Wyka ptasia - opis, szkodliwość, zwalczanie i charakterystyka

Jesteś tutaj:

Wyka ptasia - opis, szkodliwość, zwalczanie i charakterystyka

3,5/5 (286 ocen)

Do bardzo licznej rodziny motylkowych zalicza się szereg różnorodnych gatunków roślin. Znajdują się w niej głównie rośliny ozdobne i użytkowe, chętnie uprawiane w ogrodach i na polach uprawnych, ale nie brakuje w niej również uciążliwych chwastów, do których zalicza się między innymi bardzo pospolita wyka ptasia (Vicia cracca). Roślina pochodzi z terenów Azji i Europy, ale obecnie spotykana jest również w innych częściach świata. W Polsce powszechnie występuje na niżu i w niskich partiach górskich, ale można ją znaleźć także w innych rejonach kraju. Wyka ptasia preferuje gleby żyzne, próchnicze i gliniaste, zawierające w swoim składzie związki wapnia, ale może również zasiedlać inne podłoża. Najczęściej można ją spotkać na łąkach, polach, rowach, nieużytkach, zaroślach, przydrożach, poboczach i na stanowiskach ruderalnych. W uprawach pojawia się najczęściej w zbożach ozimych i w rzepaku, ale często zachwaszcza również użytki zielone, kukurydzę i rośliny okopowe. Wyka ptasia posiada także kilka ciekawych nazw zwyczajowych, z których najczęściej spotykane są: lędźwie, wilk i więzołka.


Szkodliwość


Szkodliwość wyki ptasiej polega przede wszystkim na ograniczeniu wzrostu roślin użytkowych. Jej pędy czepne mogą zaduszać siewki i młode rośliny, a szybki wzrost stanowi konkurencję dla roślin uprawnych. Wyka może też doprowadzać do wylegania roślin. Jej wiotkie, długie pędy mogą również utrudniać zbiory, owijając się wokół narzędzi ogrodniczych i części roboczych maszyn rolniczych. Wyka ptasia bywa też czasami żywicielem pośrednim niektórych szkodników jak np. groźnego mątwika burakowego. Dodatkowym zagrożeniem ze strony rośliny jest jej duża łatwość rozmnażania się i to zarówno za pomocą nasion jak i odrostów korzeniowych. Na obszary uprawne często przerasta z terenów przyległych (np. rowów, przydroży czy międzyrzędzi), rozprzestrzeniając się za pomocą nasion, korzeni i płożących pędów.

Wyka ptasia na pewnym etapie rozwoju może stanowić dla zwierząt hodowlanych rodzaj bogatej w białko paszy, ale kiedy zakwitnie i zawiąże nasiona staje się niebezpieczna, gdyż jej strąki mogą zawierać znaczne ilości substancji toksycznych, groźnych dla zdrowia zwierząt (min. glikozyd cyjanowodorowy – wicjaminę). Dojrzałe strąki zanieczyszczają zboże oraz wyrabianą z nich mąkę i paszę. Skażona strąkami wyki pasza, siano lub zielonka, może wywołać u zwierząt poważne zatrucia, objawiające się między innymi: obfitym ślinotokiem, nieskoordynowanymi ruchami gałek ocznych, niepokojem, drętwieniem śluzówki jamy ustnej, zaczerwienieniem skóry, drgawkami, a nawet prowadzić do śmierci. Na zatrucia wyką narażone są wszystkie zwierzęta gospodarcze, ale szczególnie wrażliwe są konie. Mąka i kasza wytworzona do celów spożywczych ze skażonego strąkami wyki ziarna, także staje się niejadalna i robi się gorzka.

Wyka ptasia


Opis


Wyka ptasia jest wieloletnią rośliną zielną, wytwarzającą bardzo mocny, rozbudowany, długi system korzeniowy (wrastający głęboko w podłoże) z widocznymi na powierzchni brunatnymi brodawkami, wytworzonymi przez symbiotyczne bakterie oraz wiotką, miękką, lekko owłosioną, żeberkowatą, rozgałęzioną łodygę, która zwykle płoży się po ziemi lub wspina po innych roślinach (dorasta do ok. 30 – 120 cm. długości). Na całej długości łodygi wyrastają dość duże, parzystopierzaste liście, złożone z 6 – 10 par pojedynczych, lancetowatych, wydłużonych, zielonych listków, dorastających do dł. ok. 15 – 30 mm. i osiągających szerokość ok. 1 – 4 mm. Na ich blaszce liściowej widoczny jest wyraźnie zarysowany nerw główny oraz delikatniejsze nerwy boczne. Każdy z liści zakończony jest na szczycie rozwidlającym się i pokręconym wąsem, który pozwala roślinie wspinać się na rozmaite podpory (min. łodygi innych roślin). U podstawy liści widoczne są również strzałkowate, całobrzegie, niewielkie przylistki.

Od czerwca do września wyka ptasia rozwija jednostronne, dość duże, groniaste, gęste kwiatostany, które wyrastają z katów liści na długiej, sztywnej, wzniesionej szypułce. Każdy kwiatostan złożony jest z 20 – 40 pojedynczych, lekko zwisających, niebieskofioletowych, białych lub biało-niebieskich kwiatów motylkowych, posiadających na płatkach ciemniejsze żyłkowanie i dorastających do ok. 9 – 13 mm. Kwiaty nie pachną, ale są silnie miododajne. Najczęściej zapylają je trzmiele i pszczoły (zapylenie krzyżowe). Po przekwitnięciu kwiaty przekształcają się w spłaszczone, zaostrzone na wierzchołku, brunatne strąki (dł. ok. 15- 25 mm.), wyrastające na bardzo krótkich szypułkach i zawierające 3 – 7 kulistych, brązowych, ciemno-zielonych lub ciemno-szarych nasion z widocznym na ich powierzchni marmurkowym wzrokiem oraz jasnym, długim znaczkiem, niemal okalającym cały obwód nasienia (średnica nasion to ok. 2 – 3,5 mm.). Wyrastające z nasion siewki początkowo nie przypominają rośliny dorosłej, gdyż ich liście posiadają tylko dwa trójdzielne liście z wąskimi, listkami i wyrastają na zielonej zabarwionej na fioletowo łodyżce. Między listkami widoczny jest również krótki wąsik. Siewki najliczniej pojawiają się wiosną. czytaj dalej...

Koniecznie zobacz