- 1/2
- Następne
Zaliczana do rodziny wiechlinowatych miotła zbożowa (Apera spica-venti) jest bardzo powszechnym chwastem jednorocznym, jarym lub ozimym (doskonale zimuje), spotykanym głównie w uprawie zbóż, lnu, rzepaku, roślin okopowych, a czasem również w niezbyt gęstej koniczynie. Niekiedy może występować pod nazwami zwyczajowymi jako miętlica, mietła, mietelnica rolowa lub mietlica (nazwa błędna, odnosząca się do innego gatunku). Obszarem jej występowania jest cała Polska, a także Europa, Azja i Ameryka Północna. Miotła zbożowa zaliczana jest do chwastów segetalnych czyli takich, które występują w uprawach roślin użytkowych i mają zbliżony cykl życiowy do rośliny uprawnej. Z racji swojej inwazyjności i tolerancji na różne warunki środowiskowe, miotła zbożowa jest chwastem bardzo uciążliwym i wymaga systematycznego zwalczania.
Szkodliwość
Szkodliwość miotły zbożowej polega przede wszystkim na dużej konkurencyjności w stosunku do roślin uprawnych. Rozwijając się w szybkim tempie, miotła pobiera z podłoża dużo wody i składników pokarmowych, ograniczając ich dostępność roślinom uprawnym. Gatunek, podobnie jak wiele zbóż uprawnych, zakwita latem (VI-VIII), ale jego nasiona dojrzewają wcześniej niż nasiona zbóż, dzięki czemu mogą też zostać wcześniej rozsiane. Zdolność kiełkowania zachowują długo, bo przez kilka lat (jedynie na glebach suchych szybciej tracą żywotność), jednak kiełkują najczęściej wtedy, gdy znajdą się na powierzchni lub w górnych warstwach gleby (do wzejścia potrzebują światła i wilgoci oraz temperatury powyżej 0°C). Roślina może je jednak wytwarzać w niezwykle dużej ilości (nawet kilka tysięcy), dlatego jej inwazyjność jest naprawdę wysoka. Ziarniaki (nasiona) rozsiewane są głównie za pomocą wiatru, ale mogą także zanieczyszczać ziarno zebrane z roślin uprawnych i tą drogą infekować uprawę w kolejnym sezonie. Szkodliwy wpływ na uprawę ma już ok. 10-20 roślin na 1m2 (20-40 wiech), gdyż taka ich ilość może obniżyć plon o ok. 5%. Miotła zbożowa największe zagrożenie stwarza dla zbóż ozimych, gdyż z powodzeniem może kiełkować także jesienią (wschodzą nawet w niskich temperaturach, wynoszących zaledwie kilka stopni powyżej zera). W tym okresie krzewi się nawet lepiej niż wiosną i wydaje bardziej okazałe kwiatostany. Jej obecności w zbożach jarych nie należy jednak lekceważyć, gdyż pozostawiona sama sobie szybko zacznie się rozsiewać i rozprzestrzeniać.
Inwazyjność i szkodliwość miotły zbożowej nie zmienia natomiast faktu, że może być ona traktowana jako roślina wskaźnikowa, gdyż przede wszystkim preferuje podłoża kwaśne i ubogie w związki wapnia (niedobory wapnia). Dobrze rozwija się też na glebach lekkich, przewiewnych i umiarkowanie wilgotnych. Najbardziej odpowiada jej wilgotna, dżdżysta pogoda, podczas której wyjątkowo dobrze kiełkuje i się rozrasta.
Opis
Miotła zbożowa to roślina dorastająca do wys. ok. 30-120 cm., rozwijająca płytki, ale bardzo gęsty system korzeniowy. Tworzy liczne, gładkie, wzniesione, nierozgałęzione źdźbła i wąskie, płaskie, niezbyt długie, szorstko owłosione liście (jedynie pierwszy liść jest bardzo cienki, delikatny, lekko skręcony i posiada zawinięte brzegi). Języczek liściowy jest zaostrzony i mniej lub bardziej postrzępiony, natomiast pochwy liści są zupełnie gładkie lub jedynie lekko owłosione. Pojawiające się latem kwiatostany, tworzą duże, mocno rozgałęzione wiechy z szorstkimi, przewieszającymi się kłoskami w zielonym lub lekko czerwonawym kolorze. Kłoski pokryte są dwoma plewkami, z których dolna jest węższa i krótsza, górna natomiast dłuższa i szersza. Dolna plewka na szczycie posiada też sztywną, szorstką i wyjątkowo długą ość (dochodzącą do ok. 1 cm. długości). Dojrzewające nasiona (ziarniaki) są małe, wyposażone w szorstką, długą ość, mocno oplewione i zaopatrzone u postawy w kępkę srebrzystych włosków, ułatwiających im przenoszenie się na duże odległości za pomocą wiatru.
Miotła zbożowa (wikipedia.org, Petr Filippov, CC BY-SA 3.0)
Profilaktyka
W walce z miotłą zbożową w pewnym stopniu może pomóc profilaktyka. Polega ona głównie na wysiewie ziarna dobrej jakości, wolnego od zanieczyszczeń nasionami chwastów (pochodzącego ze sprawdzonego źródła, najlepiej kwalifikowanego), zmiana materiału siewnego co kilka lat oraz czyszczenie sprzętu i urządzeń wykorzystywanych do zbioru i wysiewu nasion. Nie bez znaczenia jest również systematyczne monitorowanie rowów otaczających uprawę oraz obrzeży pól uprawnych i systematyczne oczyszczenie ich z chwastów. Orka przedsiewna może natomiast ograniczyć występowanie miotły zbożowej jedynie w niewielkim stopniu. Wprawdzie nasiona chwastów kiełkują głównie wtedy, gdy znajdują się na powierzchni lub w górnych warstwach gleby, ale mają też zdolność przetrwania kilka lat w podłożu, dlatego podczas kolejnych zabiegów agrotechnicznych mogą zostać ponownie wydobyte na powierzchnię, co pozwoli im podjąć rozwój. czytaj dalej...
