- 1/6
- Następne
Wszyscy dobrze znamy czerwone owoce jarzębiny, pospolicie występującego w Polsce niewielkiego drzewa. Dziko rośnie w całym kraju, a równie chętnie jest sadzone jako drzewo ozdobne. Osiąga niewielki rozmiary, chociaż początkowo rośnie dość szybko.
Gałązki jarzębiny można łatwo rozpoznać nawet zimą, po dużych, wydłużonych szarych pąkach szczytowych, mocno owłosionych. Pierzaste liście jesienią przebarwiają się na żółto i pomarańczowo, dzięki czemu wraz z czerwonymi owocami jarząby wyglądają niezwykle dekoracyjnie. Każdy liść osiąga do 15 cm całkowitej długości i złożony jest z kilkunastu owalnych listków o piłkowanych brzegach, każdy do 5 cm długości. Z wierzchu są ciemnozielone, matowe, a od spodu białawe. Kora jarząbów jest srebrzystoszara, u starszych drzew ciemniejsza i podłużnie spękana. Twarde, ciężkie drewno wykorzystuje się w stolarstwie.
Czerwone korale…
Jarząb zakwita w maju i czerwcu, a bywa że powtórnie w sierpniu. Białe, drobne kwiaty zebrane są w gęste baldachogrona i rozwijają się na szczytach pędów. Są chętnie odwiedzane przez pszczoły i przyjemnie, intensywnie pachną. Kwiatostany skierowane są ku górze, a po zapyleniu i zawiązaniu owoców pod ich ciężarem przewieszają się ku ziemi. Zielone owoce jarzębiny po dojrzeniu przyjmują zmienna barwę, od pomarańczowej prze koralową po głęboką czerwień. Każdy pojedynczy owoc zawiera 3 nasiona. Owoce dojrzewają od sierpnia. W stanie surowym są niejadalne. Smaku nabierają dopiero po przemrożeniu i zwykle wiele ptaków oczekuje tego momentu. Za goryczkę owoców odpowiedzialny jest sorbit i kwas parasorbowy. Drażni on błony śluzowe żołądka i jelit, dlatego lepiej nie jeść surowej jarzębiny. W procesie przetwarzania (suszenie, gotowanie) ulega on rozkładowi dlatego wszelkie przetwory można jeść już bez obaw. Przetwory jarzębinowe są doskonałym dodatkiem do dań mięsnych. Owoce jarzębiny mają właściwości moczopędne, poprawiają także pracę przewodu pokarmowego. Korzystnie wpływają na pracę serca i naczyń krwionośnych. Zbiorów dokonujemy, kiedy wszystkie owoce są równomiernie wybarwione i intensywnie zabarwione.
Jarzębina czerwona
Stanowisko
Jarząby maja niewielkie wymagania siedliskowe i dobrze rosną nawet na słabszych glebach. W naturze jest gatunkiem pionierskim. Korzenią się płytko, dlatego ciężko uprawiać w ich otoczeniu inne rośliny ozdobne. Preferują miejsca słoneczne lub lekko ocienione; są niewrażliwe na mróz. Nie wymagają wiele miejsca, gdyż dorastają do 15m, chociaż zwykle jest niewielkim drzewkiem o wielu pniach lub nawet krzewem. Jarząby są drzewami krótkowiecznymi, rzadko dożywają wieku ponad 100 lat.
Kwiat jarzębiny
Polecane odmiany ozdobne
‘Edulis’ – jest odmianą o małych wymaganiach dorastającą do 10-15m. Korona drzewa owalna, pierzaste liście jesienią przebarwiają się na żółto lub pomarańczowo. Białe kwiaty rozwijają się w maju i czerwcu. Czerwone owoce dojrzewają we wrześniu i są większe niż u typowego gatunku, pozbawione goryczy i bardzo bogate w witaminę C. Na surowo nie są smaczne, jednak doskonale nadają się jako dodatek do dżemów, galaretek i soków. czytaj dalej...
