- 1/3
- Następne
Należący do rodziny rdestowatych szczaw polny (Rumex acetosella), nazywany też dzikim szczawiem lub szczawiem mniejszym, jest dość pospolitym chwastem wieloletnim (zimującym w postaci rozetek liściowych), występującym głównie w zbożu, koniczynie i lucernie, ale także w innych uprawach roślinach użytkowych (także w ziołach) oraz na terenach ruderalnych, pastwiskach, łąkach, polach, nieużytkach i w widnych lasach iglastych. Preferuje przede wszystkim gleby kwaśne, piaszczyste (może być traktowany jako roślina wskaźnikowa, sugerująca gleby o kwaśnym odczynie pH), jałowe i wilgotne, ale może pojawić się także na innym rodzaju podłoża np. na kwaśnych glebach gliniastych. Roślina spotykana jest w całej Polsce, ale zasiedla także inne rejony świata (całą Europę oraz Azję, Afrykę, Australię, Amerykę Północną i Południową).
Szkodliwość
Szczaw polny pojawiający się w uprawach, stanowi dużą konkurencję dla roślin użytkowych. Jego szybki rozwój powoduje pobranie z podłoża dużych ilości składników pokarmowych i wody, a rozrastająca sie roślina ogranicza miejsce do rozwoju innym gatunkom. Jeśli szczaw polny pojawi sie w zbożu lub na pastwiskach, obniża wartość plonu i pogarsza jakość paszy przeznaczonej dla zwierząt hodowlanych. Roślina jest również bardzo ekspansywna, gdyż nie tylko wytwarza ogromne ilości nasion, wykazujących dużą żywotność (od 1 tysiąca do ponad 10 tysięcy szt. w sezonie, kiełkujących głównie wiosną i latem), ale też dodatkowo rozrasta się za pomocą licznych, długich, rozgałęzionych, podziemnych rozłogów, na których znajdują się pączki przybyszowe. Jest także w stanie odrodzić się z fragmentów korzeni, pozostawionych w podłożu np. po zabiegach pielęgnacyjnych lub orce.
Opis
Szczaw polny jest rośliną wieloletnią i dwupienną. Wraz z pędem kwiatowym dorasta do ok. 20-30 (50) cm. wysokości i tworzy wzniesione, rozgałęzione, sztywne, cienkie pędy oraz wrzecionowaty korzeń palowy z licznymi odgałęzieniami i rozłogami. Jego całobrzegie, zaopatrzone u nasady w dwie wąskie, długie wypustki liście, wyrastają na krótkich ogonkach i są zielone, zielono-czerwonawe lub rdzawo nakrapiane oraz mają wydłużony, lancetowaty lub oszczepowaty kształt i zaostrzony wierzchołek. Zewnętrzna strona blaszki liściowej pokryta jest jaśniejszym kutnerem i sprawia wrażenie lekko omączonej. Liście za pomocą sztywnych, czerwono zabarwionych ogonków, zebrane są tuż przy ziemi w gęstą, kępiastą, wzniesioną rozetkę. Nieliczne liście pojawiające sie na łodydze są wąskie i pozbawione ogonka (siedzące). Szczaw polny zakwita wiosną (V) i kwitnie aż do późnej jesieni. Osobniki męskie wytwarzają drobne kwiaty z żółtymi pylnikami, natomiast żeńskie tworzą małe kwiatki z czerwonymi znamionami. U obu płci kwiaty zebrane są w rozpierzchłe, wiechowate kwiatostany, górujące nad rozetą liściową. Po zapyleniu kwiaty przekształcają się w podłużne, ciemne, orzeszkowe owoce, rozsiewane na ogół za pomocą wiatru.
Szczaw polny (wikipedia.org, Stefan.lefnaer, CC BY-SA 4.0)
Profilaktyka
Ochrona upraw przed szczawiem polnym polega głównie na profilaktyce, gdyż niewiele środków chemicznych jest obecnie przeznaczonych do ochrony upraw przed tym trudnym chwastem. W jego ograniczeniu może pomóc między innymi oczyszczanie ziarna zbóż z nasion chwastów i wysiew dobrej jakości materiału siewnego (pochodzącego z pewnego źródła), staranna uprawa gleby przez założeniem uprawy i po zbiorze plonów, czyszczenie urządzeń i maszyn przeznaczonych do siewu nasion i zbioru plonów, utrzymywanie właściwego pH podłoża (w razie konieczności także wapnowanie gleby) oraz usuwanie chwastów z terenów przyległych do upraw (np. ścieżek, rowów, pasów przydrożnych, międzyrzędzi). czytaj dalej...