- 1/6
- Następne
Zimozielone, formowane krzewy ozdobne to ważny element wielu założeń ogrodowych czy parkowych. Jednym z chętniej sadzonych krzewów tego rodzaju w kompozycjach ogrodowych jest bukszpan wieczniezielony (Buxus sempervirens), zwany również zwyczajnym. Jego poszczególne odmiany nadają się do nasadzeń obwódkowych i żywopłotowych, m. in. w ogrodach angielskich oraz w stylu formalnym i renesansowym. Do tego celu stosowane są również odmiany bukszpanu drobnolistnego (Buxus microphylla). Dzięki dużej elastyczności pędów i zdolności regeneracyjnej można tworzyć z nich figury geometryczne – kule, stożki, sześciany – oraz bardziej skomplikowane formy w kształcie przedmiotów lub zwierząt. Podstawowym zabiegiem pielęgnacyjnym w uprawie krzewów zimozielonych, w tym m. in. bukszpanu jest formowanie i przycinanie. Cięcie bukszpanu wykonane z dużą precyzją w odpowiednim terminie, z zastosowaniem dobrych narzędzi, pobudza rośliny do wzrostu i pozwala nadać krzewom pożądany pokrój.
Jak przycinać bukszpan?
Zabieg formowania pobudza bukszpany do intensywnego wzrostu i daje okazję do zmiany ich kształtu. Cięcie powinno być gładkie, bez ran i zagnieceń, wykonane pewnie i szybko. W zależności od zamierzonego celu bukszpany tniemy na różny sposób. W przypadku pojedynczych krzewów najpierw przycinamy wierzchołki, a następnie boki krzewu. Młode, niedawno posadzone okazy, które nie osiągnęły oczekiwanej wysokości, należy przycinać słabiej – skracać młode przyrosty o 1/2-1/3 długości. Natomiast starsze można ciąć bardziej intensywnie, wycinając prawie całe jednoroczne przyrosty pędów. Najstarsze gałęzie należy ciąć tylko w szczególnych przypadkach, na przykład gdy przemarzną. Jeśli któryś pęd uschnie, należy go usunąć, a pozostałe kształtować tak, by wypełniły lukę po ubytku. W trakcie zabiegów obszar wokół krzewów można wyłożyć agrowłókniną lub innym materiałem, na którym będą zbierały się opadające fragmenty pędów.
Bukszpany przycięte w kulę
Figury geometryczne
Z bukszpanów można tworzyć kształty geometryczne takie jak sześciany, prostopadłościany, kule, piramidy, stożki i spirale. W celu uformowania kuli z bukszpanu rozpoczynamy od dolnych partii i stopniowo przemieszczamy się ku górze, usuwając wystające pędy. Następnie przycinamy górną część, która decyduje o wysokości, a w końcowym etapie dokonujemy cięcia boków wpływających na szerokość kuli. Proporcje między szerokością a wysokością można wyznaczyć przy pomocy miarki. Często sadzi się kilka małych krzewów (jeden na środku, reszta wokół) i stopniowo je formuje na kształt kuli. Kule, sześciany i piramidy ukształtować można przy pomocy gotowego lub wykonanego samodzielnie stelaża z drutu o grubości 4 mm lub cienkiej ale trwałej siatki. Końce szablonu wbijamy po dwóch przeciwległych stronach u nasady krzewu i w miarę strzyżenia przestawiamy. Wraz ze wzrostu bukszpanu, należy systematycznie usuwać pędy wyrastające poza stelaż, aż do czasu uzyskania odpowiedniej gęstości rośliny. Formę spirali można utworzyć przy pomocy specjalnych taśm, które wyznaczają przebieg spiralnych wypukłości. W tym przypadku należy usuwać gałęzie pomiędzy skrętami. Stożek lub piramidę kształtuje się również za pomocą bambusowych tyczek lub metalowych prętów, które wbija się w ziemię i łączy na szczycie. Cięcia przeprowadza się wzdłuż krawędzi utworzonej konstrukcji. Aby uzyskać idealny kształt, co jakiś czas należy ocenić krzewy z pewnej odległości.
Efektownie przycięte bukszpany
Rzeźby z bukszpanu
Rzeźby roślinne zwane topiarami formuje się również przy pomocy gotowych szablonów. Często są to figury zwierząt lub przedmioty, utworzone z jednego lub kilku skomponowanych ze sobą krzewów. Przydatne do tego celu są bukszpany szczepione na pniu. W przypadku formowania rzeźb trzeba wycinać każdy pęd wpływający na deformację zamierzonego kształtu. Utworzenie rzeźby z bukszpanu wymaga dużej precyzji i doświadczenia, a także cierpliwości, gdyż ostateczny kształt możemy otrzymać dopiero po kilku latach.
Bukszpan przycięty spiralnie
Żywopłot z bukszpanu
Na żywopłoty formowane przeznaczone są odmiany bukszpanu o pokroju drzewiastym (var. arborescens, Graham Blandy, Raket). Formowanie żywopłotu z bukszpanu rozpoczynamy od wyrównania górnej części, a następnie przystępujemy do przycinania ścian bocznych. Żywopłot powinien mieć w przekroju kształt trapezu, aby do pędów dochodziło jak najwięcej światła.
Bukszpany kuliste
