- 1/5
- Następne
Panująca obecnie moda na ogrody mające pełnić wyłącznie funkcję ozdobną i rekreacyjną odsunęła w cień tak popularne kiedyś ogródki warzywne. Coraz częściej okazuje się jednak, że zaczyna nam brakować własnych, świeżych i zdrowych warzyw, które mogłyby być zawsze pod ręką. Dlatego warto powrócić do dawnych tradycji i spróbować zorganizować w ogrodzie część użytkową, zakładając tam przydomowy warzywnik. Zanim jednak zaczniemy planować nasadzenia, starannie wybierzmy odpowiednie miejsce i przygotujmy je pod uprawę roślin.
Wybór miejsca
Najlepszym miejscem pod uprawę warzyw będzie stanowisko słoneczne i zaciszne, w miarę możliwości odsunięte od ulicy (niektóre warzywa łatwo gromadzą szkodliwe substancje pochodzące np. ze spalin). Dobrze również, jeśli podłoże w takim miejscu posiada odczyn zbliżony do obojętnego, a do tego jest żyzne, przepuszczalne i umiarkowanie wilgotne, gdyż większości warzyw takie warunki odpowiadają najbardziej. Próbując uprawiać rośliny na mokrym, zimnym, ciężkim lub zupełnie suchym i piaszczystym gruncie, nie możemy spodziewać się dobrych plonów i musimy liczyć się z częstymi chorobami lub wysychaniem warzyw. Miejsce pod warzywnik nie powinno się również znajdować w zagłębieniu terenu, na górce lub w zastoisku mrozowym, gdyż takie stanowiska są bardzo niekorzystne dla wzrostu i rozwoju roślin. Warto też pamiętać o bliskości źródła wody, gdyż latem warzywa wymagają zwykle systematycznego nawadniania.
Przygotowanie podłoża
Kiedy mamy już wybrane miejsce powinniśmy je odpowiednio przygotować. Większość warzyw poza roślinami strączkowymi wymaga żyznych podłoży, zasobnych w składniki pokarmowe, dlatego stanowisko pod ich uprawę warto przygotować już jesienią. W tym czasie należy nawieść glebę dobrze rozłożonym obornikiem w ilości ok. 35 kg. na 10 m2 i przekopać go z wierzchnią warstwą podłoża. Jeśli nie dysponujemy obornikiem lub planujemy uprawę warzyw nie lubiących gleby w I-wszym roku po oborniku, zamiast niego możemy wiosną zastosować dobrze rozłożony kompost lub w ostateczności zbilansowany, wieloskładnikowy nawóz mineralny, najlepiej przeznaczony pod uprawę warzyw.
Wytyczanie zagonów
Tak przygotowane podłoże należy dokładnie odchwaścić i ponownie przekopać, a powierzchnię wyrównać grabiami. Następnie można zaplanować kształt przyszłego warzywnika. Może być to tradycyjny układ równych rzędów, na których będziemy uprawiać poszczególne gatunki warzyw lub spełniać rolę dekoracyjną i być ukształtowany w postaci geometrycznych wzorów lub oryginalnych rabat. Pierwszy sposób uprawy jest mniej efektowny dla oka, ale dużo bardziej praktyczny i wygodniejszy w pielęgnacji. W klasycznym warzywniku możemy też skorzystać z uprawy warzyw na folii, co jest rozwiązaniem nie tylko wygodnym, ale też najbardziej odpowiednim dla wymagających warzyw ciepłolubnych (np. papryka, ogórki, cukinie, pomidory). Przepuszczalna folia gwarantuje wymianę gazową między podłożem a atmosferą, zatrzymuje w glebie wilgoć, nie dopuszcza do rozwoju chwastów, łatwiej ogrzewa ziemię i zapobiega kontaktowi warzyw z podłożem, ograniczając wystąpienie chorób grzybowych.
Druga metoda jest bardziej oryginalna i ciekawsza, ale taka rabata jest trudniejsza w utrzymaniu i wymaga bardzo starannego oraz przemyślanego doboru roślin, które nie tylko mają się ze sobą dobrze komponować i ładnie wyglądać (np. ozdobne pietruszki, kolorowe sałaty, buraki liściowe, dekoracyjne zioła), ale też nie dopuszczą do szybkiego zachwaszczenia podłoża (będą się mocno krzewiły) i nie będą się wzajemnie wykluczać.
Dobór roślin
Ostatni etap przygotowania warzywnika to dobór właściwych gatunków warzyw. Najłatwiej jest przygotować plan nasadzeń, dysponując dużą przestrzenią, na której można umieścić wiele rzędów grządek i na każdej uprawiać inny gatunek roślin. Nieco więcej pomysłowości wymaga zorganizowanie małego warzywnika, w którym tylko właściwe i przemyślane planowanie pozwoli uzyskać dobre efekty. Dobierając warzywa do uprawy należy przestrzegać kilku ważnych zasad. Przede wszystkim należy sprawdzić wymagania poszczególnych grup warzyw, gdyż niektóre są bardzo żarłoczne i oczekują naprawdę dobrze przygotowanego i użyźnionego podłoża (np. dyniowate, kapustne) natomiast inne mogą być uprawiane na mniej zasobnym podłożu i nie oczekują, a nawet czasami nie lubią gleb świeżo nawiezionych np. obornikiem (np. cebulowe, liściowe, korzeniowe). Są również takie, które mogą rosnąć na glebach w III lub nawet IV roku po oborniku, gdyż część substancji odżywczych wytwarzają sobie samodzielnie (np. strączkowe). Następna ważna sprawa to zmianowanie i płodozmian, których zasady są bardzo obszernie opisane w wielu poradnikach, ale dotyczą przede wszystkim unikania uprawy na tym samym stanowisku po sobie warzyw z tej samej rodziny botanicznej (należy przestrzegać okresu 4-5 lat przerwy) oraz dostosowanie gatunków do zasobności podłoża, na którym będą uprawiane. Dzięki temu zminimalizujemy występowanie najgroźniejszych chorób i optymalnie wykorzystamy składniki pokarmowe, znajdujące się w podłożu.
Świeże warzywa przez cały rok
Dzięki właściwemu zaplanowaniu nasadzeń, będziemy cieszyć się zbiorami warzyw od wczesnej wiosny (sałaty, rzodkiewki, wczesne odmiany marchwi, cebuli, kapusty) przez pełnię lata (np. pomidory, cukinie, ogórki, fasolę szparagową późniejsze odmiany warzyw korzeniowych), aż do późnej jesieni (np. późne gatunki warzyw korzeniowych, kapustnych, cebulowych), a nawet zimą (np. jarmuż, brukselkę, roszponkę). Aby doczekać się zadowalających plonów należy też pamiętać o systematycznym odchwaszczaniu upraw, spulchnianiu podłoża, ochronie przed chorobami i szkodnikami (najlepiej za pomocą nietoksycznych preparatów ekologicznych np. na bazie roślin) oraz podlewaniu, a czasem również dodatkowym nawożeniu.
Autor: Katarzyna Józefowicz
