- 1/2
- Następne
Poproch cetyniak to szkodnik sosny o dużym znaczeniu gospodarczym. Zazwyczaj występuje gradacyjnie i jest w stanie wyniszczyć cały drzewostan w ciągu kilku lat. Spotyka się go na terenie całej Polski, choć jego populacja osiąga największą liczebność na północy i zachodzie kraju. Monitorowanie pojawów poprocha cetyniaka jest kluczowym zabiegiem w ochronie lasów iglastych.
Opis
Poproch cetyniak (Bupalus piniaria) to przedstawiciel motyli z rodziny miernikowcowatych. Samce i samice różnią się ubarwieniem – skrzydła osobników męskich mają brązowe obrzeża i rozległe, białe plamy u nasady. U samic skrzydła przybierają żółto-pomarańczowy kolor, ich brzegi zaś są ciemnorude. Rozpiętość skrzydeł motyli tego gatunku wynosi 3-4 cm.
Larwa poprocha cetyniaka tuż po wylęgu mierzy 3 mm. Ze względu na zielone ubarwienie i białe pasy, ciągnące się wzdłuż ciała, przypomina młodą gąsienicę strzygoni choinówki. Szkodniki można rozróżnić po liczbie nóg: larwa strzygoni posiada 8 par odnóży, larwa poprocha – 5.
Poczwarka ma oliwkowobrunatny kolor i długość ok. 10 mm, a na jej końcu znajduje się pojedynczy kolec.
Szkodliwość
Przez całe lato larwy poprocha cetyniaka ogałacają pędy sosen. Żer przybiera na intensywności wczesną jesienią. Sporadycznie szkodniki spotyka się też na innych drzewach iglastych, np. świerku lub jodle. Silnie porażone okazy nie są w stanie się zregenerować. Dochodzi do osłabienia bądź zahamowania ich wzrostu, a objedzone pędy pozostają nagie. Podczas surowych zim uszkodzone drzewa przemarzają. Masowy pojaw szkodnika w kilku kolejnych sezonach wegetacyjnych doprowadza do śmierci drzewostanu.
Rozwój
W ciągu roku występuje jedno pokolenie poprocha cetyniaka. Wyloty motyli zaczynają się na początku maja, a rójka trwa przez cały maj i czerwiec – najintensywniej w słoneczne, bezwietrzne poranki. Samice składają jaja rzędami na zeszłorocznych igłach. Larwy wylęgają się po upływie 3-4 tygodni. Żerują do października, a z nastaniem jesiennych chłodów przemieszczają się pod powierzchnię ziemi. Zimę spędzają zakopane płytko w glebie, wiosną zaś następuje przepoczwarzenie.
Poproch cetyniak - larwa (wikipedia.org, Beentree, CC BY-SA 3.0)
Prognozowanie zagrożenia
Każdego roku w zagrożonych drzewostanach przeprowadza się na polecenie nadleśniczego jesienne poszukiwania poczwarek poprocha cetyniaka. Ryzyko inwazji jest najwyższe w nasadzeniach sosny starszych niż 20 lat oraz w drzewostanach mieszanych z przewagą sosny. Termin kontroli przypada zazwyczaj na początek listopada. Poszukiwania przeprowadza się z użyciem ramek o wymiarach 1 x 0,5 m, które rozkłada się pod drzewami. Za pomocą małych grabi rozgarnia się runo i zbiera poczwarki poprocha cetyniaka oraz innych szkodników. Zarówno żywe, jak i martwe osobniki umieszcza się w odpowiednio oznakowanych pudełkach, które należy przekazać nadleśnictwu. Poczwarki trafiają do Zakładu Ochrony Lasu, który ocenia ich zdrowotność i na tej podstawie wydaje zalecenia dotyczące monitoringu wylotów motyli, a następnie kontroli liczebności jaj i larw. czytaj dalej...
