- 1/6
- Następne
Nasiona sałaty wysiewamy na grządkach przez całą wiosnę. Aby zbierać z własnego ogrodu pięknie wykształcone, soczyście zielone główki sałaty, obfitujące w witaminy, warto wiedzieć, jakie cenione odmiany tego warzywa mamy do wyboru. Podpowiadamy ponadto jak wygląda zdrowy materiał siewny i w jaki sposób się go pozyskuje oraz udzielamy wskazówek dotyczących terminu i sposobu siewu nasion sałaty.
Cenione odmiany
Pierwszy krok na drodze do sukcesu w uprawie sałaty polega na doborze odmiany odpowiadającej naszym oczekiwaniom i możliwościom. Na polskim rynku dostępne są nasiona sałaty przeznaczonej do uprawy szklarniowej (odmiany wymagające dnia 17-12-godzinnego, np. Bona, Safir, Quattro Stagioni), do wczesnej uprawy w polu bądź pod osłonami (odmiany rozwijające się przy dniu 12-14-godzinnym, np. Królowa Majowych, Edyta Ożarowska, Goplana), oraz sałaty letnie i jesienne (m.in. Justyna, Cud Voorburgu). Istnieje też szeroki wybór odmian polecanych do uprawy w różnych terminach, np. Appia, Królowa Lata, Grazer Krauthauptel 2, Maugli czy Splendor.
Jeśli weźmiemy pod uwagę postać główki i rodzaj liści, wydzielimy następujące grupy sałat: najpopularniejszą w Polsce sałatę głowiastą, sałatę liściową o liściach owalnych, zazwyczaj kędzierzawych i zebranych w luźne rozety (np. Lollo Bionda, Dubacek czy czerwona Redin), oraz sałatę rzymską tworzącą zbite, wydłużone (20-40 cm wysokości i 600-100 g masy) główki liści jajowatych i pofałdowanych (np. Blonde Maraichere, Parris Island Cos, Paris White). Ciekawostkę stanowi sałata łodygowa, zwana także szparagową, która wykształca jadalny głąbik, znakomity do kiszenia i gotowania (np. Karola).
Należy dodać, że mianem sałaty głowiastej określamy zarówno sałatę masłową, jak i sałatę kruchą. Oba typy wykształcają kuliste bądź lekko stożkowate główki, różniące się strukturą liści: u odmian sałaty masłowej są one delikatne i miękkie, zróżnicowane w kształcie i zazwyczaj pęcherzykowate (np. Appia, Justyna, Edyta Ożarowska, Maryna), w przypadku sałaty kruchej natomiast – dość twarde, jędrne i chrupiące, a przy tym z reguły owalne, powycinane i pokarbowane (np. Regina Dei Ghiacci, Splendor, Tarzan, Grazer Krauthauptel 2). Gotowa do zbioru główka sałaty masłowej ma przeciętną masę 250-600 g, kruchej zaś – 300-1000 g.
Jak wyglądają nasiona sałaty?
Sałata wydaje nasiona w postaci płaskich, wydłużonych, eliptycznych niełupków. Są one bardzo drobne, brunatnoczarne bądź szarobiałe. Po osiągnięciu dojrzałości wykształcają na szerszych końcach kępki puchu. 1 g materiału siewnego zawiera aż 900-1200 nasion. Materiał siewny wysokiej jakości musi być suchy, pozbawiony przebarwień i oznak pleśni.
Uprawa sałaty na nasiona
Choć sałata należy do gatunków bardzo łatwych w uprawie, gdy zależy nam tylko na pozyskaniu liści o dużej wartości konsumpcyjnej, produkcja jej nasion przysparza znacznie większych kłopotów. Łatwiej pozyskać materiał siewny sałaty masłowej niż kruchej, która później i trudniej wybija w pędy kwiatostanowe. Kluczem do dobrego plonu nasion jest sprzyjająca, bezdeszczowa pogoda w okresie ich dojrzewania. Ponieważ wiosną trudno zagwarantować takie warunki roślinom rozwijającym się w polu, nasiona sałaty pozyskuje się przede wszystkim z wiosennych upraw tunelowych. W uprawie polowej praktykowana jest natomiast tzw. metoda bezgłówkowa, polegająca na wymuszeniu tworzenia kwiatostanów z pominięciem fazy rozwoju główki, co znacząco skraca czas produkcji nasion. Efekt taki uzyskuje się przez dwukrotne opryskanie uprawy Gibrescolem – po raz pierwszy w fazie 4 liści, po raz drugi zaś w fazie 8-12 liści. Ponadto na plantacjach nasiennych przeprowadza się selekcję negatywną, polegającą na usuwaniu okazów, które nie wiążą główek, przedwcześnie tworzą pędy kwiatostanowe, są chore lub uszkodzone.
Zbiór nasion
Nasiona sałaty nadają się do zbioru w ostatniej dekadzie sierpnia bądź na początku września. Pierwszą oznaką dojrzewania materiału siewnego jest żółknięcie liści roślin i zasychanie ich koszyczków nasiennych. Poszczególne nasiona stają się gotowe do zbioru, gdy zaczynają wykształcać puch. Zgodnie z zaleceniami specjalistów optymalny moment na pozyskanie materiału siewnego przypada wtedy, gdy od 50 do 70% nasion na plantacji pokrywa puch. Wtedy rośliny poddaje się podsuszaniu, czyli desykacji z użyciem środka Reglone 200 SL. Koszyczki zbiera się kombajnem zbożowym, a nasiona po wymłóceniu trzeba dosuszyć w pomieszczeniu z zimnym lub ciepłym nawiewem. Bardzo ważne jest właściwe wysuszenie nasion, które powinny zawierać od 4 do maksymalnie 9% wilgotności. Materiał siewny przechowujemy w szczelnie zamkniętych workach jutowych, papierowych, lnianych albo w opakowaniach hermetycznych.
Przy zachowaniu dobrych warunków uprawowych w okresie dojrzewania koszyczków nasiennych plon nasion sałaty może wynieść nawet 30-40 dt z 1 ha. czytaj dalej...
