- 1/2
- Następne
Grusze należą do jednych z najczęściej uprawianych w Polsce drzew owocowych, gdyż wydają bardzo smaczne, wartościowe i cenione owoce deserowe i przerobowe. Niestety, są to również drzewa dość delikatne i wrażliwe na patogeny chorobotwórcze, dlatego często zapadają na różne choroby (szczególnie pochodzenia grzybowego) i wymagają wielu zabiegów ochronnych, pielęgnacyjnych i agrotechnicznych. Jedną z najgroźniejszych i jednocześnie najczęstszych chorób gruszy jest parch gruszy, za którego odpowiedzialny jest grzyb Venturia pirina Aderh., stadium konidialne Fusicladium pyrorum. Kiedy choroba pojawi się na gruszy, może doprowadzić do przedwczesnego opadnięcia liści, powodując osłabienie drzewa i obniżenie jego odporności na niskie temperatury, inne choroby oraz szkodniki. Silnie porażone drzewa mogą też stracić znaczną część zawiązków owocowych i dojrzałych owoców, przez co plon w danym sezonie spada nawet o ponad połowę. Chore drzewa nie zawiązują też dostatecznie dużej ilości pąków na następny rok, dlatego także w kolejnym sezonie plon z takich gruszy będzie niewielki.
Objawy
Objawy parcha gruszy można zaobserwować niemal na wszystkich nadziemnych częściach drzewa. Początkowo na spodniej stronie porażonych liści, wzdłuż nerwów, pojawiają się niewielkie, oliwkowe plamy. Z czasem plamy się powiększają i brunatnieją, pokrywając zewnętrzną stronę liści. Na ich powierzchni można dostrzec delikatny, ciemnoszary, aksamitny nalot. Podobne, brunatne, aksamitne plamy pojawiają się także na zawiązkach owocowych i młodych owocach. W miejscu przebarwień, tkanka korkowacieje i pęka, a owoc się deformuje. Silnie porażone zawiązki i młode owoce przedwcześnie opadają z drzewa nie rozwijając się i nie dojrzewając. Choroba może także zaatakować starsze owoce, które pozostają wprawdzie na drzewie do końca sezonu, ale z powodu dużych uszkodzeń w postaci brunatnych, chropowatych, korkowatych i popękanych plam, tracą wartość użytkową. Grzyb powoduje też duże szkody na młodych pędach, na których powstają podobne plamy jak na liściach. W kolejnym sezonie na porażonych pędach w miejscu plam pojawiają się spękania kory oraz tworzą się chropowate, ostrupione rany i nekrozy.
Rozwój
Grzyb rozpoczyna swój rozwój wczesną wiosną, wytwarzając workowe zarodniki z organów przetrwalniczych (otoczni), zimujących i rozwijających się w opadłych liściach (stadium doskonałe - faza saprofityczna). Źródłem zakażenia są także konidia i grzybnie zimujące na porażonych w poprzednim roku pędach, spękanych i uszkodzonych tkankach kory oraz w pąkach. Zarodniki wytwarzane wiosną powodują infekcję pierwotną, zakażając młode, dopiero rozwijające się z pąków liście. Okres ich rozsiewania trwa przez ok. 6-8 tygodni i zwykle rozpoczyna się w połowie kwietnia, a kończy na początku czerwca. Kiedy grzyb rozwinie się już na młodym liściu, latem ponownie zaczyna rozsiewać zarodniki, stając się źródłem wtórnego zakażenia roślin.
Wtórne infekcje mogą pojawiać sie podczas całego okresu wegetacyjnego, podczas wilgotnej i umiarkowanie ciepłej pogody (17-23°C). Pod koniec wegetacji grzyb przechodzi w formy zimujące. Stadium doskonałe (faza saprofityczna) spędza zimę w opadłych liściach, rozwijając wiosną owocniki i uwalniając z nich zarodniki, natomiast grzybnia i konidia (faza pasożytnicza) zimują w żywych pąkach i na pędach, a także w spękaniach kory i w ranach, wiosną rozsiewając zarodniki konidialne. Rozwój i wzrost zarodników w sezonie wegetacyjnym możliwy jest jednak tylko podczas trwającej przez dłuższy czas wilgotnej i ciepłej pogody, gdyż do kiełkowania potrzebują wody, zalegającej na liściach przynajmniej przez kilka godzin (ok. 8-10 godz.). Z tego względu choroba najczęściej atakuje drzewa wtedy, kiedy sezon rozpoczął się wcześnie, a wiosna była deszczowa.
Choroba gruszy
Profilaktyka i metody agrotechniczne
Walka z parchem gruszy jest trudna, ale niezbędna, jeśli drzewa mają wydać zadowalające plony. Duże znaczenie w ich ochronie przez chorobą mają zabiegi profilaktyczne i agrotechniczne, prowadzone systematycznie przez cały okres wegetacyjny. Ogromną rolę w walce ze szkodnikiem odgrywa grabienie i niszczenie (przez palenie lub głębokie zakopanie w podłożu) opadłych z drzew liści, pozwalające na radykalne ograniczenie wiosennych infekcji pierwotnych. W razie wystąpienia na drzewach silnych objawów choroby, należy też usuwać i niszczyć najbardziej porażone pędy i gałęzie. Dobre efekty w ograniczeniu rozwoju choroby daje również opryskiwanie bardzo późną jesienią pozostających na drzewach liści 5% roztworem mocznika. Nie mniejsze znaczenie ma także systematyczne i prawidłowe przeprowadzanie cięcia prześwietlającego, pozwalające uzyskać lepszy przepływ powietrza pomiędzy konarami i zapobiegające nadmiernemu zagęszczeniu korony (woda z opadów szybciej wyparuje i nie będzie zalegała na liściach). Przy zakładaniu sadu należy też unikać stanowisk wilgotnych i narażonych na częste występowanie mgieł.
Doskonałym sposobem ograniczenia infekcji jest także uprawa odpornych lub mało wrażliwych na parcha odmian gruszy np. „Konferencja”, „Komisówka”, „Dobra Szara”, „Lipcówka Kolorowa”, „Cytrynówka”, „Paryżanka”. Uprawa odmian podatnych na chorobę („Faworytka”, „Luksówka”, „Dobra Ludwika”, „Salisbury”), zwiększa natomiast ryzyko jej wystąpienia na drzewach. Przeprowadzając zabiegi pielęgnacyjne w sadzie, należy też pamiętać, że właściwe nawożenie drzew owocowych znacząco wpływa na ich zdrowotność. Przenawożone lub osłabione stają się bardziej podatne na choroby, szkodniki i uszkodzenia mrozowe, natomiast dobrze odżywione i silne łatwiej poradzą sobie z patogenami i niesprzyjającymi warunkami atmosferycznymi. czytaj dalej...
