- 1/1
To jedna z najstarszych i zarazem najbardziej znanych amatorskich odmian jabłoni. Ze względu na dużą odporność na mróz, choroby oraz szkodniki, jabłoń ‘Kosztela’ jest drzewem wyjątkowo łatwym w uprawie. Obecnie jednak coraz rzadziej spotyka się ją w polskich sadach, z których wypierają ją nowsze odmiany.
Drzewo
‘Kosztele’ to długowieczne drzewa o bardzo silnym wzroście. Nieformowane okazy wykształcają ogromne korony w formie zbliżonej do kulistej. W plonowanie wchodzą późno – od 4 do 7 lat po posadzeniu – i mają tendencję do owocowania przemiennego.
Właściwie pielęgnowane wydają jednak corocznie obfite plony, choć wymagają do tego obecności zapylacza. W sąsiedztwie ‘Koszteli’ poleca się sadzić jabłonie odmian takich, jak ‘Boiken’, ‘Gloster’, ‘James Grieve’ lub ‘Wealthy’.
Owoce
Z ‘Koszteli’ zbieramy jabłka średniej wielkości. Najczęściej mają one kształt kulisty, lekko spłaszczony przy kielichu. Cechą charakterystyczną owoców jest gładka, mocna skórka koloru zielonego, która z upływem czasu przybiera żółty odcień. Jabłka często dojrzewają nierówno, a mniejsze owoce mają zieloną i twardą skórkę również w momencie zbioru. Biały, zwarty miąższ ‘Koszteli’ jest bardzo słodki i soczysty. Ze względu na niską zawartość kwasów w owocach jest to odmiana wyłącznie deserowa, nieprzydatna dla przemysłu przetwórczego.
Zabiegi pielęgnacyjne
Jeśli chcemy mieć w ogrodzie lub na działce silnie rosnącą odmianę jabłoni, warto kupić okaz szczepiony na podkładce karłowej bądź półkarłowej. Należy jednak pamiętać, że szczepione drzewko ma znacznie wyższe wymagania wodne i pokarmowe niż jabłoń silnie rosnąca. Okazy karłowe tworzą ponadto płytkie systemy korzeniowe, dlatego przez całe życie muszą rosnąć przy podporach.
Zaletami jabłoni szczepionych są przede wszystkim obfitsze plonowanie oraz niski wzrost, który ułatwia pielęgnację drzew i zbiory owoców. Aby poprawić regularność owocowania ‘Koszteli’ warto poddawać drzewo regularnemu cięciu na wiosnę. Podczas formowania młodych okazów zaleca się odginać ich pędy w taki sposób, żeby stworzyły z pniem kąt nie mniejszy niż 45°. Drzewa starsze niż 4 lata wymagają natomiast prześwietlania i cięcia odnawiającego. Gdy ‘Kosztela’ wejdzie w plonowanie, zawiązki owocowe należy przerzedzać tak, by rosły co 10-15 cm. Zabieg ten wykonuje się w lipcu i sierpniu. Kwiaty i zawiązki można przerzedzać również metodą chemiczną, np. z użyciem preparatu Bioprzerzedzacz 060 SL.
Zbiór i przechowanie
Owoce osiągają dojrzałość zbiorczą w drugiej dekadzie września, ale do konsumpcji nadają się dopiero w październiku. Zazwyczaj masowo opadają, więc zbioru nie należy odwlekać. W chłodni można przechowywać je do końca stycznia.
Jabłka ‘Koszteli’ są często porażane przez gorzką plamistość podskórną. Przyczyną tej choroby fizjologicznej jest niedobór wapnia, dlatego warto opryskiwać zawiązki owocowe chlorkiem wapnia w stężeniu 0,4-0,7%. Zabieg powtarzamy co 10-14 dni do momentu uzyskania przez jabłka dojrzałości zbiorczej. Wystąpieniu zmian podskórnych sprzyjają takie czynniki, jak nadmiar nawozów azotowych i potasowych, silne cięcie, zbyt duże zagęszczenie i szybki wzrost drzew.
Bibliografia
1. Dereń D., Czas na zbiory jesiennych odmian jabłek, „Mój Piękny Ogród”, nr 9/2008, s. 40.
2. Kantorowicz-Bąk M., Jabłoń w każdym ogrodzie, Poznań 2000, s. 66.
3. Mika A., Sad dochodowy, Warszawa 2010, s. 114, 160, 163-169, 178-179.
4. Pomologia, red. A. Rejman, Warszawa 1994, s. 70.
5. Ugolik M., Lech W., Kulawik K., Odmiany jabłoni, Kraków 1996, s. 29.
6. Wajrak A., Antonówki i szare renety, „Ogrody”, nr 10/2004, s. 80.
7. Wyrzykowska M., Powrót do starych jabłoni, „Tygodnik Poradnik Rolniczy”, nr 18/2013, s. 42-43.
Małgorzata Długosz
