję dla roślin użytkowych, ograniczając im dostęp do składników pokarmowych, wody i światła. Podczas wzrostu może też powodować zacienienie mniejszych roślin, utrudniając im rozwój. Jego ostre, nieprzyjemne w dotyku i kłujące owocostany, mogą również utrudniać zbiory. Poziewnik szorstki jest także niebezpiecznym chwastem pastwisk, łąk i użytków zielonych, gdyż w jego tkankach znajduje się kilka substancji toksycznych, mogących powodować zatrucia u zwierząt (szczególnie narażone na toksyny poziewnika są konie). Pasza, zielonka i siano zanieczyszczone zielem poziewnika, może spowodować u koni długo trwające zatrucia, tym bardziej, że toksyny zawarte w roślinie mają tendencję do odkładania się w organizmie zwierząt. Najczęstszymi objawami zatrucia są: bolesność mięśni, drżenie, pocenie się, chwiejny chód i oszołomienie. Przy poważniejszym zatruciu chore konie mogą kłaść się na ziemi, wyciągając przed siebie sztywne kończyny i pozostając w takiej pozycji nawet przez 1 – 2 godziny. Nawroty choroby mogą się powtarzać aż do całkowitego wyleczenia czyli przez ok. 1 – 2 tygodnie.

Poziewnik szorstki

Poziewnik szorstki


Opis


Poziewnik szorstki to jednoroczna roślina jara, wykształcająca drobny korzeń palowy z licznymi korzonkami bocznymi oraz wzniesioną, sztywną, rozgałęzioną, w szczytowej części ogruczoloną łodygę, pokrytą licznymi, szorstkimi, dość długimi i kłującymi włoskami. W miejscach węzłów pęd posiada zgrubienia. Roślina w zależności od żyzności podłoża może osiągać wysokość od 10 cm. do ponad 100 cm. Rozwijające się na łodydze liście są zielone, duże, jajowate u podstawy i zaostrzone na wierzchołku. Na pędzie ułożone są naprzeciwległymi parami i wyrastają na dość długich ogonkach. Ich blaszka liściowa pokryta jest drobnymi, szczeciniastymi włoskami i posiada bardzo wyraźnie zaznaczone unerwienie oraz grubo i gęsto piłkowany brzeg. Od czerwca do października, na szczytach pędów i w kątach liści rozwijają się kwiatostany. Każdy z nich złożony jest z wielu pojedynczych kwiatów, tworzących wokół łodygi kilka nibyokółków. Pojedynczy kwiat jest wydłużony i zakończony wargowo oraz posiada zmienną barwę od różowej, przez liliową, czerwoną, żółtą aż do białej. Na lekko owłosionych płatkach korony widoczna jest siateczka ciemniejszych nerwów, tworząca na ich powierzchni marmurkowy wzorek. U podstawy płatków, we wnętrzu korony znajduje się jaśniejsza, gładka, dość duża, najczęściej żółta plama. Kielich kwiatów jest niższy od korony, owłosiony i zakończony sztywnymi, ostrymi, kłującymi ząbkami. Po przekwitnieniu, kwiaty przekształcają się w kuliste owoce (rozłupiny). Po dojrzeniu rozłupina pęka i rozpada się na cztery ciemno-szare rozłupki, z których każda ma długość ok. 2,7 – 3,8 mm. i szer. 2 – 2,5 mm. oraz jest pokryta marmurkowym, ciemniejszym wzorkiem. Jedna roślina może w sezonie wydać ok. 200 nasion, posiadających dużą żywotność (w niesprzyjających warunkach mogą przetrwać w glebie kilka lat). Kiełkujące z nasion siewki nie przypominają początkowo rośliny dorosłej, gdyż ich pierwsze liście mają niemal okrągły kształt i nie posiadają ząbkowanego brzegu. Najwięcej siewek pojawia się wczesną i późna wiosną. czytaj dalej...

Koniecznie zobacz