- 1/5
- Następne
Choć owoce porzeczki krwistej nie są smaczne, bujne kiście jej różowych, czerwonych lub białych kwiatów stanowią prawdziwą ucztę dla oka. Szczególnie pięknie komponują się z kwitnącą na żółto forsycją.
Opis
Porzeczka krwista (Ribes sanguineum) pochodzi z zachodnich obszarów Ameryki Północnej. Większość odmian cechuje się pokrojem rozłożystym i z czasem przybiera kulistą formę. Ten niezwykle dekoracyjny krzew tworzy zielone, klapowane liście, wyrastające z pędów naprzemianlegle. Jego pięciopłatkowe kwiaty, przypominające kształtem kwiaty fuksji, rozkwitają w maju i tworzą grona o długości 8-10 cm. Granatowe owoce porzeczki krwistej są zebrane w kiście i pokryte woskowym nalotem. Krzew osiąga wysokość 1,5-2 m i podobną rozłożystość.
Popularne odmiany
- ʻAtrorubensʼ – kwitnie na czerwono;
- ʻBrocklebankiiʼ – jej liście mają bladozłoty kolor, a kwiaty są jasnoróżowe;
- ʻKing Edward VIIʼ – ma ciemnoczerwone kwiaty oraz pachnące liście. Rośnie wolniej i osiąga mniejsze rozmiary niż gatunek;
- ʻPulborough Scarletʼ – kwitnie bardzo obficie, a jej kwiaty mają intensywnie różowy kolor;
- ʻTydeman’s Whiteʼ – tworzy bujne kiście białych kwiatów.
Wymagania
Porzeczka krwista dobrze czuje się zarówno na stanowisku słonecznym, jak i w półcieniu. Wymaga świeżej, dość wilgotnej gleby, użyźnionej nawozem organicznym. Ze względu na stosunkowo niską odporność na mróz krzew ten należy sadzić w miejscach osłoniętych przed wiatrem.
Porzeczka krwista - ozdobna
Sadzenie
Porzeczkę krwistą sadzimy od początku października do końca marca, o ile ziemia nie jest zamarznięta. Przedtem jednak warto poświęcić czas na staranne odchwaszczenie jej przyszłego stanowiska. Możemy posłużyć się w tym celu herbicydami lub wybrać ekologiczną metodę mechanicznego usuwania chwastów. Roślin o głębokich systemach korzeniowych najłatwiej pozbędziemy się za pomocą specjalnego wyrywacza chwastów.
Drugi etap przygotowań polega na dokładnym przekopaniu podłoża i wzbogaceniu go nawozem organicznym lub mineralnym. Po takim zabiegu należy odczekać miesiąc, nim przystąpimy do sadzenia krzewu.
Dół wykopany pod porzeczkę krwistą powinien mieć taką samą głębokość, jak pojemnik w którym kupiliśmy krzew, oraz szerokość dwukrotnie większą od jego bryły korzeniowej. Na dnie rozkładamy przefermentowany obornik lub kompost, wymieszany z wykopaną glebą w stosunku 1:2. Nawóz startowy przykrywamy warstwą ziemi i dopiero wtedy umieszczamy w dołku porzeczkę.
Jeśli kupiliśmy krzew z odkrytymi korzeniami, najpierw należy dokonać ich przeglądu i usunąć części uschnięte oraz uszkodzone. Przycinamy również końce zdrowych korzeni, a po sadzeniu dokładnie udeptujemy podłoże – warto uformować je w misę i po uprzednim podlaniu krzewu zaściółkować.
Porzeczka krwista - ozdobna
Cięcie
Zaraz po sadzeniu przycinamy wszystkie pędy młodego krzewu nad drugim lub trzecim pąkiem, licząc od dołu. Dzięki temu już w przyszłym roku będziemy mogli cieszyć się rozkrzewioną i bujnie kwitnącą porzeczką.
Porzeczka krwista kwitnie na pędach zeszłorocznych, dlatego w kolejnych latach cięcie przeprowadzamy latem, gdy roślina skończy kwitnienie. Co 5-6 lat wycinamy najstarsze gałęzie krzewu. Cięcie wykonujemy powyżej miejsca, z którego wyrasta pierwszy młody pąk, a ranę zabezpieczamy maścią ogrodniczą. Tegoroczne przyrosty skracamy o kilka centymetrów, jedno- i dwuletnie natomiast o 1/3 długości.
Przycinanie pędów nie jest konieczne, ale sprzyja utrzymaniu ładnego pokroju. Prześwietlony krzew tworzy więcej nowych przyrostów i obficie kwitnie.
Nawożenie
Każdej wiosny zasilamy porzeczkę krwistą nawozem wieloskładnikowym, np. Azofoską lub Fructusem. Rozrzucamy jedną garść nawozu na 1m2 ziemi i mieszamy go z podłożem za pomocą motyki.
Podlewanie
Porzeczka krwista znosi niedobory wody lepiej niż gatunki o jadalnych owocach. Podczas upalnych, suchych dni wymaga jednak podlewania. Stosujemy duże jednorazowe dawki polewowe i unikamy lania wody po liściach. Młode krzewy nawadniamy częściej niż dorosłe.
Porzeczka krwista - kwiaty
Zimowanie
Młode okazy, które rosną w naszym ogrodzie krócej niż 3 lata, są szczególnie podatne na przemarznięcie. Dlatego jesienią usypujemy wokół nich kopczyki z ziemi bądź torfu, a po pierwszych przymrozkach dodatkowo okrywamy krzewy słomą i obwiązujemy płótnem.
Rozmnażanie
Porzeczkę krwistą możemy rozmnażać ze wszystkich typów sadzonek. Najczęściej wykorzystywaną metodą jest pobieranie sadzonek zdrewniałych, które nie wymagają tak troskliwej pielęgnacji, jak sadzonki zielne i półzdrewniałe.
Pędy zdrewniałe odcinamy z krzewu matecznego późną jesienią, gdy porzeczka zrzuci liście. Sadzonki powinny mieć ok. 15-25 cm długości. Podczas pobierania niezwykle istotne jest zaznaczenie ich polaryzacji – dół sadzonki odcinamy pod kątem ostrym, górę zaś pod kątem prostym. W ten sposób unikniemy pomyłki podczas sadzenia. Zanim umieścimy odcięte pędy w gruncie, odkładamy je na czas zimy w chłodne miejsce, w którym temperatura nie spada poniżej 0°C. Jeśli dysponujemy ciepłym, zacisznym miejscem w ogrodzie, możemy też od razu zadołować sadzonki. Rowek powinien być wypełniony piaskiem i na tyle głęboki, by ponad powierzchnię podłoża wystawały jedynie wierzchołkowe pąki pędów. Latem młode porzeczki wymagają podlewania i odchwaszczania. Rozwój korzeni sadzonek zdrewniałych trwa dwa lata.
Sadzonki półzdrewniałe oraz zielne ukorzeniają się szybciej. Pobieramy je latem i sadzimy w skrzynkach bądź doniczkach, które trzymamy w inspekcie lub w domu, pod folią. Pędy przeznaczone do rozmnażania powinny mieć ok. 15 cm długości i przynajmniej 2-3 ulistnione węzły. Oba rodzaje sadzonek umieszczamy w podłożu złożonym z równych części torfu i piasku, regularnie podlewamy i chronimy przed nadmiernym parowaniem wody. Zasadnicza różnica między nimi polega na sposobie przygotowania sadzonki – z pędów półzdrewniałych usuwamy zielone wierzchołki i wszystkie liście prócz najwyższej pary, którą skracamy tylko o 1/3. Sadzonki zielne nie wymagają takich zabiegów.
Pierwszą oznaką rozwoju korzeni jest wykształcenie nowych liści. Od tego momentu młode porzeczki wymagają zasilania niewielkimi dawkami nawozów wieloskładnikowych. Gdy korzenie są na tyle mocne, że sadzonki nie wychodzą już łatwo z podłoża, pora rozsadzić je do osobnych pojemników. Wiosną następnego roku będą gotowe do posadzenia w gruncie. Pamiętajmy, że młode krzewy również wtedy będą wymagały troskliwej pielęgnacji, zwłaszcza obfitego podlewania oraz okrywania na zimę.
Porzeczka krwista
Choroby i szkodniki
Porzeczki ozdobne są odporne na większość chorób porażających gatunki jadalne. Najczęściej występującym problemem jest obecność mszyc. Ich niewielka liczba nie stanowi zagrożenia, zwłaszcza jeśli w naszym ogrodzie żyją owady drapieżne z rodziny bzygowatych, mszycarzowatych i biegaczowatych. Szkodniki można również skutecznie zwalczyć własnoręcznie przygotowanymi wywarami z roślin polnych, takich jak:
- czarny bez – kwiaty i liście (0,5 kg) moczymy w 5 l wody. Po 24 godzinach mieszamy wywar z wodą w stosunku 1:10 i opryskujemy zajęte przez mszyce krzewy;
- mniszek lekarski – liście, pędy i kwiaty (150 g) zalewamy 5 l wody. Wywar nadaje się do użytku już po upływie 3 godzin;
- piołun – świeżą masę (150 g) moczymy przez 24 godziny w 5 l wody. Nie rozcieńczamy;
- pokrzywa – świeże, niekwitnące pędy (0,5 kg) zalewamy 5 l wody. Preparat będzie gotowy do użycia po upływie doby. Stosujemy go bez rozcieńczania.
Bibliografia
1. ABC ogrodnictwa, Reader’s Digest, Warszawa 2011, s. 316, 319, 322-325, 343, 371.
2. Brochard D., ABC – drzewa i krzewy ogrodowe, „Delta W-Z”, Warszawa 2010, s. 162-163.
3. Choroby i szkodniki roślin, red. Sieńko-Holewa I., Agora SA, Warszawa 2008, s. 3, 62-64.
4. Ilustrowana encyklopedia roślin, cz. 7, red. Sieńko-Holewa I., Agora SA, Warszawa 2008, s. 25.
5. Katalog roślin. Drzewa, krzewy, byliny, Agencja Promocji Zieleni Sp. z o. o., Warszawa 2006, s. 6-10, 97.
6. Kupracz A., Ochrona roślin w ekologii, „Lubelskie Aktualności Rolnicze”, nr 2/2014, s. 41-43.
7. Le Page R., Retournard D., ABC rozmnażania roślin przez sadzonki, „Delta W-Z”, Warszawa 2006, s. 167.
8. Ogród. Encyklopedyczny poradnik na cały rok, Warszawa 2003, s. 255, 278.
9. Szura A., Zanim posadzisz rośliny, „Działkowiec”, nr 9/2010, s. 65.
10. Woźniak J., Rozmnażanie roślin, Buchmann, Warszawa 2013, s. 44-48, 51-55, 93.
11. Zakrzewska A., Damy porzeczkowe, „Kwietnik” nr 4/2010, s. 38-40.
Małgorzata Długosz
