Kojarzone z egzotyką palmy to rośliny pochodzące na ogół z tropikalnych rejonów świata, dlatego w naszym klimacie można je uprawiać tylko jako kwiaty doniczkowe. Wiele z nich radzi sobie w mieszkaniach zupełnie dobrze, ale niektóre stają się w warunkach pokojowych krótkowieczne i najdalej po 3-4 latach trzeba się z nimi pożegnać.

 

 

Do takich trudnych w uprawie palm należy między innymi kokos właściwy (Cocos nucifera), nazywany też palmą kokosową. W naturze roślina dorasta nawet do 30 m, jednak w doniczce rzadko przekracza 2 m wysokości. Młode liście są długie, płaskie, skórzaste i rozdwojone się na końcach, starsze przybierają natomiast formę pierzastą, rzadko spotykaną u roślin uprawianych w warunkach sztucznych. Palma kokosowa trzymana w doniczce nie kwitnie, a co za tym idzie – nie wydaje owoców, dlatego należy ją traktować wyłącznie jako interesującą, ale krótkowieczną roślinę ozdobną.

 

 

Wymagania uprawowe palmy kokosowej są bardzo wysokie, dlatego jej pielęgnacja jest dość trudna. Roślina pochodzi z rejonów tropikalnych, gdzie przez cały rok panują dość wysoka temperatura  i duże nasłonecznienie, a wilgotność powietrza dochodzi do 80%. Z tego względu również w mieszkaniu palma kokosowa oczekuje znacznej wilgotności powietrza, stosunkowo wysokiej temperatury oraz bardzo widnego (sztucznie doświetlanego zimą) stanowiska. Aby roślina mogła w warunkach pokojowych przetrwać jak najdłużej, należy ustawić ją w miejscu bardzo jasnym, lecz osłoniętym przed bezpośrednim nasłonecznieniem, i zapewnić jej ciepło. Latem temperatura w pomieszczeniu z palmą powinna wynosić ok. 24-28ᵒC, natomiast zimą – ok. 18-20ᵒC. Doniczkę należy ustawić w pobliżu nawilżacza powietrza lub odkrytego akwarium, a ponadto trzeba systematycznie zraszać liście rośliny. Dobrym rozwiązaniem będzie też umieszczenie pojemnika na podstawce wypełnionej wodą i kulkami keramzytu. Keramzyt nie tylko poprawi wilgotność powietrza, ale również zapobiegnie zaleganiu wody w doniczce, co w przypadku palmy kokosowej jest bardzo ważne. Ziemia w pojemniku powinna być zawsze lekko wilgotna, ale nigdy mokra, gdyż wtedy korzenie rośliny szybko ulegają gniciu. Przy podlewaniu należy też uważać, aby nie zmoczyć orzecha, z którego wybija palma, a który znajduje się częściowo nad powierzchnią podłoża.. W sezonie letnim roślinę można wystawić na zewnątrz, pamiętając jednak, aby zabrać ją z powrotem do domu, kiedy temperatura zacznie spadać poniżej 18ᵒC.

 

Po około 3-4 latach, kiedy w orzechu zaczyna brakować substancji odżywczych, palma kokosowa zamiera i w warunkach domowych niewiele możemy na to poradzić.

 

 

Palma kokosowa jest bardzo wrażliwa na błędy uprawowe, na które reaguje zasychaniem liści i pojawianiem się szkodników, np. tarczników lub przędziorków (zbyt suche powietrze) oraz gniciem korzeni i orzecha (zbyt wilgotne podłoże).

 

 

Jedyną metodą rozmnażania palmy kokosowej jest wysiew nasion, czyli orzechów. W sprzedaży można spotkać orzechy przeznaczone specjalnie do tego celu.  Po zakupie należy umieścić je w lekko wilgotnym podłożu. Najlepiej sprawdzi się w tym celu ziemia przeznaczona dla palm lub ziemia kwiatowa, rozluźniona niewielką ilością piasku. Łupina orzecha nie powinna być zagłębiona w ziemi bardziej niż do połowy. Pędy zaczną się pojawiać w miejscu, gdzie znajdują się niewielkie, okrągłe wgłębienia, umożliwiające przebicie się kiełków przez twardą skorupę.

 

Palma kokosowa ze względu na bardzo delikatny system korzeniowy nie lubi przesadzania, jeśli więc sadzonka została zakupiona w sklepie, powinna jak najdłużej pozostać w pojemniku, w którym rosła dotychczas.

 

 

W swojej ojczyźnie palma kokosowa jest rośliną niezwykle cenną. Z jej owoców pozyskuje się mleczko kokosowe, wykorzystywane  do przygotowywania rozmaitych potraw, oraz biały miąższ (koprę), z którego produkuje się wiórki kokosowe, będące ważnym składnikiem wielu ciast i deserów. W kuchni użyteczne są też młode liście oraz pędy, podawane zwykle w postaci rozmaitych sałatek. Cenionym surowcem spożywczym i kosmetycznym jest pozyskiwany z mleczka olej kokosowy. Palma dostarcza również włókna kokosowego, z którego wyrabia się materace, dywany, liny, szczotki oraz kompost i podłoża ogrodnicze. Wiele zastosowań ma też skorupa orzecha kokosowego, która służy do produkcji naczyń, doniczek, instrumentów, biżuterii i przedmiotów ozdobnych. Jest ona również wykorzystywana  przez hodowców gryzoni, ptaków oraz ryb akwariowych jako materiał na schronienia, gniazda i budki.

 

 

Autor: Katarzyna Józefowicz