- 1/2
- Następne
Należący do rodziny bodziszkowatych bodziszek drobny (Geranium pusillum), to bardzo pospolita, zielna roślina jednoroczna lub dwuletnia, zasiedlająca tereny leżące na obszarze Europy, Azji i Afryki Północnej. W Polsce najczęściej można ją spotkać na niżu i w rejonach górskich, jednak występuje również w innych częściach kraju. Bodziszek drobny preferuje gleby wilgotne, żyzne, próchnicze, zasobne w składniki pokarmowe (przede wszystkim azot) i bogate w związki wapnia. W środowisku naturalnym zasiedla przydroża, miejsca ruderalne, słoneczne polany, pobocza i łąki, natomiast na polach uprawnych pojawia się głównie w roślinach okopowych, zbożach, koniczynie, lucernie, lnie, kukurydzy i burkach. Często można go również spotkać w ogrodach oraz w pobliżu składowania nawozów organicznych. Bodziszek drobny znany jest też pod kilkoma nazwami zwyczajowymi, nawiązującymi między innymi do kształtu jego nasion np. dziobek, dziób żurawia oraz niby bodziszek.
Szkodliwość
Bodziszek drobny zwykle nie jest chwastem bardzo uciążliwym, jednak kiedy pojawia się w uprawach bardzo licznie, może stanowić dużą konkurencję dla roślin użytkowych. Jego szybki wzrost i rozwój wyczerpuje glebę z dużej ilości składników pokarmowych, a szybko rosnące pędy mogą zagłuszać drobne siewki. Rozesłane, dość długie, gęsto owłosione łodygi bodziszka, mogą też utrudniać zbiory rośliny uprawnej, zaplątując się w narzędzia ogrodnicze i elementy maszyn rolniczych. Bodziszek drobny jest również dość uciążliwym chwastem na plantacjach lucerny i koniczyny, uprawianych na nasiona, gdyż zanieczyszcza ich zbiory własnymi nasionami.
Opis
Bodziszek drobny jest jednoroczną rośliną jarą, która w sprzyjających warunkach może zimować i tworzyć formy dwuletnie. Dorasta do ok. 10 – 50 cm. wys. i tworzy palowy, delikatnie rozgałęziony, krótki i cienki korzeń (dł. ok. 20 - 30 cm.) oraz wiotkie, gęsto owłosione, mocno rozgałęzione i płożące się łodygi, które u podstawy zabarwione są na kolor czerwony, natomiast w górnej części pokryte włoskami gruczołowymi. Na całej długości łodyg, wyrastają na długich, cienkich ogonkach dłoniastodzielne liście. Ich blaszka liściowa jest niemal okrągła i pokryta licznymi, krótkimi włoskami. Brzegi liści są łagodnie ząbkowane lub powcinane. Od maja do września na pędach rośliny rozwijają się baldachoksztaltne kwiatostany. Kwiaty zebrane są zwykle po dwa na końcach długich szypułek. Pojedynczy kwiat jest stosunkowo mały (ok. 2 – 4 mm. średnicy) i zbudowany z zielonych, owłosionych działek kielicha, zakończonych na szczycie krótką ością oraz fioletowych, fioletowo-niebieskich lub różowych, dłuższych od kielicha płatków korony, delikatnie owłosionych u nasady i posiadających płytkie, półokrągłe wcięcie na szczycie. Wewnątrz kielicha znajduje się 10 pręcików. Kwiaty zapylane są przez owady. Po przekwitnieniu zaczynają zwieszać się główkami do dołu i przekształcają się w jajowate owoce (rozłupiny, dł. ok. 1,5 – 2 mm. i szer. ok. 1 – 1,2 mm.). Po dojrzeniu owocu, rozłupina pęka na 5 ościstych rozłupek. Każda rozłupka posiada korzonek zarodkowy w postaci wystającego dzióbka i jest pokryta ciemnymi włoskami. Pękająca rozłupnia wyrzuca energicznie nasiona, rozrzucając je na dość duże odległości. Każde z nasion posiada niewielką ość, zdolną do skręcania się i rozprężania pod wpływem wilgoci. Ta zdolność pozwala nasionom skutecznie wkręcić się w podłoże, gdzie mają najlepsze warunki do kiełkowania. Każda roślina może wytworzyć w sezonie ok. 40 – 150 nasion. Młode siewki wyrastające z nasion początkowo nie są podobne do rośliny dorosłej, gdyż ich liście mają nerkowaty lub okrągławy kształt i gładkie brzegi. Z korzenia wyrastają na długiej, zabarwionej na czerwono łodyżce. W miarę wzrostu roślina zaczyna wykształcać liście właściwe, które początkowo tworzą nad ziemią gęstą rozetę, a dopiero później spomiędzy nich zaczynają wyrastać łodygi.
Bodziszek drobny
Profilaktyka
Bodziszek drobny nie należy do chwastów szczególnie uciążliwych, jednak jego liczna obecność na terenach uprawnych oraz łatwość rozmnażania i rozwoju, mogą zagrażać roślinie użytkowej, dlatego należy usuwać go z upraw. W ograniczeniu liczebności bodziszka drobnego na terenach uprawnych, może pomóc profilaktyka oraz właściwie prowadzone zabiegi agrotechniczne. Jednym z najważniejszych działań profilaktycznych zapobiegających rozwojowi bodziszka jest unikanie przenawożenia upraw, szczególnie związkami azotu. Równie ważne jest też utrzymywanie odpowiedniego pH gleby, gdyż bodziszek szczególnie chętnie zasiedla podłoża bogate w wapń i posiadające odczyn zasadowy. W ograniczeniu zachwaszczenia upraw bodziszkiem pomoże również systematyczne stosowanie zabiegów agrotechnicznych (przede wszystkim wiosennego bronowania, niszczącego siewki chwastów, które najczęściej pojawiają się wiosną), wysiew czystego materiału siewnego wolnego od zanieczyszczeń nasionami chwastów, nawożenie upraw jedynie dobrze rozłożonym kompostem lub przefermentowanym obornikiem oraz systematyczne niszczenie chwastów na obszarach przylegających do terenów uprawnych (np. poboczach, nieużytkach, pasach oddzielających). Na niewielkich obszarach uprawnych oraz w ogrodach, bardzo skuteczne jest również ściółkowanie roślin, które zapobiega rozwojowi nie tylko bodziszka, ale też wielu innych chwastów. czytaj dalej...
