- 1/5
- Następne
Kwitnące krzewy ozdobne to jedne z piękniejszych roślin uprawnianych w ogrodach. Do najchętniej sadzonych i najbardziej lubianych należą między innymi lilaki, które błędnie, choć powszechnie, nazywane są bzami. Wśród kilku gatunków spotykanych w uprawie, najpopularniejszy jest lilak pospolity (Syringa vulgaris), którego bardzo piękne, duże, wiechowate kwiatostany są niezastąpioną, wiosenną ozdobą ogrodów oraz mieszkań.
Opis
Lilak pospolity to duży (ok. 3-7 m. wysokości), szeroki i rozgałęziony krzew o wzniesionym pokroju i sztywnych, drewniejących pędach, pokrytych oliwkowo-brunatną lub szarą korą. W sezonie jego ozdobą są duże, sercowate, gładkie, zielone liście natomiast wiosną wspaniałe kwiaty. Gatunek zakwita w maju, wydając na szczytach pędów bardzo okazałe, wiechowate kwiatostany, złożone z licznych, pojedynczych, liliowo-fioletowych, pachnących kwiatów, które u odmian mogą być także pełne i posiadać całą gamę kolorów od białego, przez kremowy, różowy, fioletowy do bordowego. Lilak pospolity to krzew bardzo rozłożysty, który przez liczne odrosty korzeniowe łatwo się rozrasta, tworząc bujne zarośla. Ta szczególna cecha oraz podatność na cięcie, pozwala wykorzystać roślinę do tworzenia ciekawych żywopłotów, ale jeśli krzew rośnie jako soliter, odrosty mogą stać się kłopotliwe, dlatego należy je systematycznie usuwać.
Kwitnący lilak pospolity
Odmiany
Lilaka pospolitego można spotkać w ogrodach w postaci czystego gatunku, jednak dużo większą popularnością cieszą się jego niezwykle liczne i dużo bardziej atrakcyjne odmiany ozdobne. Znajdziemy wśród nich rośliny o pełnych i półpełnych kwiatach (liliowo-purpurowa „Michel Buchner”, biała, o różowym odcieniu i różowych pąkach „Krasavitsa Moskwy”, biała „Mme Lemoine”, purpurowo-czerwona „Charles Joly”, różowo-fioletowa „Prince Wolkonsky”, jasnoróżowa „Rose de Moscou”), kwiatach pojedynczych, ale bardzo dużych (biała „Mme Florent Stephan”, fioletowo-purpurowa „Massena”, fioletowa „Ludwik Spaeth”) oraz o kwiatach ciekawie ubarwionych (kremowo-żółta „Primrose” czy „Sensation” o pojedynczych kwiatach i liliowo-purpurowych płatkach z białą obwódką).
Lilaki pospolite
Wymagania uprawowe
Lilaki pospolite to krzewy dość tolerancyjne i łatwe w uprawie. Najlepiej rosną i najbujniej kwitną na stanowiskach słonecznych oraz na przepuszczalnych, zasadowych, próchniczych, zasobnych w składniki pokarmowe i umiarkowanie wilgotnych podłożach, jednak poradzą sobie także w miejscach półcienistych i na typowej glebie ogrodowej. Nie należy ich natomiast sadzić na podłożach mokrych, ciężkich i zbitych ani też na suchych i jałowych, gdyż z pewnością będą wtedy chorowały i bardzo słabo kwitły. Gatunek jest dostatecznie odporny na niskie temperatury, przejściową suszę oraz zanieczyszczone powietrze, jednak jego odmiany bywają delikatniejsze i bardziej wymagające.
Kwiaty lilaka w wazonie
Cięcie
Dla zachowania ładnego pokroju i zapewnienia bujnego kwitnienia, lilak pospolity wymaga odpowiedniego przycinania. Wiosną każdego roku, zaraz po przekwitnieniu należy przyciąć mu wierzchołki pędów z przekwitniętymi kwiatostanami. Pomaga to roślinie się zregenerować i zapobiega powstawaniu nasion, które są dodatkowym obciążeniem. Poza tym zabieg ma również na celu zachowanie estetycznego wyglądu lilaków przez resztę sezonu. Raz na kilka lat, po kwitnieniu (k.V-VI), można też przeprowadzić cięcie prześwietlające, polegające na skróceniu o połowę pędów, na których rozwijały się kwiaty, przycięciu pędów starszych oraz usunięciu gałęzi najstarszych i krzyżujących się, co zmusi krzew do wypuszczenia nowych, silnych odrostów. Zbyt zagęszczone, wyrośnięte, wieloletnie krzewy można także odmłodzić, ścinając ich gałęzie nawet na wysokości ok. 0,5-1 m. ponad ziemią. Taki zabieg najlepiej wykonać na przedwiośniu, czyli jeszcze przed rozpoczęciem pełnej wegetacji. Należy jednak pamiętać, że w danym sezonie, po tak radykalnym zabiegu lilak kwitnąć nie będzie, za to po roku lub dwóch jego kwiaty będą z pewnością jeszcze piękniejsze niż dotychczas.
Lilak pospolity - kwiaty
Rozmnażanie
Rozmnażanie lilaka pospolitego to zadanie stosunkowo proste. Gatunek można rozmnażać z nasion (zebranych z krzewów jesienią lub zimą (XI-II), oczyszczonych, wysuszonych i poddanych stratyfikacji przed siewem), chociaż metodę tę wykorzystuje się rzadko, gdyż znacznie prościej jest pozyskać gotowe sadzonki z licznych odrostów korzeniowych. Przy rozmnażaniu odmian, wykorzystuje się natomiast szczepienie, pozwalające na zachowanie typowych cech odmianowych oraz prowadzenie roślin w formie piennej. Posiadając krzewy szczepione, należy bardzo starannie usuwać pędy wyrastające poniżej miejsca szczepienia oraz odrosty korzeniowe podkładki, gdyż mogłyby one zdominować odmianę szlachetną.
Choroby i szkodniki
Lilak pospolity to krzew bardzo piękny, który jednak nie jest wolny od zagrożeń ze strony chorób i szkodników. Do najczęstszych kłopotów pojawiających się w jego uprawie należą takie szkodniki jak mszyce, miniarki, przędziorki i czerwce oraz choroby (np. mączniak prawdziwy, bakterioza lilaka, zaraza lilaka).
Zastosowanie
Lilak pospolity to niezwykle wdzięczny krzew ogrodowy, nadający się do kompozycji z innymi krzewami ozdobnymi oraz do nasadzeń pojedynczych. Z gatunku można też tworzyć bardzo ciekawe, gęste żywopłoty, które wiosną mogą być nie tylko zielone, ale również kwitnące. Okazałe kwiaty lilaków to także wspaniałe kwiaty cięte, długo zachowujące świeżość w wazonie. Jedynie odmiany o pełnych kwiatach, po ścięciu mają mniejszą trwałość i już po 1-2 dniach w wazonie mogą więdnąć.
Autor: Katarzyna Józefowicz
