- 1/5
- Następne
Podatna na choroby i wrażliwa na przymrozki czereśnia jest dość trudna w uprawie. Aby zapewnić drzewku zdrowy wzrost i bogate plony, należy poznać jego wymagania.
Opis
Wszystkie odmiany uprawne czereśni pochodzą od Prunus avium – czereśni ptasiej – występującej dziko na południu Europy oraz Azji Mniejszej. Większość okazów dorasta do 3-5 m, tworząc sztywne, wysokie i rozłożyste korony o pędach osiągających 1,5 m długości. Pąki kwiatowe rozwijają się na licznych krótkopędach w drugiej dekadzie kwietnia. Pierwsze owoce pojawiają się dopiero po 3-5 latach od posadzenia drzewa. Ich kolor, wielkość i czas dojrzewania zależą od odmiany.
Odmiany
Ze względu na rodzaj miąższu dzielimy odmiany czereśni na sercówki (miękkie) i chrząstki (jędrne). Większość z nich jest obcopylna, a ponadto pomiędzy niektórymi występuje intersterylność, dlatego wybór drzewek do naszego ogrodu powinien być dobrze przemyślany. Poniższe odmiany należą do najczęściej uprawianych w Polsce. W nawiasach podano polecane zapylacze.
1) Wczesne (I-III tydzień czerwca)
- ʻBurlatʼ (+‘Hedelfińska’) – silnie rosnąca odmiana odporna na raka bakteryjnego i wytrzymała na mrozy; wydaje chrząstkowe owoce;
- ‘Karesova’ (+‘Vega’) – czeska odmiana o ścisłym miąższu i słabym wzroście, polecana do sadów intensywnych;
- ‘Rivan’ (+‘Burlat’) – szwedzka sercówka o kwiatach wytrzymałych na przymrozki wiosenne; rośnie słabo i dojrzewa najwcześniej z dostępnych w Polsce odmian;
- ‘Vega’ (+‘Hedelfińska’, ‘Karesova’) – silnie rosnąca odmiana o delikatnych owocach; wytrzymała na mróz, ale podatna na moniliozę.
2) Średnio wczesne (IV tydzień czerwca – II tydzień lipca)
- ‘Hedelfińska’ (+‘Sam’) –odmiana niemiecka, średnio odporna na mróz i dość podatna na raka bakteryjnego; rośnie silnie i tworzy duże, ciemne, bardzo smaczne owoce;
- ‘Lapins’ – jedna z nowszych kanadyjskich odmian; jest całkowicie samopołodna, odporna na choroby i stosunkowo wytrzymała na mróz;
- ‘Sam’ (+‘Hedelfińska’) – kanadyjska, długowieczna odmiana o umiarkowanym wzroście oraz wysokiej zdrowotności, tolerująca długotrwałe deszcze;
3) Późne (II-IV tydzień lipca)
- ‘Büttnera Czerwona Późnaʼ (+‘Büttnera Czerwona’) – silnie rosnąca i obficie plonująca odmiana o chrząstkowych owocach, dobrze znosząca wiosenne przymrozki;
- ‘Kordia’ (+‘Hedelfińska’, ‘Sam’) – czeska chrząstka, mało wytrzymała na mróz, ale odporna na choroby.
Czereśnia - kwitnienie
Wymagania
Czereśnie nie znoszą gleb suchych i piaszczystych ani ciężkich i zlewnych. Ich uprawa najlepiej udaje się na podłożach żyznych, przewiewnych i niekwaśnych, o pH równym 6,8-7,1. Poziom wody gruntowej powinien wynosić do 2 m. Odmiany szczepione na podkładkach karłowych wytwarzają płytsze systemy korzeniowe, dlatego mają większe wymagania wodne oraz pokarmowe i należy sadzić je przy podpórkach. Czereśnie są wrażliwe na mrozy, ale najodporniejsze odmiany znoszą spadki temperatury do -25°C. Zawiązujące się wcześnie kwiaty często obumierają z powodu wiosennych przymrozków.
Sadzenie
Czereśnie sadzimy jesienią albo wiosną, przed fazą nabrzmiewania pąków. Sadzenie w późniejszym terminie niesie ryzyko uszkodzenia oczek, z których nie wybiją nowe pędy, co opóźni proces formowania korony. Większość odmian rośnie bardzo silnie, dlatego sadzi się je w rozstawach 7 x 5, 6 x 4 albo 5 x 3 m, w zależności od wybranej formy korony. Drzewa o koronie wrzecionowej, uprawiane zazwyczaj w sadach, mogą rosnąć w mniejszych odległościach od siebie, formy prawie naturalne i krzaczaste wymagają zaś większej przestrzeni.
Trwają prace nad wyhodowaniem skarlających podkładek do uprawy czereśni. W polskich warunkach klimatycznych poleca się wykorzystywanie podkładek niemieckiej odmiany Gisela 5 albo czeskich PHL-A i PHL-B. Szczepione na nich drzewa dorastają do 2,5-3 m wysokości i można sadzić je w rozstawie 5 x 3 m, formując korony wrzecionowe.
Owoce czereśni
Nawożenie
Przed sadzeniem czereśni należy wzbogacić podłoże obornikiem lub nawozami zielonymi. Dokładne dawki potrzebnych młodym drzewkom składników mineralnych – wapnia, magnezu, potasu i fosforu – ustala się po przeprowadzeniu chemicznej analizy gleby. Jeżeli uprawiamy pojedyncze okazy, a ziemia w naszym ogrodzie jest dość żyzna, wystarczy ściółkować czereśnie obornikiem lub podsypywać je wieloskładnikowym nawozem dla drzew owocowych. Orientacyjne dawki makroelementów do zasilania czereśni w sadach produkcyjnych w przeliczeniu na 1 ha wynoszą:
- 40-60 kg N;
- 30-60 kg P2O5;
- 50-80 kg K2O.
Młode okazy wymagają większych dawek azotu, a ponadto często cierpią na niedobory magnezu, dlatego zaleca się opryskiwanie ich mocznikiem (5-10 kg/ha) oraz nawozem magnezowym.
Pielęgnacja
Młode czereśnie wymagają systematycznego podlewania. Aby ograniczyć utratę wody, warto zaściółkować je obornikiem lub pasami czarnej folii. Podłoże wokół drzewek często spulchniamy i odchwaszczamy. W ochronie starszych czereśni można stosować herbicydy o działaniu kontaktowym.
Kwitnąca czereśnia
Cięcie
Po posadzeniu drzewka wyższego niż 100 cm skracamy jego przewodnik i przycinamy pędy boczne. Przez pierwsze trzy lata późną wiosną formujemy koronę, przyginając gałązki i skracając pędy boczne. W pełni lata należy prześwietlać dorosłe drzewa, by zapewnić nowym pędom i owocom dostęp do światła. Najwięcej kwiatów zawiązuje się na pędach rocznych i dwuletnich, dbamy więc o stałą rotację przyrostów. Cięcie regulujące wzrost jest konieczne, by czereśnie nie osiągnęły rozmiarów uniemożliwiających zbiory.
