- 1/3
- Następne
Zaliczana do rodziny astrowatych maruna bezwonna nazywana też maruną nadmorską (Tripleurospermum inodorum = matricaria maritima ssp. inodora), to bardzo pospolita w naszym kraju roślina jednoroczna. Maruna bezwonna preferuje gleby wilgotne, gliniaste i próchnicze, ale może także zasiedlać inne stanowiska, o ile nie są suche, piaszczyste, wapienne i ubogie w składniki pokarmowe. W naturze porasta głównie ugory, nieużytki, wilgotne łąki, obrzeża lasów, brzegi zbiorników wodnych, rowy, pobocza i stanowiska ruderalne, natomiast w uprawach występuje przede wszystkim w zbożach, roślinach okopowych (ziemniakach, burakach), w rzepaku, w koniczynie oraz w lucernie. Maruna często pojawia się także na ścierniskach.
Szkodliwość
Maruna bezwonna jest niewielką, z pozoru bardzo delikatną rośliną, mimo to jej obecność w uprawach może być przyczyną poważnych strat w plonach rośliny użytkowej. Przyjmuje się, że już 3 – 10 roślin maruny na 1 m.2 stanowi próg szkodliwości dla zbóż, a obecność 50 roślin na 1 m.2 może obniżyć plony pszenicy ozimej nawet o 30%. Maruna jest też bardzo niebezpiecznym chwastem w uprawach buraków, ziemniaków i rzepaku. Jej intensywny rozwój i łatwość rozprzestrzeniania się, stanowią dużą konkurencję dla roślin uprawnych. W okresie intensywnego wzrostu, roślina pobiera z podłoża duże ilości wody i składników pokarmowych, zubażając w ten sposób glebę i ograniczając dostępność substancji odżywczych dla roślin uprawnych. Szybki rozwój chwastu doprowadza też do zagłuszenia delikatniejszych gatunków roślin oraz ogranicza wzrost siewek. Maruna może być też przyczyną wylegania niektórych roślin uprawnych (np. zbóż).
Opis
Maruna bezwonna jest z reguły rośliną jednoroczną, jednak w sprzyjających warunkach może zimować i stać się rośliną dwuletnią lub wieloletnią. Zwykle dorasta do wysokości ok. 20 – 60 cm., ale niektóre egzemplarze mogą osiągać nawet 100 cm. wysokości. Maruna tworzy wrzecionowaty, pojedynczy lub mocno rozgałęziony, cienki korzeń oraz wzniesione lub lekko pokładające się, bruzdowane, nagie, sztywne, okrągławe, zielone łodygi, mocno rozgałęziające się od połowy długości. Łodygi na całej długości pokryte są bardzo licznymi, niewielkimi, mięsistymi, gładkimi, pierzastosiecznymi, nitkowatymi, intensywnie zielonymi liśćmi, nadającymi roślinie bardzo delikatny wygląd. Od wiosny (V – VI) do późnej jesieni (IX – X), na szczytach pędów, na długich szypułkach, rozwijają się koszyczkowe, nieduże kwiaty, zebrane w niewielkie, luźne kwiatostany. Pojedynczy kwiat ma wielkość ok. 2 – 4 cm. i składa się z okółka dużych, białych, promieniście ułożonych, brzeżnych kwiatów języczkowych (od 13 do 21) oraz umieszczonych wewnątrz kielicha, intensywnie żółtych kwiatów rurkowych, zebranych w gęsty, półokrągły, wypukły koszyczek. U niektórych egzemplarzy, białe kwiaty języczkowe są mocno zredukowane, zwinięte w trąbkę lub w ogóle się nie wykształcają. Po przekwitnieniu kwiaty przekształcają się w graniaste, żeberkowane, podłużne, zwężające się ku dołowi owoce (niełupki). Poszczególne żeberka owocu są białe lub brunatne, a powierzchnia między nimi jest pomarszczona. Maruna jest gatunkiem niezwykle płodnym, gdyż jedna roślina może wydać w sezonie nawet 10 tyś. nasion (zdarzają się egzemplarze, zawiązujące nawet ponad 300 000 nasion). Nasiona długo zachowują żywotność (do ok. 10 lat) i mogą kiełkować z powierzchni ziemi krótko po dojrzeniu i opadnięciu na glebę (kiełkowanie może odbywać się w dużym zakresie temperatur - od 5 °C do 35 °C). Nasiona są przenoszone przez wiatr lub roznoszone przez zwierzęta (mogą przetrwać w układzie pokarmowym między innymi krowy i konia).
Gatunki podobne
Maruna bezwonna wyglądem bardzo przypomina rumiany polne (Anthemis arvensis), rumiany psie (Anthemis cotula) lub rumianki pospolite (Matricaria chamomilla). O jej dużym podobieństwie do tych gatunków, mogą świadczyć również liczne nazwy zwyczajowe jak np. dziki rumianek, rumianek bezwonny czy rumianek większy. W rozróżnieniu roślin pomagają typowe cechy morfologiczne poszczególnych gatunków. Rumiany polne, w przeciwieństwie do maruny, posiadają w kwiatostanach plewinki, natomiast rumiany psie wydzielą bardzo charakterystyczny, nieprzyjemny zapach. Rumianki pospolite to z kolei niezwykle aromatyczne rośliny lecznicze, które po roztarciu wydzielają „rumiankowy” aromat, charakterystyczny tylko dla tego gatunku. Maruna bezwonna w przeciwieństwie do rumianku nie jest rośliną leczniczą, posiada natomiast właściwości owadobójcze. czytaj dalej...
